Màu sắc Shaman giáo trong nghi lễ nhảy lửa của người Pà Thẻn ở Quang Bình, Hà Giang

Bài viết Màu sắc Shaman giáo trong nghi lễ nhảy lửa của người Pà Thẻn ở Quang Bình, Hà Giang trình bày khái quát về nghi lễ nhảy lửa của người Pà Thẻn ở Quang Bình, Hà Giang với tư cách là một nghi lễ mang tính chất văn hóa tâm linh đã tồn tại trong cộng đồng người Pà Thẻn nhiều đời nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Màu sắc Shaman giáo trong nghi lễ nhảy lửa của người Pà Thẻn ở Quang Bình, Hà GiangCULTURE MÀU
SẮC
SHAMAN
GIÁO
TRONG
NGHI
LỄ
NHẢY
LỬA
 CỦA
NGƯỜI
PÀ
THẺN
Ở
QUANG
BÌNH,
HÀ
GIANG NGUYỄNTHỊHUỆ Email:huent.vnh@gmail.com ViệnViệtNamhọcvàKhoahọcPháttriển,ĐHQGHN THE
FACTORS
OF
SHAMANISM
IN
NHAY
LUA
RITUAL
OF
 PA
THEN
ETHNIC
IN
QUANG
BINH
DISTRICT,
HA
GIANG
PROVINCE TÓM
TẮT ABSTRACT Bàiviếtkháiquátvềnghilễnhảylửa Nhayluaisakindofritualthathasthebelief củangườiPàThẻnởQuangBình,Hà factorofPaThenethnic.Nhayluahave Giangvớitưcáchlàmộtnghilễmangtính organizedfromOctobertoDecembereveryyear chấtvănhóatâmlinhđãtồntạitrongcộng (Yincalendar).ThisRitualattractsmanypeople đồngngườiPàThẻnnhiềuđờinay.Đồng aroundthevillageandothervillagescauseof thời,vớimongmuốnmanglạicáinhìn themagicfactor.Peopletakepartinthenhaylua chínhxácvềbảnchấtcủanghilễnàytác ritualthatisyouthmen.BeforetheRitualstarts, giảđãbóctáchnhữngbiểuhiệnvànhững theShamanreadstheancestraltabletin34 chitiếtmangmàusắcShamangiáora hourstoconnectwithspirits.Inmyarticle,We ngoàinhữngyếutốnghilễthôngthường. wanttobringpeopleanopinionaboutreliefroof Từđócóthểlàmtiềnđềđểxemxétnhảy innhayluaritual.Therearesomeexplanations lửalàmộtnghilễcónguồngốctừmộtloại aboutshamanisminaritualofPaThenethnicin hìnhtôngiáonguyênthủyShamangiáo. HaGiang,suchaspurposeandmeaningofnhay luaritual;thephenomenonsspiritsdescendor Từ
khóa:Nhảylửa,Shaman,thầy incarnate.Thence,wecanexplaintheoriginof Shaman,xuấthồn,nhậphồn nhayluaritual. Keywords:
Nhay
lua,
Shaman,
Shamanism,
 spirits
descend,
incarnateDẫn
nhập Tụng,NôngTrungcùngmộtsốtácgiảngườiPhápPàThẻnhaycòngọilàPàHưnglàmộttộcngười khácđãchorằngPàThẻncònlàmộtnhómthuộcdânthiểusốthuộcnhómngônngữMôngDao,cưtrú tộcDao[5,tr.11].TuycónhiềuquanđiểmkhácnhauchủyếuởkhuvựcmiềnnúiphíaBắctậptrungnhiều songxétmộtcáchtoàndiện,PàThẻnvẫnlàmộttộcởcáctỉnhHàGiang,TuyênQuang.Tuymớidicư ngườithiểusốnằmtrongcộngđồng54dântộcViệtđếnViệtNamkhoảng300nămnhưngnhữngnétđặc NamvànhữngđặctrưngvănhóacủangườiPàThẻnsắctrongđờisốngvănhóacủangườiPàThẻnđãgóp luônluônlàmộtmạchnguồntrongdòngchảyvănphầnkhôngnhỏtạonênmộtsắcmàuvănhóaViệt hóadântộc.Namđadạngtrongthốngnhất.Hiệnnay,vềnguồngốctộcdanhcũngnhưquátrìnhdicưcủangườiPà Cũngnhưđaphầncáctộcngườithiểusốkhác,đờiThẻntớiViệtNamvẫnđangthuhútsựnghiêncứu sốngtâmlinhcủangườiPàThẻnmangđậmdấuấncủanhiềuhọcgiả;cóngườichorằngngườiPàThẻn bái vật giáo, vật linh giáo và những tàn dư củavốnlàcưdânởvùngThanLô(TrungQuốc)đếnViệt shamangiáođượccoilànhữngloạihìnhtôngiáonamcáchđâykhoảng200300năm.Cóquanđiểm nguyênthủy,sảnsinhtronggiaiđoạncôngxãthịtộc.chorằngPàThẻncòncócáctộcdanhlàMèolài,Mèo Tuyhiệnnay,nhữngtôngiáonàychỉđểlạinhữnghoa,MèođỏvàtrongthưtịchcủangườiPàThẻncòn dấuấntrongmộtsốhìnhthứccúngbái,mộtsốnghiđượclạiđếnngàynaythìPàThẻncòncótêngọilà lễcầumùa,chữabệnh,…songđóvẫnlànhữngchiềuBáttiêntộc.MộtsốhọcgiảngườiPhápgọihọlàMán cạnhquantrọnlàmnênvănhóacủangườiPàThẻn.PasenghayMánPaTen[1].CáctácgiảnàycũngliệthọvàokhốiMáncùngvớingườiCaoLan,SánChay, NghilễnhảylửađượcxemlàmộtnghilễđặcsắcSánChỉ.TheocáctácgiảViệtBằng,NguyễnKhắc mang tính tâm linh độc đáo của người Pà Thẻn. Nhận
bài
(Received):
19/01/2022 Phản
biện
(Revised):
11/02/2022 Duyệt
đăng
(Acceptep
for
publication):
19/02/2022 19 SỐ
40/2022CULTURENhảylửakhôngphảilànghilễriêngcócủangườiPà TrongbàiviếtKhinàoKutgiốnglênđồng,củanhàThẻnmàcòntồntạiởmộtsốtộcngườithiểusốkhác nghiên cứu Laurel Kendall, Bào tàng Lịch sử TựnhưngườiDao,Tày,Nùng...Tronglễcấpsắccủa nhiên,HoaKỳcũngđềcậptớikháiniệmShamanvàngườiDaocómộtnghilễkhôngthểbỏquachínhlà thầyShaman.Từtrướcđếnnaynhiềunhàdântộchọcđitrênthanhồng;haylễcấpsắccủathầycúngngười chorằngkháiniệmthầyShamanđểchỉnhữngngườiTày,Nùngởmộtsốđịaphươngcũngcónghilễđi hànhnghềtôngiáo,“ngườilênđồngđượcnghiêntrênthanhồng,…TronglễnhảylửacủangườiPà cứunhưmộtngườihànhnghềtôngiáo,nhữngngườiThẻn,nhữngngườithamgianhảylửahoàntoànlà giaotiếptrựctiếpvớitâmlinhthôngquathânthểhọ,“ngườitrầnmắtthịt”,thầy ...