Một số kiến nghị về trách nhiệm bồi thường thiệt hại đối với hành vi xâm phạm hình ảnh cá nhân

Bài viết Một số kiến nghị về trách nhiệm bồi thường thiệt hại đối với hành vi xâm phạm hình ảnh cá nhân phân tích những quy định của pháp luật về việc bồi thường do xâm phạm hình ảnh cá nhân và đưa ra một số kiến nghị hoàn thiện về vấn đề xâm phạm này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số kiến nghị về trách nhiệm bồi thường thiệt hại đối với hành vi xâm phạm hình ảnh cá nhân MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VỀ TRÁCH NHIỆM BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI ĐỐI VỚI HÀNH VI XÂM PHẠM HÌNH ẢNH CÁ NHÂN Phan Thị Anh Thư, Phạm Thùy Trinh, Đào Lê Trọng Hậu* Khoa Luật, Trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh GVHD: ThS. Lê Thị Minh Thư TÓM TẮT Trong xã hội phát triển hiện đại ngày nay chính sách mở rộng hội nhập của Đảng và nhà nước đã làm cho đời sống nhân dân dần được tốt hơn, từ đó nhu cầu con người ngày càng tăng lên, các trang mạng xã hội, và các trang web xuất hiện ngày một nhiều hành vi xâm phạm đến hình ảnh cá nhân đang trở thành vấn đề có nhiều sự quan tâm từ các cá nhân trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Tại Việt Nam các quy định pháp luật về việc bảo vệ hình ảnh cá nhân ngày được cải thiện việc đó đã răng đe với một số đối tượng có mục đích và sử dụng hình ảnh của người khác. Tuy nhiên còn một số vấn đề bất cập là những quy định này vẫn chưa đủ “mạnh” để buộc mọi người từ bỏ thói quen sử dụng hinhg ảnh của người khác mà không được sự cho phép của họ. Trong phạm vi bài viết này nhóm tác giả đã phân tích những quy định của pháp luật về việc bồi thường do xâm phạm hình ảnh cá nhân và đưa ra một số kiến nghị hoàn thiện về vấn đề xâm phạm này Từ Khóa: Danh dự, uy tính, nhân phẩm, mạng xã hội, xâm phạm hình ảnh 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Mỗi cá nhân điều có quyền đối với hình ảnh của chính mình và hoàn toàn có quyền cho phép người khác sử dụng hình ảnh trong một số trường hợp. Ngoài ra việc sử dụng được trả thù lao đối với các mục đích thương mại. Tuy nhiên hiện nay với mức độ lan truyền của các phương tiện truyền thông hiện đại, đặc biệt là mạng xã hội thì không ít các trường hợp sử dụng hình ảnh cá nhân của người khác trái phép khi không có sự đồng ý của họ. Điều đó đã gây thiệt hại đến danh dự, nhân phẩm và uy tín của chủ sở hữu hình ảnh đó. Vì vậy, Pháp luật Việt Nam hình thành một chế định lâu đời và quan trọng tại BLDS 2015 quy định cụ thể về trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Đây là một căn cứ buộc những chủ thể có hành vi gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, tài sản, danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác phải có trách nhiệm bồi thường theo luật định. Vậy hình ảnh cá nhân là gì? Thì “Hình ảnh cá nhân48”, còn được gọi là “nhân hiệu, gắn với những đặc điểm của từng người, bao gồm cá tính, nghề nghiệp bản thân và những giá 48 https://www.vanlanguni.edu.vn/tin-tuc-size-bar/115-sinh-vien-voi-ky-nang-xay-dung-hinh-anh-ca- nhan#:~:text=”Hình%20ảnh%20cá%20nhân”%2C,học%20tập%20và%20làm%20việc. 2511 trị người đó mang lại cho cộng đồng. Nhân hiệu tốt phân biệt cá nhân với người khác, tạo ưu thế trong các mối tương tác cộng đồng, trong quá trình học tập và làm việc. Hình ảnh cá nhân thể hiện qua những hành vi cụ thể, qua đó thể hiện được tính cách, nội tâm của con người. Khi nhắc đến một bạn học, nếu người đó được mọi người nhớ đến bởi nụ cười tươi, hài hước, nổi trội trong các phong trào hoặc mọi người ấn tượng bởi sự năng động, hòa đồng,... nghĩa là bạn ấy đang sở hữu một hình ảnh cá nhân đẹp1. Hành vi sử dụng hình ảnh của cá nhân trái phép trên mạng xã hội hiện nay với nhiều hình thức đa dạng, chỉ bằng một vài thao tác đơn giản là có thể sử dụng hình ảnh của người khác một cách dễ dàng. Việc sử dụng hình ảnh của người khác trên mạng xã hội chủ yếu dưới hai dạng nhằm mục đích thương mại và phi thương mại. BLDS năm 2015 cũng đã liệt kê các trường hợp sử dụng hình ảnh không cần xin phép là hình ảnh được sử dụng vì lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng, cụ thể là hình ảnh được sử dụng từ các hoạt động công cộng, bao gồm hội nghị, hội thảo, hoạt động thi đấu thể thao, biểu diễn nghệ thuật và hoạt động công cộng khác mà không làm tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của người có hình ảnh thì không bị xem là vi phạm quyền của cá nhân đối với hình ảnh. 2. QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ TRÁCH NHIỆM BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI ĐỐI VỚI HÀNH VI XÂM PHẠM HÌNH ẢNH CÁ NHÂN Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại đối với hành vi xâm phạm hình ảnh cá nhân BLDS năm 2015 là cơ sở pháp lý dựa vào đó mà cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể xác trách nhiệm bồi thường thiệt hai đối với các hành vi xâm phạm đến sức khỏe, danh dự, nhân phẩm sẽ có căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng theo khoản 1 điều 584 bộ luật sân sự 2015 “Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác”. Như vậy lỗi là yếu tố bắt buộc để xác định những thiệt hại xảy ra do hành vi của người có lỗi. Tuy nhiên đối với trách nhiệm bồi thường thiệt hại do xâm phạm đến sức, danh dự, nhân phẩm, uy tính thì có trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi không có lỗi. Theo đó trách nhiệm bồi thường thiệt hại xảy ra khi có các căn cứ sau đây: Thứ nhất phải có thiệt hại xảy ra trên thực tế: Thiệt hại bao gồm thiệt hại về vật chất lẫn tin thần mục đích của trách nhiệm bồi thường thiệt hại là khôi phục lại tình trạng tài sản, bù đắp thiệt hại về tinh tình cho người bị thiệt hại phải gánh chịu. Chính vì vậy, có thể nói thiệt hại xảy ra là tiền đề của trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Thiệt hại là những tổn thất được tính thành tiền, là căn cứ để xác định mức bồi thường. Thứ hai, có hành vi trái pháp luật. Theo hiến pháp 2013 quy định mỗi công dân đều có quyền được bảo vệ về tính mạng, sức khỏe, danh dự, uy tín, tài sản mà mọi người đều phải tôn trọng, không được có bất kỳ hành vi nào xâm phạm đến các quyền đó. Bên cạnh đó Điều 3 BLDS năm 2015 quy định: “Không được xâm phạm đến lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng, quyền, lợi ích của người khác”. Mà quy định về trách nhiệm bồi ...