Một số đặc điểm cơ cấu bệnh tật tại cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên

Mục đích nghiên cứu của bài viết nhằm xác định cơ cấu bệnh tật của cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên năm 2008. Bằng phương pháp điều tra mô tả cắt ngang hộ gia đình về cơ cấu bệnh tật tại 5 tỉnh Tây Nguyên cho thấy tỷ lệ hộ gia đình có ít nhất 1 người mắc bệnh trong vòng 2 tuần qua từ 24 - 29,1%; chung trong 5 tỉnh là 26,7%. Không phát hiện sự khác biệt về tỷ lệ mắc bệnh theo giới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số đặc điểm cơ cấu bệnh tật tại cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2013 MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CƠ CẤU BỆNH TẬT TẠI CỘNG ĐỒNG CÁC DÂN TỘC TÂY NGUYÊN Nguyễn Minh Hưng*; Trịnh Thanh Hùng*; Nguyễn Văn Ba** TÓM TẮT Bằng phương pháp điều tra mô tả cắt ngang hộ gia đình về cơ cấu bệnh tật tại 5 tỉnh Tây Nguyên (Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai, Kon Tum và Lâm Đồng) với tổng số 459.600 khẩu trong 98.268 hộ gia đình người dân tộc, kết quả cho thấy: - Tỷ lệ hộ gia đình có ít nhất 1 người mắc bệnh trong vòng 2 tuần qua từ 24 - 29,1%; chung trong 5 tỉnh là 26,7%. Không phát hiện sự khác biệt về tỷ lệ mắc bệnh theo giới. - Cơ cấu các bệnh cấp tính mắc trong tháng qua chủ yếu là hội chứng cảm cúm, viêm phổi - viêm phế quản và tiêu chảy. Đặc biệt, tỷ lệ mắc bệnh đường hô hấp cao hơn bệnh đường tiêu hóa. - Tỷ lệ hộ gia đình có người mắc bệnh mạn tính từ 9,1 - 25,0%; chung cả 5 tỉnh là 16,2%. Cơ cấu các bệnh mạn tính rất đa dạng, phong phú; bệnh có tỷ lệ mắc cao nhất trong cộng đồng là bệnh dạ dày (15,5%) và các bệnh xương khớp (12,8%). - Tỷ lệ hộ gia đình có người mắc bệnh phải điều trị tại bệnh viện trong năm qua là 14,4%. * Từ khóa: Cơ cấu bệnh tật; Tây Nguyên. STUDY ON DISEASED FRAMEWORK CHARACTERS OF TAYNGUYEN COMMUNITY SUMMARY By the method of cross section study the family on diseased framework characters at five provinces of Taynguyen (Daklak, Daknong, Gialai, Kontum và Lamdong) with 459,600 persons in the 98,268 family total, the resutls showed that: - The rate of family that had one person at less to be ill during two weeks was 24 - 29.1%; Average ratio of the five provices was 26.7%. There was not different from the illness rate to belong with the border. - The main acute diseases to find per pass month: flu syndrome, pneumonia, fiver, bronchitis and diarrhea. Specially, the rate of respiration diseases was more than digestive diseases. - The rate of family that had the person of chronic diseases to be found from 9.1% to 25.0%; Average ratio of the five provices was 16.2%. There were many kinds of chronic diseases, the heightess disease rate was stomach disorder with 15,5% and join - born diseases among them. - The rate of family that had the patient who had to treat in the hospital with 14.4% during a year. * Key words: Diseased framework characters; Taynguyen. * Bộ Khoa học và Công nghệ ** Học viện Quân y Chịu trách nhiệm nội dung khoa học: GS. TS. Hoàng Văn Lương PGS. TS. Lê Văn Bào 1 TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2013 ĐẶT VẤN ĐỀ Những nghiên cứu trong và ngoài nước chỉ ra rằng sức khoẻ và cơ cấu bệnh tật phản ảnh trung thực điều kiện sống về kinh tế, xã hội, văn hoá, tập quán và môi trường. Nhiều nghiên cứu gần đây cũng cho thấy, ở các nước đang phát triển, bệnh nhiễm khuẩn và suy dinh dưỡng vẫn còn phổ biến, tuy nhiên các bệnh này có xu hướng ngày càng giảm; những bệnh không lây như tim mạch, ung thư, dị tật bẩm sinh, di truyền, chuyển hoá, béo phì… đang có xu hướng gia tăng và đặc biệt cùng với sự phát triển của xã hội hiện đại các tai nạn, ngộ độc, chấn thương có xu hướng tăng nhanh và rõ rệt [4, 6, 7, 8, 9]. Tại Việt Nam, nghiên cứu mô hình bệnh tật và tử vong chủ yếu dựa vào hệ thống thống kê y tế tại các bệnh viện công lập. Về cơ bản, mô hình bệnh tật của Việt Nam vẫn là mô hình bệnh tật của nước đang phát triển [2]. Tuy nhiên, một số nghiên cứu gần đây cho thấy mô hình bệnh tật có chiều hướng thay đổi như các bệnh nhiễm khuẩn, suy dinh dưỡng đang giảm dần, thay vào đó là những bệnh gần giống với các nước phát triển [3]. Tây Nguyên là vùng cao nguyên có nhiều dân tộc sinh sống. Đồng bào các dân tộc thiểu số khu vực Tây Nguyên sống ở 5 tỉnh: Kon Tum, Gia lai, Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng, có những đặc điểm kinh tế, xã hội, văn hóa tinh thần và phong tục tập quán khác nhau. Tây Nguyên là khu vực địa bàn chiến lược về an ninh, quốc phòng. Tuy nhiên, rất ít nghiên cứu về thực trạng cơ cấu bệnh tật và vệ sinh môi trường dành cho khu vực này để có cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc đề xuất giải pháp can thiệp nhằm cải thiện điều kiện và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khoẻ cho đồng bào Tây Nguyên. Nghiên cứu nhằm mục tiêu: Xác định cơ cấu bệnh tật của cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên năm 2008. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tƣợng, địa điểm nghiên cứu. - Điều tra 98.268 hộ gia đình người dân tộc với 459.600 khẩu tại 5 tỉnh Tây Nguyên: Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai, Kon Tum và Lâm Đồng; - Thời gian nghiên cứu: tháng 3 đến 8 - 2008. 2. Phƣơng pháp nghiên cứu. * Thiết kế nghiên cứu: Áp dụng phương pháp nghiên cứu dịch tễ học với thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp với nghiên cứu hồi cứu dựa trên nguồn dữ liệu lưu trữ tại các cơ sở y tế từ tuyến tỉnh đến tuyến xã. * Cỡ mẫu: Căn cứ vào phân bố dân số chung cũng như nhóm dân số đồng bào các dân tộc ít người trong khu vực 5 tỉnh Tây Nguyên, chúng tôi chọn tối thiểu 1/3 số hộ gia đình và số người dân tộc sinh sống ở khu vực Tây Nguyên. Cụ thể, đã điều tra 98.268 hộ gia đình với 459.600 ...