Một số đặc tính sinh học của vi khuẩn Pasteurella multocida gây bệnh tụ huyết trùng ở trâu bò phân lập tại Hà Giang và Cao Bằng

Từ các mẫu bệnh phẩm nghi mắc bệnh tụ huyết trùng trâu, bò thu thập được trên địa bàn hai tỉnh Hà Giang và Cao Bằng, đã tiến hành phân lập và giám định các đặc tính sinh vật hóa học. Kết quả thu được cho thấy, các chủng vi khuẩn Pasteurella multocida phân lập được có đặc tính sinh vật hóa học đặc trưng của loài: dạng cầu trực khuẩn, bắt màu gram âm, không gây dung huyết trên thạch máu, lên men các đường Glucose, Mannitol, Saccarose, Fructose, không lên men đường Lactose, Mantose. Sản sinh Indol, không di động và không sinh H2S, độc lực mạnh, gây chết 100% chuột thí nghiệm trong vòng 8-48 giờ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số đặc tính sinh học của vi khuẩn Pasteurella multocida gây bệnh tụ huyết trùng ở trâu bò phân lập tại Hà Giang và Cao Bằng Phạm Thị Phương Lan và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 112(12)/2: 163 - 167 MỘT SỐ ĐẶC TÍNH SINH HỌC CỦA VI KHUẨN PASTEURELLA MULTOCIDA GÂY BỆNH TỤ HUYẾT TRÙNG Ở TRÂU BÒ PHÂN LẬP TẠI HÀ GIANG VÀ CAO BẰNG Phạm Thị Phương Lan*, Đặng Xuân Bình Trường Đại học Nông Lâm – ĐH Thái Nguyên TÓM TẮT Từ các mẫu bệnh phẩm nghi mắc bệnh tụ huyết trùng trâu, bò thu thập được trên địa bàn hai tỉnh Hà Giang và Cao Bằng, đã tiến hành phân lập và giám định các đặc tính sinh vật hóa học. Kết quả thu được cho thấy, các chủng vi khuẩn Pasteurella multocida phân lập được có đặc tính sinh vật hóa học đặc trưng của loài: dạng cầu trực khuẩn, bắt màu gram âm, không gây dung huyết trên thạch máu, lên men các đường Glucose, Mannitol, Saccarose, Fructose, không lên men đường Lactose, Mantose. Sản sinh Indol, không di động và không sinh H2S, độc lực mạnh, gây chết 100% chuột thí nghiệm trong vòng 8-48 giờ. Từ khóa: Pasteurella multocida, Mẫu bệnh phẩm, Phân lập, Trâu, Bò. ĐẶT VẤN ĐỀ* Bệnh tụ huyết trùng trâu, bò thể bại huyết (Hemorrhagic Septicemia) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, xảy ra ở hầu hết các lứa tuổi trâu, bò. Hàng năm trên địa bàn các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta, tình hình bệnh tụ huyết trùng xảy ra ở trâu, bò gây ra những thiệt hại kinh tế to lớn. Theo các báo cáo tổng kết công tác thú y hàng năm, tại tỉnh Hà Giang năm 2008 đã có 276 trâu, 157 bò chết vì bệnh tụ huyết trùng; tương tự như vậy, tại tỉnh Cao Bằng trong năm 2008 đã có 455 trâu, bò chết và năm 2009 có gần 400 trâu bò chết do bệnh tụ huyết trùng (Đặng Xuân Bình và cs (2010) [1]). Việc tiếp tục phân lập xác định vi khuẩn Pasteurella là cần thiết để làm rõ hơn nữa đặc điểm dịch tễ của bệnh nhằm tìm ra quy luật lưu hành, đặc điểm phát sinh và tính gây bệnh của vi khuẩn để sản xuất và ứng dụng vắc xin phòng bệnh phù hợp trong từng khu vực, địa phương. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Vật liệu nghiên cứu - Vi khuẩn Pastrurella multocida phân lập được tại Hà Giang và Cao Bằng. * - Chuột bạch khỏe mạnh từ 18-20g/con - Các loại môi trường dùng để nuôi cấy vi khuẩn và sử dụng trong các phản ứng sinh hóa. - Các hóa chất, trang thiết bị cần thiết cho thí nghiệm. Phương pháp nghiên cứu - Sử dụng các phương pháp nghiên cứu vi sinh vật thường quy dùng trong xác định độc lực. Lấy mẫu, phân lập, giám định đặc tính sinh vật hóa học theo Quinn P.J.et al (1994) [9] KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN Phân lập vi khuẩn Pasteurella multocida từ bệnh phẩm gia súc