Một số lưu ý khi biên soạn các bài tập dạy dịch nói cho học viên khoa tiếng Nga Học viện Khoa học Quân sự

Bài viết này đề cập đến một vài nét tổng quan trong quá trình dịch nói cũng như một số cơ sở phương pháp để biên soạn các bài tập dạy dịch nói. Xuất phát từ những thao tác chính trong quá trình dịch nói như nghe hiểu, bút ký, ghi nhớ, diễn đạt…, bài viết đưa ra một số dạng bài tập đặc trưng để luyện dịch nói nhằm nâng cao khả năng và kỹ năng dịch.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số lưu ý khi biên soạn các bài tập dạy dịch nói cho học viên khoa tiếng Nga Học viện Khoa học Quân sự v Dịch thuật<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> MỘT SỐ LƯU Ý KHI BIÊN SOẠN CÁC BÀI TẬP<br /> DẠY DỊCH NÓI CHO HỌC VIÊN KHOA TIẾNG NGA<br /> HỌC VIỆN KHOA HỌC QUÂN SỰ<br /> TRẦN THỊ THANH TRÀ*<br /> *Học viện Khoa học Quân sự,  tradichthuat@yahoo.com<br /> Ngày nhận bài: 04/12/2018; ngày sửa chữa: 14/01/2019; ngày duyệt đăng: 25/02/2019<br /> <br /> <br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Nhằm nâng cao chất lượng dạy và học dịch, việc biên soạn giáo trình tài liệu để giảng dạy đóng<br /> vai trò quan trọng. Bài viết này đề cập đến một vài nét tổng quan trong quá trình dịch nói cũng<br /> như một số cơ sở phương pháp để biên soạn các bài tập dạy dịch nói. Xuất phát từ những thao tác<br /> chính trong quá trình dịch nói như nghe hiểu, bút ký, ghi nhớ, diễn đạt…, bài viết đưa ra một số<br /> dạng bài tập đặc trưng để luyện dịch nói nhằm năng cao khả năng và kỹ năng dịch.<br /> Từ khóa: kỹ năng dịch, nghe hiểu, ghi nhớ, dịch nói, diễn đạt<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ một số dạng bài luyện dịch nói. Việc nghiên cứu cơ<br /> sở phương pháp luận của quá trình dịch nói cũng<br /> Dịch là một loại hình hoạt dộng phức tạp và đa như gợi ý các dạng bài tập luyện là một việc làm<br /> dạng của con người. Trong các kỹ năng dịch thuật, có ý nghĩa, góp phần nâng cao chất lượng dạy và<br /> dịch nói một cách có hệ thống là việc làm khó học cho học viên tại Học viện Khoa học Quân sự.<br /> khăn. Dịch viết và dịch nói về bản chất vẫn là dịch,<br /> nhưng hai hoạt động này có sự khác nhau cơ bản 2. CÁC THAO TÁC TRONG QUÁ TRÌNH<br /> đó là kết quả dịch viết được thể hiện bằng chữ viết DỊCH NÓI<br /> lưu lại trên giấy tờ văn bản, vì vậy rất tiện cho<br /> Dịch nói là cách truyền tải ý nghĩa của lời nói<br /> việc khảo sát, nghiên cứu. Kết quả dịch nói được<br /> từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác có tính đến<br /> thể hiện bằng ngôn ngữ nói (âm thanh), chỉ tồn tại<br /> các đặc điểm về từ vựng, ngữ pháp và văn phong.<br /> trong khoảnh khắc không để lại dấu vết gì. Ngày<br /> (Nguyễn Hồng Cổn, 2001).<br /> nay khoa học công nghệ phát triển, máy ghi âm, ghi<br /> hình đã giúp cho chúng ta có điều kiện để nghiên Xuất phát từ quan điểm cho rằng, dịch là một<br /> cứu và rút kinh nghiệm, xây dựng hệ thống lý luận loại hình của hoạt động lời nói, nó vẫn thực hiện<br /> về dịch nói. Trong khuôn khổ bài viết này, chúng chức năng chung của ngôn ngữ là chức năng giao<br /> tôi đề cập đến vài nét tổng quan về dịch nói, các tiếp bằng lời nói. Tuy nhiên, đối với dịch nói lại<br /> thao tác trong quá trình dịch, trên cơ sở đó, đề xuất cần lưu ý tới một số đặc thù của nó so với dịch viết<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 82 Số 18 (3/2019)<br />  dịch thuật v<br /> <br /> <br /> <br /> trong phương pháp giảng dạy và trong việc xây vậy mục tiêu chủ yếu của bài tập chuyển đổi là tạo<br /> dựng hệ thống bài tập trên cơ sở xác định những kỹ xảo tự động hóa và kỹ năng chuyển đổi nhanh<br /> kỹ năng, kỹ xảo cần hình thành và rèn luyện. tư duy từ ngôn ngữ gốc sang ngôn ngữ dịch. Vì<br /> thế, người phiên dịch cần nghiên cứu nhiều các<br /> Nhà nghiên cứu về lý thuyết dịch M.JU. công trình đối chiếu các cấu trúc hình thức và cấu<br /> Iliuskina (2015) cho rằng, dịch nói là một quá<br /> trúc ngữ nghĩa của hai ngôn ngữ cụ thể. Nguyên<br /> trình gồm các giai đoạn sau:<br /> tắc xây dựng bài tập chuyển đổi là tần số lặp lại<br /> - Thu nhận, phân tích và hiểu thông tin dịch cao của các đơn vị cần chuyển đổi, từ ngữ cảnh<br /> quen chuyển dần sang ngữ cảnh mới. Đối với từng<br /> - Ghi nhớ nội dung thông tin lĩnh vực giao tiếp như chính trị, ngoại giao, văn<br /> hóa, kinh tế, quân sự…, đơn vị chuyển đổi đi từ<br /> - Lập phương án chuyển đổi thông tin từ nghĩa thấp đến cao: từ-cụm từ-đoạn câu-câu-những đoạn<br /> gốc sang ngôn ngữ dịch đơn lẻ trong bài nói.<br /> - Hình thành bản dịch<br /> Đối với quá trình hình thành bản dịch cần lưu<br /> Có thể dựa trên phân chia này mà xác định ý: muốn cho người nghe hiểu được và hiểu tốt ý<br /> những kỹ năng dịch nói theo từng giai đoạn. Để của nguyên bản, người dịch phải diễn đạt rõ ràng,<br /> xác định được cụ thể và chính xác, cần đi sâu tìm mạch lạc, phát âm đúng, ngữ điệu chuẩn, ngắt nghỉ<br /> hiểu đặc điểm của từng giai ...