Mô hình dự báo sớm dịch sốt xuất huyết dựa vào các yếu tố thời tiết tại tỉnh Khánh Hòa

Xác định mối liên quan giữa các yếu tố thời tiết và số ca mắc sốt xuất huyết Dengue tại tỉnh Khánh Hòa, từ đó xây dựng mô hình dự báo dịch sốt xuất huyết dựa vào các yếu tố thời tiết tại tỉnh Khánh Hòa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mô hình dự báo sớm dịch sốt xuất huyết dựa vào các yếu tố thời tiết tại tỉnh Khánh Hòa Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018 MÔ HÌNH DỰ BÁO SỚM DỊCH SỐT XUẤT HUYẾT DỰA VÀO CÁC YẾU TỐ THỜI TIẾT TẠI TỈNH KHÁNH HÒA Đặng Diệu Thạch Thảo*, Trần Ngọc Đăng** TÓMTẮT Mở đầu: Sốt xuất huyết Dengue (SXHD) là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và đang ngày càng tăng nhanh trên toàn thế giới cũng như ở Việt Nam. Một phương pháp gần đây được phát triển để kiểm soát bệnh đó là dựa trên mối liên quan giữa các yếu tố thời tiết với SXHD, từ đó xây dựng mô hình dự báo. Chúng tôi muốn xây dựng một mô hình tương tự ở Khánh Hòa, là tỉnh có tỉ lệ mắc bệnh cao trong nước. Mục tiêu: Xác định mối liên quan giữa các yếu tố thời tiết và số ca mắc sốt xuất huyết Dengue tại tỉnh Khánh Hòa, từ đó xây dựng mô hình dự báo dịch sốt xuất huyết dựa vào các yếu tố thời tiết tại tỉnh Khánh Hòa. Đối tượng - Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tương quan với các số liệu được lấy từ 2001-2016. Đánh giá tác động lên SXHD của các yếu tố thời tiết (nhiệt độ, biên độ nhiệt, độ ẩm, lượng mưa, tốc độ gió) với tác động trễ tối đa 3 tháng, sử dụng mô hình hồi quy Poisson. Kết quả: Mô hình dự báo dựa trên bốn yếu tố: nhiệt độ - độ trễ 3 tháng (RR=1,63; KTC 95% 1,43- 1,87), tốc độ gió - độ trễ 3 tháng (RR=1,42; KTC95% 1,16-1,74), lượng mưa - độ trễ 2 tháng (RR=0,98; KTC 95% 0,86-1,09), độ ẩm – độ trễ 2 tháng (RR=1,06; KTC 95% 0,99-1,13). Mô hình dự báo có độ chính xác trung bình với diện tích vùng dưới đường cong ROC (AUC) là 0,60. Kết luận: Nghiên cứu đã cho thấy mức độ ảnh hưởng của các yếu tố thời tiết đến SXHD tuy nhiên mô hình tiên lượng cho độ chính xác chưa cao, cần thêm các nghiên cứu bổ sung các yếu tố ngoài thời tiết. Từ khóa: Sốt xuất huyết, thời tiết, nhiệt độ, biên độ nhiệt, độ ẩm, lượng mưa, tốc độ gió. ABSTRACT CLIMATE-BASED MODEL FOR FORECASTING DENGUE EPIDEMICS IN KHANH HOA PROVINCE Dang Dieu Thach Thao, Tran Ngoc Dang * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 22 - No 1 - 2018: 176 - 182 Background: Dengue fever is a serious infectious disease is rapidly growing over the world as well as in Vietnam. Recently, there were researches aim to predict the dengue outbreak based on climate factors using time-series analyses. We want to build a similar model in Khanh Hoa province, which has a high prevalence of dengue in Vietnam. Objectives: To determine the association between weather factors and the dengue fever cases in Khanh Hoa province, and then to develop a climate-based model for forecasting dengue outbreaks in Khanh Hoa province. Method: Ecological study, and the data were taken from 2001 to 2016. A time series Poisson regression was recruited to assess the association between weather conditions (i.e., temperature, range of temperature, humidity, rainfall, and wind speed) and dengue cases. The maximum lag in the model was allowed up to three months. Results: The final predictive model was based on four factors: temperature-lag3 (RR=1.63), wind-lag3 (RR=1.42), humidity-lag2 (p=0.072), rainfall-lag2 (p=0.670). The predictive model had an averaged *CN YTCC, **BM Sức khỏe môi trường-Khoa Y tế công cộng, Đại học Y Dược TP.HCM Tác giả liên lạc: TS Trần Ngọc Đăng ĐT: 0985137435 Email: ngocdangytcc@gmail.com 176 Chuyên Đề Y tế Công cộng - Khoa học Cơ bản Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018 Nghiên cứu Y học performance with AUC=0.6. Conclusion: Research showed the association between weather conditions and dengue fever. However, the performance of the predictive model was not high. It is warranted further study to scale up the current model by adding others variables that not-related to weather conditions. Keywords: Dengue, climate, temperature, range of temperature, humidity, rainfall, wind speed. MỞĐẦU véc-tơ truyền bệnh. Một số nghiên cứu ở các nước nước như Malaysia, Campuchia, Mexico, SXHD hay thường gọi là sốt xuất huyết là Trung Quốc cũng đã chứng minh ảnh hưởng một bệnh truyền nhiễm do vi rút Dengue gây của các yếu tố thời tiết như nhiệt độ, độ ẩm, ra và được lây truyền qua véc-tơ trung gian là lượng mưa… lên số ca mắc SXHD ở địa muỗi Aedes aegypti (chủ yếu) và Aedes phương(2,3,4,14). Từ đó các mô hình dự báo dịch al ...