Một số đặc điểm của mạch lạc trong quan hệ lập luận ở văn bản nghị luận tiếng Việt

Mạch lạc là yếu tố quan trọng quyết định chất văn bản của một văn bản. Bài viết này làm rõ biểu hiện mang tính đặc trưng của mạch lạc trong văn bản nghị luận là mạch lạc qua quan hệ lập luận ở một số phương diện là kiểu lập luận, đặc điểm của các thành phần lập luận và hiện tượng đa thanh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số đặc điểm của mạch lạc trong quan hệ lập luận ở văn bản nghị luận tiếng Việt MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA MẠCH LẠC TRONG QUAN HỆ LẬP LUẬN Ở VĂN BẢN NGHỊ LUẬN TIẾNG VIỆT Tống Thị Hường Khoa Ngữ văn - Khoa học xã hội Email: huongtt@dhhp.edu.vn Ngày nhận bài: 19/8/2019 Ngày PB đánh giá: 19/9/2019 Ngày duyệt đăng: 27/9/2019 TÓM TẮT: Mạch lạc là yếu tố quan trọng quyết định chất văn bản của một văn bản. Bài viết này làm rõ biểu hiện mang tính đặc trưng của mạch lạc trong văn bản nghị luận là mạch lạc qua quan hệ lập luận ở một số phương diện là kiểu lập luận, đặc điểm của các thành phần lập luận và hiện tượng đa thanh. Từ khóa: mạch lạc, lập luận, văn bản nghị luận. SOME CHARACTERISTICS OF COHERENCE IN REASONING RELATION IN VIETNAMESE ARGUMENTATIVE WRITING ABSTRACT: Coherence is an important determinant of the text’s quality. In this article, we clarify the coherence characteristic manifestation in argumentative writing. Through reasoning relation in some aspects, coherence is a kind of argument. We also discuss the characteristics of argument components and the polyphonic phenomena in the article. Keywords: coherence, argument, argumentative writing.1. ĐẶT VẤN ĐỀ này quan tâm đến mạch lạc trong quan hệ Mạch lạc là “sự nối kết có tính chất lập luận được thể hiện ở những phươnghợp lí về mặt nghĩa và về mặt chức năng, diện nổi bật là kiểu lập luận, đặc điểm củađược trình bày trong quá trình triển khai các thành phần lập luận và hiện tượng đamột văn bản (như một truyện kể, một cuộc thanh trong 326 VBNL.thoại, một bài nói hay bài viết...) nhằm tạo 2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨUra những sự kiện nối kết với nhau hơn là 2.1. Mạch lạc biểu hiện qua việc sử dụngsự liên kết câu với câu” [1, tr. 297]. Mạch kiểu lập luận phù hợplạc trong phân tích diễn ngôn được coilà vấn đề cốt yếu có vai trò quyết định 2.1.1. Lập luận theo logic hình thức của“chất văn bản của văn bản” và nó được luận cứ và kết luậnthể hiện qua nhiều phương diện khác * Lập luận diễn dịch: Lập luận diễnnhau. Trong văn bản nghị luận (VBNL), dịch có 844/ 2.302 lập luận trong 326mạch lạc qua quan hệ lập luận được coi VBNL. Lập luận diễn dịch bao gồm cảlà biểu hiện mang tính đặc trưng. Bài viết tam đoạn luận.66 TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHÒNG Ví dụ 1: Tiếng Việt có những đặc sắc yêu cầu của đời sống văn hóa nước nhàcủa một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay. qua các thời kì lịch sử. [6, SGK Ngữ vănNói thế có nghĩa là nói rằng: tiếng Việt là 7, tập 2, tr. 35]một thứ tiếng hài hòa về mặt âm hưởng, Đoạn này được trích trong văn bản Sựthanh điệu mà cũng rất tế nhị, uyểnchuyển trong cách đặt câu. Nói thế cũng giàu đẹp của tiếng Việt của tác giả Đặngcó nghĩa là nói rằng: tiếng Việt có đầy đủ Thai Mai. Đoạn trích có ba câu, câu (1) làkhả năng để diễn đạt tình cảm, tư tưởng một nhận định - r, câu (2) và (3) là luậncủa người Việt Nam và để thỏa mãn cho cứ - p1 và p2. Cụ thể như sau: R:Tiếng Việt là một ngôn ngữ đẹp và hay p1: Hài hòa về mặt âm hưởng, p2: Có đầy đủ khả năng để diễn đạt tư thanh điệu, tế nhị, uyển chuyển tưởng, tình cảm của người Việt và để trong cách đặt câu. thỏa mãn cho yêu cầu của đời sống văn hóa nước nhà. Lập luận theo lối diễn dịch (trình tự lời trách móc, khi cô đơn, khi tàn tạ, khi mongkết luận - luận cứ) thường phù hợp với manh. Có thể nói thiên nhiên trong “Truyệnnhững lập luận đơn giản có các luận Kiều” cũng là một nhân vật, một nhân vật vẫncứ đồng hướng, với mục đích diễn giải, thường kín đáo, lặng lẽ nhưng không mấy khiphân tích, chứng minh. Thêm nữa, tam không có mặt và luôn thấm đượm tình người.đoạn luận cũng phải được trình bày [7, tập I, tr. 323]theo cách diễn dịch. Các thành phần trong lập luận ở ví dụ * Lập luận quy nạp: Trong ngữ liệu (2) có trình tự p, q - r. Luận cứ p là Kiều326 VBNL, có 982/2.302 lập luận quy không biết mấy lần nhìn trăng, luận cứ q:nạp. Lập luận quy nạp dựa trên logic tự nhưng ...