Lý Thuyết Dược Học: ÍCH MẪU

Tham khảo tài liệu lý thuyết dược học: ích mẫu, y tế - sức khoẻ, y học thường thức phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lý Thuyết Dược Học: ÍCH MẪU ÍCH MẪUXuất Xứ:Bản Kinh.Tên Khác:Dã Thiên Ma (Bản Thảo Hội Biên), Đại Trát, Phản Hồn Đơn, Thấu Cốt Thảo,Thiên Chi Ma, Thiên Tằng Tháp, Tiểu Hồ Ma, Uất Xú Miêu, Xú Uất Thảo (HòaHán Dược Khảo), Đồi Thôi (Xuyến Nhã), Hạ Khô Thảo (Ngoại Đài Bí Yếu), HỏaHiêm, Ích Minh (Bản Kinh), Khổ Đê Thảo (Thiên Kim Phương), Ngưu Tần(Xuyến Nhã Chú), Phụ Đảm, Quĩ, Sung Uất Tử, Tạm Thái (Bản Thảo Thập Di),Trinh Úy (Danh Y Biệt Lục), Thổ Chất Hãn, Trư Ma (Bản Thảo Cương Mục), UấtXú Thảo (Cừu Ân Sản Bảo), Uyên Ương Đằng, (Trung Quốc Dược Học Đại TừĐiển), Sung Úy Thảo (Đông Dược Học Thiết Yếu).Tên Khoa Học:Herba leonuri Heterophylli. Leonurus heterophyllus Sweet.Họ Khoa Học:Họ Hoa Môi (Lamiaceae).Mô Tả:Cây thảo, sống 1-2 năm. Cao 0,6-1m, thân hình vuông, ít phân nhánh, toàn thân cóphủ lông nhỏ, ngắn. Lá mọc đối, tùy theo lá mọc ở gốc, giữa thân hoặc đầu cànhmà hình dạng khác nhau: lá ở gốc có cuống dài, phiến lá hình tim, mép có răng cưathô và sâu; Lá ở thân có cuống ngắn hơn, phiến lá thường cắt sâu thành 3 thùy, trênmỗi thùy lại có răng cưa thưa; Lá trên cùng không chia thùy và hầu như không cócuống. Hoa mọc vòng ở kẽ lá. Tràng hoa màu hồng hoặc tím hồng, phía trên xẻmôi, môi trên môi dưới gần bằng nhau. Quả nhỏ 3 cạnh, vỏ màu xám nâu. Mùa hoatháng 3-5, mùa quả tháng 6-7.Địa Lý:Mọc hoang chủ yếu ở bãi cát, ruộng hoang.Thu Hái, Sơ Chế:Thu hoạch lúc cây bánh tẻ (chớm ra hoa), cắt lấy cây, để chừa 1 đoạn gốc cách mặtđất khoảng 5-10cm để cây tiếp tục đâm chồi thu hoạch lần thứ 2, thứ 3. Lúc trờikhô ráo, cắt cây, phơi nắng hoặc sấy nhẹ cho khô.Bộ Phận Dùng:Cả cây (Herba Leonuri). Dùng thứ cây có thân cành vuông, có nhiều lá, sắp ra hoa,dài khoảng 20-40cm kể từ ngọn trở xuống thì tốt nhất. Có thể dùng riêng hạt, gọi làSung Úy Tử (Fructus Leonuri)..Mô tả dược liệu:Thân hình trụ vuông, bốn mặt có rãnh dọc, phái trê chia nhiều cành, dài 80cm –1,2m, đường kinh 0,8cm. Bên ngoài mầu xanh úa hoặc xanh lục, chất nhẹ và dẻo,bẻ ra trong có tủy trắng. Lá mọc đối, có cuống, lát lá mầu xanh, nhăn, xoắn, thườngrách. Tùy từng đoạn thân mà dạng lá có khác nhau, lá bên dưới hình bàn tay xẻ ba,lá bên trên hình lông chim, xẻ ba, sâu hoặc rộng, thùy mép nguyên hoặc có ít răngcưa, lá ngọn hơi nhỏ, không cuống. Có cây ở nách lá ra hoa nhỏ mầu đỏ tía, mọcthành một vòng. Cánh hoa hình môi, đài hoa hình ống. Thơm mùi cỏ (Dược TàiHọc).Bào Chế:Rửa sạch, bằm nát, tẩm rượu hoặc giấm, sao vàng (dùng trong thuốc thang), hoặcnấu thành cao đặc. Tránh dùng dụng cụ bằng sắt ( Phương Pháp Bào Chế ĐôngDược).Bảo Quản:Để nơi khô ráo.Thành Phần Hóa Học:+ Có Leonurine, Stachydrine, Leonuridien, Leonurinine, Lauric acid, Linolenicacid, Sterol, Stachose, 4-Guanidino-1-Butanol, 4-Guanidino-Butyric acid, VitaminA (Trung Dược Học).