nghi mắc bệnh tụ huyết trùng Từ bảng 1, các kết quả thu được cho thấy: Qua kiểm tra 152 mẫu bệnh phẩm trâu bò nghi mắc bệnh tụ huyết trùng thu thập tại Hà Giang và Cao Bằng, đã phân lập được vi khuẩn Pasteurell multocida. Tỷ lệ phân lập được vi khuẩn tại Hà Giang là 8,93% trong tổng số 56 mẫu bệnh phẩm và ở Cao bằng là 12,5% trong tổng số 96 mẫu bệnh phẩm thu thập được. Tel: 0987 783 835; Email: duonglantran@gmail.com 163 Phạm Thị Phương Lan và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 112(12)/2: 163 - 167 Bảng 1. Kết quả phân lập Pasteurella multocida từ bệnh phẩm gia súc nghi mắc bệnh tụ huyết trùng Gia súc Trâu Bò Loại bệnh phẩm Gan Lách Phổi Tủy xương Gan Lách Phổi Tủy xương Tổng Số mẫu thu thập 4 4 8 8 5 4 9 14 56 Hà Giang Số mẫu (+) 0 1 1 0 0 0 1 2 5 Tỷ lệ (%) 0 25 12,5 0 0 0 11,1 14,3 8,93 Số mẫu thu thập 15 15 18 18 6 6 8 10 96 Cao Bằng Số mẫu (+) 0 1 4 2 0 1 1 3 12 Tỷ lệ (%) 0 6,7 22,2 11,1 0 16,7 12,5 30 12,5 Kết quả giám định một số đặc tính sinh vật - hoá học của các chủng vi khuẩn Pasteurella multocida phân lập được Sau khi phân lập được một số chủng vi khuẩn từ các mẫu bệnh phẩm của trâu, bò nghi mắc bệnh tụ huyết trùng, chúng tôi đã tiến hành kiểm tra đặc điểm hình thái, tính chất bắt màu, đặc tính sinh vật, hóa học trên các môi trường đặc trưng để khẳng định tính chính xác của vi khuẩn Pasteurella multocida phân lập được. Kết quả được trình bày ở bảng 2. Bảng 2. Kết quả giám định một số đặc tính sinh vật, hoá học của các chủng vi khuẩn phân lập được STT 1 2 3 4 5 6 7 8 Ký hiệu chủng vi khuẩn HGLT 1 HGPT 2 HGPB 3 HG XB 5 CBPT 7 CB XT 11 CB PB 14 CB XB 17 Bắt màu Gram + + + + + + + + Di động - Kết quả thử phản ứng sinh hóa H 2S Indol Catalaz Oxydaza a + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + Dung huyết - Tất cả các chủng vi khuẩn Pasteurella multocida phân lập được tại Hà Giang và Cao Bằng đều có dạng cầu trực khuẩn, bắt màu Gram âm; vi khuẩn phát triển tốt trên môi trường thạch máu và không gây dung huyết, khuẩn lạc có màu tro xám hình giọt sương, có mùi tanh của nước dãi khô rất đặc trưng. Kết quả trên còn cho thấy, tất cả các chủng phân lập được đều cho phản ứng Oxydaza và Catalaza dương tính; sản sinh Indol, không di động và không sinh H2S. Căn cứ vào cách phân biệt loài vi khuẩn thuộc giống Pasteurella của các tác giả Hoàng Đạo Phấn (1986)[4], Hedleston và cs (1972)[8] thì kết quả của chúng tôi phù hợp với các tiêu chuẩn của các tác giả trên. Từ kết quả thu được ở bảng 3 cho thấy, 100% các chủng vi khuẩn phân lập được đều lên men các đường Glucose, Mannitol, Saccarose, Fructose, Galactose và Sorbitol, không lên men đường Lactose, Mantose, Arabinose. Hoàng Đăng Huyến (2004)[3] đã nghiên cứu về đặc tính sinh hóa của vi khuẩn Pasteurella multocida phân lập từ trâu, bò tại Bắc Giang và Trần Xuân Hạnh (2007) [2] cũng nghiên cứu về vi khuẩn Pasteurella multocida phân lập từ trâu, bò và lợn tại Việt Nam. Đặc tính sinh hóa và khả năng lên men đường của các chủng chúng tôi phân lập được rất giống đặc tính sinh hóa của các chủng mà hai tác giả trên đã nghiên cứu. 164 Phạm Thị Phương Lan và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 112(12)/2: 163 - 167 Bảng 3. Kết quả phản ứng lên men đường của các chủng vi khuẩn Pasteurella multocida phân lập được Loại đường STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Glucose Mantose Mannitol Lactose Saccarose Fructose Galactose Arabinose Sorbitol Tổng sô mẫu 8 8 8 8 8 8 8 8 8 Số mẫu (+) ...