Lý Thuyết Dược Học: BỒ CÔNG ANH NAM

Tham khảo tài liệu lý thuyết dược học: bồ công anh nam, y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lý Thuyết Dược Học: BỒ CÔNG ANH NAM BỒ CÔNG ANH NAM Tên Khác:Cây mũi mác, Diếp dại, Diếp trời, Rau bồ cóc, Rau mét.Tên Khoa Học:Lactuca indic L.Họ Cúc (Asteraceae).Mô TảCây thảo, mọc đứng, sống một hoặc hai năm. Thân nhẵn, thẳng cao 0,50 - im, có khi đến 2m, ítphân cành, đôi khi có những đốm tía. Lá mọc so le, gần như không cuống, rất đa dạng. Những láở dưới thuôn dài, xẻ thùy không đều, hẹp và sâu, thùy lớn và thùy nhỏ xen kẽ nhau, mép có răngcưa, đầu nhọn, gốc tù; các lá ở giữa và trên ngắn và hẹp hơn, có ít răng hoặc hoàn toàn nguyên.Cụm hoa là một đầu tụ họp thành chùy dài 20 - 40cm, mọc ở ngọn thân và kẽ lá phân nhánhnhiều, mỗi nhánh mang 2 - 5 đầu; tổng bao hình trụ, mỗi đầu có 8- 10 hoa màu vàng hoặc vàngnhạt; tràng hoa có lưỡi dài, ống mảnh; nhị 5, bao phấn có đỉnh rất tròn, tai hình dùi ; vòi nhụy cógai. Quả bế, màu đen, có mào lông trắng nhạt, 2 cạnh có cánh, 2 cạnh khác giảm thành mộtđường lồi. Thân và lá khi bấm có nhựa màu trắng chảy ra. Mùa hoa: tháng 6 - 7; mùa quả: tháng8 - 9.Phân Biệt:Mang tên Bồ công anh, còn có các cây:1- Bồ công anh Trung Quốc – Taraxacum officinale Wigg., T. dens leonis Desf. Bồ công anhthấp: Dendelion (Anh), Pissenlit, Laitue des chiens, Salade de taupe, Couronne de moine, Dentde - lion (Pháp).Cây thảo nhỏ, cao 0,20 - 0 40m. Lá mọc sát đất thành hình hoa thị có khía răng không đều; đầulá tròn. Cụm hoa là từng đầu riêng biệt, màu vàng trên một cuống dài. Cây hiện mọc hoang, cóthể trước đây do Pháp du nhập. Dùng rễ và lá.2. Bồ công anh hoa tím Cichoriunl intybus L. Chicory, Wild endive (Anh), Chicorée (Pháp).Cây thảo, phân cành nhiều. Cành cứng mọc ngang. Hoa màu lơ hay lơ tím. Cây nhập trồng, cónguồn gốc ở vùng Địa Trung Hải. Dùng rễ.Cây Dễ Nhầm Lẫn+ Rau Bao - Sonchus arvensisL. - Rau diếp dại, Corn sow thistle (Anh), Laiteron deschamps (Pháp). Lá có răng cưa sít và sâu. Đầu mọc thành ngù, màu vàng nhạt.Phân Bố, Sinh Thái:Cây mọc hoang, phân bố chủ yếu ở các vùng ấm thuộc các nước Châu Á như Trung Quốc, NhậtBản, Ấn Độ, Inđônêxia, Philippin và các nước Đông Dương. Ở Việt Nam, Bồ công anh phân bốrải rác khắp mọi nơi (thường ở độ cao dưới 1000 mét) đến trung du và đồng bằng. Cây thườngmọc ở nơi đất ẩm, trong vườn, ven đường đi, bãi sông hoặc trên các thửa ruộng, nương rẫy đã bỏhoang.Bồ công anh là cây sống một năm, ưa sáng, nhưng cũng có thể chịu được bóng. Cây mọc từ hạtvào mùa xuân, sinh trưởng nhanh từ mùa xuân đến mùa hè. Gần cuối mùa hè, cây đã bắt đầu rahoa kết quả. Vào thời kỳ cây đang sinh trưởng mạnh, nếu bị gãyhay bị cắt gần ở gốc, phần còn lại sẽ tái sinh chồi và sinh trưởng tiếp. Cuối mùa hè hoặc đầu mùathu, sau khi quả đã gìa, song song với quá trình phát tán hạt giống, cây bắt đầu vàng úa và tànlụi. Đến mùa xuân năm sau, hạt giống lại tiếp tục nảy mầm.Do điều kiện sinh trưởng tự nhiên thuận lợi như vậy, nên nhiều nơi đã trồng Bồ công anh ở trongvườn hoặc ngoài ruộng. Thời vụ gieo trồng vào đông xuân và hè thu. Cây ưa đất ẩm, xốp thoátnước, nhiều phù sa, được trồng bằng hạt như trồng rau cải. Khicây con cao chừng 2 - 3 cm, đánh ra trồng thành hàng trên luống, mỗi cây cách nhau 30cm. Saukhi trồng, cần thường xuyên làm cỏ và vun gốc.Loài Taraxacum thường chỉ gặp ở các tỉnh miền núi, khoảng 600 - 1500m. Là cây sống một năm,ưa khí hậu ẩm mát, ưa sáng hoặc chịu bóng. Cây thường mọc ở ven đường đi trên nương rẫyhoặc trên các hốc đá có nhiều mùn, tường nhà xây nơi ẩm thấp.Hàng năm, cây mọc vào mùa xuân, sinh trưởng trong mùa xuân hè. Những cây sống ở một sốvùng núi cao ở Tây Nguyên thường có mùa hoa quả sớm hơn cây ở các tỉnh phía bắc (vàokhoảng tháng 4 - 5). Sau khi hoàn thành giai đo ạn ra hoa kết quả, cây tự t àn lụi, hạt giống tiếptục nảy mầm vào đầu xuân năm sau.Bộ Phận Dùng:Lá, thu hái vào lúc cây chưa có hoa hoặc bắt đầu ra hoa. Loại bỏ các lá xấu, lá gìa vàng úa, đemphơi nắng hoặc sấy nhẹ đến khô.Dược điển Việt Nam quy định lá Bồ công anh khô có độ ẩm không quá 12%, tro to àn phầnkhông quá 9%, ngọn có hoa không quá 10%, tạp chất hữu c ơ (lá cây khác) không quá 1%, t ỷ lệngọn mang lá và hoa dài quá 20 cm, không quá 10%.Lá tươi thường được dùng ngoài. Có thể nấu cao lỏng Bồ công anh với tỷ lệ 1 phần dược liệu với10 phần nước để dùng dần, thuận tiện.Bào Chế:+ Rửa sạch, cắt ngắn, phơi khô, cất dùng.+ Rửa sạch, phơi khô, nấu thành cao đặc.+ Dùng tươi, rửa sạch, gĩa nhỏ, thêm ít muối dùng đắp nơi bị viêm.+ Dùng tươi, rửa sạch, gĩa vắt lấy nước uống.Bảo Quản:Phơi thật khô, cho vào bao, để nơi cao ráo.Thành Phần Hóa Học:Loài Lactuca indica chưa thấy có tài liệu nghiên cứu. Còn loài Taraxacum officinale Wigg. cóthành phần các chất như sau:- Flavonoid toàn phần, trung bình là 0.98%.- Phần lá và hoa thành phần gồm: nước 88,8%, protein 0,6%, sợi 0,44%, phần chiết được bằngEther 1,6%, tro 2,3%, Carbonhydrat toàn phần 3,7%, Phosphor 59,lmg, Vitamin C 73mg, ...