+ Trong Ích mẫu có: Leonurine, Stachydrine, Ruebase, 4-Guaridino butanol, 4-Guauidino butyric acid, Arginine, Arg, Stigmsterol, Sitosterol, Bensoic acid,Potassium chloride, Lauric acid, Laurate, Linolenic acid, b-Linoleic acid, Oleicacid (Trung Dược Dược Lý Độc Tính Dữ Lâm Sàng).+ Theo tài liệu nước ngoài, lá Ích mẫu (Leonurus sibiricus) chứa các Ancaloid:Leonurin, Leonuridin, Tanin (2-9%), chất đắng, Saponin, Tinh dầu (vết). LoàiL.Heterophyllus có Stachydrin. Theo Viện Dược Liệu Việt Nam, Ích mẫu có 3Alcaloid (trong đó có Alcaloid có N bậc 4), 3 Flavonosid (trong đó có Rutin), 1Glycosid có khung Steroid. Hạt chứa Leonurin (Tài Nguyên Cây Thuốc ViệtNam).Tác Dụng Dược Lý:+ Tác dụng trên tử cung: Nơi súc vật thí nghiệm, Ích mẫu có tác dụng trực tiếphưng phấn tử cung, làm cho tử cung co thắt nhiều và mạnh hơn dù yếu hơnOxytocin. Trong 1 số thí nghiệm, 1 Ancaloid của Ích mẫu thảo có tác dụng nàytrên vật được gây tê. Điều trị tử cung sa bằng nước sắc Ích mẫu thấy có tác dụnggiống như thuốc Ergotamine, tuy nhiên tác dụng của Ích mẫu chậ m nhưng an toànhơn (Tài Nguyên Cây Thuốc Việt Nam).+ Tác dụng lên tim mạch: đối với tim cô lập chuột Hà Lan, thuốc có tác dụng tănglưu lượng động mạch vành, 1 chậm nhịp tim, cải thiện vi tuần hoàn bị rối loạn, ứcchế tiểu cầu ngưng tập, nâng cao hoạt tính Fibrinogen, có tác dụng làm tan huyếtkhối trong phổi súc vật thực nghiệm. Tác dụng này chỉ có 1 thời gian ngắn. CaoÍch mẫu làm hạ huyết áp, nhất là đối với thời kỳ đầu của bệnh. (Tài Nguyên CâyThuốc Việt Nam).-Tác dụng lên hệ thần kinh trung ương: chất Leonurine hưng phấn trung khu hôhấp ở não và 1 Ancaloid trong Ích mẫu ức chế thần kinh trung ương của ếch. Điềutrị cầu Thận-tiểu cầu viêm bằng nước sắc Ích mẫu cho 80 bệnh nhân nhiều độ tuổikhác nhau, được điều trị bình thường. Tất cả đều khỏi. Thời gian trị ngắn nhất là 5ngày, chậm nhất là 36 ngày. Theo dõi trong 5 năm, không thấy có tái phát (TrungDược Học).UĐối với Leonurus heterophyllus Sweet:. Nước sắc Ích mẫu này trên tử cung thỏ với nồng độ dưới 1/4 có tác dụng gâyhưng phấn và với nồng độ trên 5,6% lại gây ức chế co bóp tử cung.Ngoài ra, cây thường có tác dụng gây sẩy thai: trên chuột lang có thai, nặng 520-540g, cho uống nước sắc Ích mẫu với liều cao 15-17,5g/ 1 chuột, sau 2-4 ngày, cả3 chuột đều bị sẩy thai (Tài Nguyên Cây Thuốc Việt Nam)..Trên thỏ có thai, uống nước sắc Ích mẫu với liều 6-7g/kg, sau 2-7 ngày toàn bộ thỏdùng thuốc đều bị sẩy thai. Trên thỏ cái đã được giao phối với thỏ đực, cho uốngnước sắc Ích mẫu với liều 4g/kg, trong 7 ngày liên tiếp ngày sau khi giao phối, kếtquả cả 3 thỏ dùng thuốc đều không thụ thai trong vòng 35 ngày, trong khi đó,nhóm thỏ đối chứng thì sinh đẻ bình thường (Tài Nguyên Cây Thuốc Việt Nam).. Trên hệ tim mạch: qua 14 thí nghiệm trên tim ếch cô lập, trên huyết áp mèo vàthỏ, bằng phương pháp thí nghiệm cấp diễn, Leonurus heteophyllus đã đượcchứng minh có tác dụng hồi phục hoạt động co bóp của tim ếch tiền bị gây rối loạnco bóp, nhưng không có đặc hiệu đối với huyết áp, chỉ gây ức chế nhẹ và nhất thời(Tài Nguyên Cây Thuốc Việt Nam).. ...