Mấy vấn đề cần quan tâm hiện nay của hệ thống chăm sóc sức khỏe

Hiện trạng và nhu cầu của vấn đề chăm sóc sức khỏe, hệ thống cung cấp dịch vụ y tế, đánh giá quan hệ cung cầu về hệ thống chăm sóc sức khỏe là những nội dung chính trong bài viết "Mấy vấn đề cần quan tâm hiện nay của hệ thống chăm sóc sức khỏe". Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mấy vấn đề cần quan tâm hiện nay của hệ thống chăm sóc sức khỏeX· héi häc sè 2 (74), 2001 49 MÊy vÊn ®Ò cÇn quan t©m hiÖn nay cña hÖ thèng ch¨m sãc søc kháe TrÞnh Hßa B×nh NguyÔn §øc ChÝnh 1. HiÖn tr¹ng vµ nhu cÇu cña vÊn ®Ò ch¨m sãc søc kháe Tõ tr−íc ®Õn nay, cã nhiÒu b¸o c¸o x· héi nãi chung vµ y tÕ nãi riªng ph¶n ¸nhvÒ t×nh h×nh søc kháe cña c− d©n. Nh×n chung, c¸c b¸o c¸o ®Òu cho r»ng t×nh h×nh søckháe cña c− d©n ViÖt Nam ®· ®−îc c¶i thiÖn rÊt nhiÒu so víi vµi thËp kû tr−íc ®©y.Nh−ng d−êng nh−, ®ã chØ lµ nhËn xÐt c¶m tÝnh h¬n lµ khoa häc. Cã lÏ, ®a sè ng−êinghe, ng−êi ®äc ®· kh«ng chó ý ®Õn nh÷ng con sè thèng kª vÒ t×nh h×nh chiÒu cao, c©nnÆng cña thanh niªn ViÖt Nam trong nh÷ng thËp kû qua. §iÒu ®ã còng gièng nh−nhËn xÐt h×nh nh− b©y giê Ýt nguêi èm ®au, hay lµ hÖ thèng y tÕ cña chóng ta ®· ph¸ttriÓn réng kh¾p tõ thµnh thÞ ®Õn n«ng th«n v.v... Dï vÉn biÕt r»ng viÖc ®¸nh gi¸ t×nhh×nh søc kháe vµ nhu cÇu ch¨m sãc søc kháe cña d©n c− th«ng qua c¸c con sè thèng kªvÒ tû lÖ sè ng−êi kh¸m-ch÷a bÖnh chØ lµ t−¬ng ®èi, rÊt khã cã thÓ ph¶n ¸nh ®óng hiÖntr¹ng vÊn ®Ò. Nh−ng dï sao trong khi ch−a thÓ cã ®iÒu kiÖn cã ®−îc nh÷ng chØ b¸ochÝnh x¸c th× nh÷ng con sè nµy chÝ Ýt còng cã thÓ lµ nh÷ng gîi ý h÷u Ých. NhËn xÐt ®Çu tiªn cña chóng t«i lµ tû lÖ èm ®au kh¸ cao vµ cã chiÒu h−íngt¨ng lªn ë tÊt c¶ c¸c nhãm ph©n theo thu nhËp trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Ch¼ngh¹n, kh¶o s¸t víi 5 nhãm (mçi nhãm gåm 20% c¸c hé cïng lo¹i), tû lÖ c¸c c¸ nh©nth«ng b¸o bÞ èm ®au 1 lÇn trong thêi gian theo dâi 4 tuÇn ®Òu t¨ng lªn. Nhãm nghÌonhÊt t¨ng tõ 26.2% - 41.7%. Nhãm giÇu nhÊt t¨ng tõ 28.9% - 38.1% vµ trung b×nh ëtÊt c¶ c¸c nhãm t¨ng tõ 27.6% -40.9% (Nguån: VLSS 1993; VLSS 1998). Râ rµng vÊn ®Ò søc kháe kh«ng thuÇn tóy chÞu ¶nh h−ëng cña mét vµi yÕu tèvËt chÊt hay x· héi th«ng th−êng nh− ng−êi ta th−êng nghÜ. Nguyªn nh©n chÝnh dÉn®Õn èm ®au vµ tö vong cã thÓ lý gi¶i phÇn nµo thùc chÊt cña vÊn ®Ò. NÕu nh− vµon¨m 1976, c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm chiÕm tíi 50-56% c¸c tr−êng hîp m¾c bÖnh vµ tövong, th× ®Õn 1997 tû lÖ nµy lµ 27%. Nh−ng, mÆt kh¸c tû lÖ èm ®au do chÊn th−¬ng,tai n¹n, ngé ®éc ®· t¨ng tõ 2% n¨m 1976 lªn 22% n¨m 1997. Nh− vËy, trªn bøctranh chung