Lý luận giá trị thặng dư trong thời đại kinh tế tri thức

Sự phát triển mạnh mẽ như vũ bão của cuộc cách mạng khoa học công nghệ và sự ứng dụng kỹ thuật cao trong sản xuất, phát huy tác dụng to lớn khiến cho xã hội hiện đại xuất hiện một số hiện tượng mới. Bài viết trình bày lý luận giá trị thặng dư của C.Mác; Lý luận giá trị thặng dư trong thời đại kinh tế tri thức.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lý luận giá trị thặng dư trong thời đại kinh tế tri thức NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG LÝ LUẬN GIÁ TRỊ THẶNG DƯ TRONG THỜI ĐẠI KINH TẾ TRI THỨC Trần Xuân Dương* ABSTRACT Did Industrial Revolution 4.0 change the historical role of C. Marx’s Theory of Residual Value? It is said that, in the past, only “productive” workers created surplus value, now “it is knowledge, not labor, that is the source of the surplus value”, means that machinery is what creates surplus value, not the labor of man. Within the scope of the article, the author studies the theory of the surplus value of C. Marx, from which applying it into practice to divide analyzing the theory of surplus value in the age of knowledge economy, finding the cause and proving the reasoning of C. Marx’s surplus value is not obsolete in the current era, ensuring scientific and appropriate with knowledge economy practice. Keywords: Surplus value theory, knowledge economy, socialism. Ngày nhận bài: 1/4/2021; Ngày phản biện: 2/5/2021; Ngày duyệt đăng: 15/5/2021. 1. Đặt vấn đề Lý luận GTTD của C. Mác là một phát hiện Sự phát triển mạnh mẽ như vũ bão của cuộc khoa học vĩ đại nhất trong lĩnh vực chính trị - kinh cách mạng khoa học công nghệ và sự ứng dụng kỹ tế học.Ph.Ăngghen đã đánh giá rất cao phát hiện vĩ thuật cao trong sản xuất, phát huy tác dụng to lớn đại của C. Mác và ví nó như là một tiếng sét giữa khiến cho xã hội hiện đại xuất hiện một số hiện bầu trời trong trẻo. V.I. Lênin đã coi lý luận GTTD tượng mới. Trong tình hình này đã có người tỏ ra của C. Mác là viên đá tảng của chính trị - kinh tế hoài nghi đối với lý luận giá trị thặng dư (GTTD) học Macxit. của C.Mác: lý luận GTTD của C. Mác có còn phù Lý luận GTTD của C. Mác đã vạch ra quy hợp với hiện trạng của các nước tư bản phát triển luật vận động đặc thù của phương thức sản xuất hay không? Với điều kiện lao động của người tư bản chủ nghĩa. GTTD không phải tự nhiên là công nhân thay đổi cùng hệ thống máy móc hiện đã có, cũng không phải là xã hội loài người vừa đại (tự động hóa, tin học hóa, người máy...), chủ hình thành đã có, mà là sản phẩm của xã hội loài nghĩa tư bản có những hình thức phát triển,những người phát triển đến một giai đoạn lịch sử nhất động lực và phương pháp quản lí hiện đại (tư bản định. GTTD sản sinh vừa có cơ sở tự nhiên đặc độc quyền nhà nước, những công ty siêu quốc thù, vừa có điều kiện lịch sử xã hội tất yếu. Trước gia, đa quốc gia) thì sự bóc lột GTTD được diễn tiên, quá trình thặng dư sản sinh có cơ sở tự nhiên ra dướinhiều hình thức khác nhau, theo những khách quan. Cơ sở tự nhiên này là lao động thặng phương pháp khác nhau, tạo ra năngsuất lao động dư, hình thức vật chất của nó là sản phẩm thặng và tỉ suất GTTD rất cao nhưng bản chất của sự bóc dư. Lao động thặng dư không phải là phát hiện của lột GTTD của chủ nghĩa tư bản không thay đổi. Do C. Mác, nhiều nhà kinh tế học trước C. Mác đã đó, việc nghiên cứu và làm rõ lý luận GTTD trong từng tiến hành bàn luận đối với lao động thặng dư. thời đại kinh tế tri thức là vấn đề hết sức cần thiết Trong đó, phái Trọng nông đã nêu ra lao động có để có những luận giải phù hợp với bối cảnh mới. thể tạo ra GTTD mới là lao động sản xuất, mà chỉ 2. Nội dung nghiên cứu có lao động nông nghiệp là lao động sản xuất duy 2.1. Lý luận giá trị thặng dư của C.Mác nhất. C. Mác đã kế thừa quan điểm của phái Trọng nông, ông không những phát hiện ra GTTD mà * ThS Trường Cao đẳng Kinh tế-Kế hoạch Đà Nẵng còn vạch ra một cách khoa học mối quan hệ giữa 30 TẠP CHÍ QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ - Số 17 Quý 2/2021 NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG năng suất lao động, lao động thặng dư và GTTD. tư bản mà còn chỉ chúng ta con đường tạo ra lực C. Mác cho rằng: “Nếu năng suất lao động chỉ đạt lượng sản xuất của CNXH hay nói cách khác là đến một mức độ phát triển mà thời gian lao động hàng nghìn công nhân có việc làm. của một người chỉ đủ duy trì đời sống của bản thân - Mở rộng địa bàn và quy mô sản xuất,tích lũy họ, chỉ đủ để sản xuất và tái sản xuất ra các tư thêm GTTD. liệu sinh hoạt của bản thân thì sẽ không có một lao - Thúc đẩy sự phát triển khoa học-công nghệ động thặng dư nào cả, không có một GTTD nào và hiện đại để tăng năng suấtvà GTTD. nói chung sẽ không có một sự khác nhau nào giữa - Làm giàu cho giai cấp tư sản. giá trị sức lao động và giá trị do việc sử dụng sức Việc ứng dụng những thành tựu khoa học- kĩ lao động đó tạo ra” [1, tr.33]. thuật hiện đại đã thúc đẩy lực lượng sản xuất ở Sau đó, C. Mác phát triển hơn một bước: “Khả tư bản chủ nghĩa phát triển tăng lên trình độ cao năng có được lao động thặng dư và GTTD được hơn. Nhờ đó không những các tập đoàn tư bản độc quyết định bởi một năng suất lao động nhất định quyền thu được lợi nhuận siêu cao mà đời sống nào đấy, một năng suất làm cho sức lao động có của những người lao động tại xí nghiệp cũng được thể tạo ra một giá trị mới, cao hơn giá trị của bản cải thiện, khác xa đời sống của những công nhân thân nó, có thể sản xuất nhiều hơn cái cần thiết để dưới chủ nghĩa tư bản đầu thế kỉ XVIII. duy trì quá trình sinh tồn của nó” [1, tr. 34]. Điều 2.2. Lý luận giá trị thặng dư trong thời đại đó cho thấy,chỉ có xã hội loài người phát triển đến kinh tế tri thức một giai đoạn lịch sử nhất định, trên cơ sở năng Kinh tế tri ...