vÒ t×nh h×nh søc kháe vµ nhu cÇu ch¨m sãc søc kháe cña d©n c− hiÖnnay, ®· nhËn thÊy sù biÕn chuyÓn hai chiÒu: trong khi c¸c lo¹i bÖnh “truyÒn thèng”cã xu h−íng gi¶m dÇn th× c¸c bÖnh ®Æc tr−ng cña x· héi hiÖn ®¹i l¹i t¨ng lªn nhanh. DÔ nhËn thÊy bøc tranh ®−îc ph¸c häa qua sù nhËn biÕt cña d©n c− vÒ t×nhh×nh bÖnh tËt t¹i ®Þa ph−¬ng kh«ng mÊy tèt ®Ñp. Trong ®iÒu kiÖn nh− vËy, d©n c−“tù c¶m” thÊy t×nh h×nh søc kháe cña m×nh nh− sau: 19,9% cho r»ng t×nh tr¹ng søc Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn50 MÊy vÊn ®Ò cÇn quan t©m hiÖn nay cña hÖ thèng ch¨m sãc søc kháekháe cña gia ®×nh hä kh¸ h¬n, 61,5% cho lµ kh«ng cã sù thay ®æi vµ ®Æc biÖt cã tíi 17,9% cho lµ kÐm h¬n. Theo thèng kª cña Bé Y tÕ, chØ tÝnh riªng víi c¸c c¬ së y tÕ nhµ n−íc th× sè lÇnsö dông dÞch vô y tÕ ®· t¨ng nhanh vµo giai ®o¹n 1976-1984 (tõ 0,7 ®Õn 2,3 lÇn/®Çung−êi/n¨m vµ gi¶m thÊp nhÊt (1 lÇn) vµo n¨m 1990, sau ®ã t¨ng ®Òu ®Æn vµ ®¹t 1,7lÇn vµo n¨m 1998. Theo −íc tÝnh cña Bé Y tÕ th× b×nh qu©n sè lÇn sö dông dÞch vô ytÕ/®Çu ng−êi/n¨m ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ 1,7 vµ tû lÖ ®−îc ®iÒu trÞ néi tró lµ 68/1.000ng−êi/n¨m. Møc ®é sö dông dÞch vô y tÕ 1,7 lÇn/®Çu ng−êi/n¨m ®−îc coi lµ kh¸ tèt,thÊp h¬n mét chót so víi Trung Quèc, Singapore, nh−ng cao h¬n râ rÖt so víi Ên §é,Pakistan, Malaysia, Cambodia. (Ng©n hµng thÕ giíi, 1999). Mét sè yÕu tè ¶nh h−ëng viÖc sö dông dÞch vô y tÕ ChÊt l−îng dÞch vô y tÕ lµ c¨n cø lùa chän tr−íc hÕt cña ng−êi bÖnh. ChÊtl−îng dÞch vô cµng cao th× møc ®é sö dông dÞch vô cµng cao. Tuy nhiªn, sù lùa chännµy l¹i bÞ rµng buéc chÆt chÏ vµo kh¶ n¨ng chi tr¶. Cho nªn ë n−íc ta nh÷ng n¨mgÇn ®©y møc ®é chÊt l−îng cña dÞch vô y tÕ kh«ng ph¶i chØ do yªu cÇu ch÷a trÞ bÖnhquy ®Þnh, mµ còng ph©n hãa theo tói tiÒn cña bÖnh nh©n. Kh¶ n¨ng chi tr¶ thÊp th×h−ëng dÞch vô chÊt l−îng thÊp, nh−ng nh− thÕ kh«ng cã nghÜa lµ rÎ h¬n, mµ tr¸i l¹i,cã thÓ lµ ®¾t h¬n. XÐt tõ gãc ®é x· héi thÞ tr−êng th× ®iÒu nµy kh«ng cã g× bÊt hîp lý,nh−ng ®©y l¹i lµ sù bÊt c«ng b»ng nÕu xÐt tõ gãc ®é c«ng b»ng x· héi. Møc sèng còng lµ yÕu tè ¶nh h−ëng nhiÒu ®Õn viÖc sö dông dÞch vô y tÕ. Theoc¸c kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ møc sèng ng−êi ViÖt Nam n¨m 1993 vµ 1998 víi mÉu ®¹idiÖn toµn quèc (Tæng côc Thèng kª) cã thÓ thÊy møc ®é sö dông dÞch vu y tÕ ®· t¨nglªn 29% tõ 1993 ®Õn 1998. C¸c kÕt qu¶ kh¶o s¸t nµy còng cho thÊy víi nhãm cã møcchi tiªu thÊp (d−íi 750.000 ®/n¨m) kh«ng cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ, trong khi víi c¸cnhãm cã møc chi tiªu trung b×nh vµ cao th× møc ®é sö dông dÞch vô y tÕ t¨ng cao. ...