Một số nét về tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt trong xã hội hiện đại ở thành phố Hồ Chí Minh

Cũng như mọi dân tộc khác trên thế giới, dân tộc Việt Nam từ xa xưa đã có rất nhiều hình thái tín ngưỡng dân gian, trong đó thờ cúng tổ tiên là một trong những hình thái tín ngưỡng mang tính phổ biến của người Việt trên toàn lãnh thổ Việt Nam nói chung và người Việt ở Tp. Hồ Chí Minh nói riêng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số nét về tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt trong xã hội hiện đại ở thành phố Hồ Chí MinhJOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1067.2017-0081Social Sci., 2017, Vol. 62, Iss. 7, pp. 201-208This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn MỘT SỐ NÉT VỀ TÍN NGƯỠNG THỜ CÚNG TỔ TIÊN CỦA NGƯỜI VIỆT TRONG XÃ HỘI HIỆN ĐẠI Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Mai Trọng An Vinh Công ti trách nhiệm Hữu hạn Thương mại – Dịch vụ An Trung Tóm tắt. Cũng như mọi dân tộc khác trên thế giới, dân tộc Việt Nam từ xa xưa đã có rất nhiều hình thái tín ngưỡng dân gian, trong đó thờ cúng tổ tiên là một trong những hình thái tín ngưỡng mang tính phổ biến của người Việt trên toàn lãnh thổ Việt Nam nói chung và người Việt ở Tp. Hồ Chí Minh nói riêng. Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên trở thành phong tục truyền thống, là một trong những yếu tố tạo nên bản sắc văn hóa của người Việt trong đó có người Việt ở Tp. Hồ Chí Minh. Nó là sự biểu hiện của niềm tin, lòng thành kính đối với tổ tiên và là sự tôn thờ của những người đang sống đối với các bậc tổ tiên, ngoài ra đó còn là sự nhắc nhở con cháu lòng biết ơn đối với các bậc sinh thành. Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên đã trở thành một trong những yếu tố cấu thành bản sắc văn hóa của người Việt, nhưng bản sắc không phải là một thứ gì đó cố định không thay đổi mà bản sắc luôn có sự tiếp xúc và biến đổi qua thời gian như là một lẽ tất yếu. Từ khóa: Thờ cúng tổ tiên, xã hội hiện đại, thờ cúng tổ tiên của người Việt, người Việt ở Tp. Hồ Chí Minh, tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên.1. Mở đầu Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên là một trong những hình thức tôn giáo phôi thai đầu tiên củaloài người. Tổ tiên hiểu theo nghĩa hẹp trước nhất là những người cùng một huyết thống như: ôngbà, cha mẹ,. . . là những người đã chết. Tổ tiên nếu hiểu theo nghĩa rộng thì cũng bao gồm cả nhữngvị công thần lập quốc và bảo vệ tổ quốc. Nhưng trong phạm vi một bài báo khoa học tôi chỉ nghiêncứu tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên theo nghĩa hẹp, phạm vi nghiên cứu là tại Tp. Hồ Chí Minh Từ trước đến nay đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên củangười Việt ở rất nhiều góc độ khác nhau như hai bài viết của tác giả Trần Đăng Sinh Giá trị đạođức trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt Nam [14] và Nguồn gốc và bản chất của tínngưỡng thờ cũng tổ tiên [15], bài viết của tác giả Nguyễn Thị Minh Ngọc Biến đổi của tín ngưỡngthờ cúng tổ tiên trong xã hội việt nam đương đại [13], bài biết của tác giả Đinh Kiều Nga Tínngưỡng thờ cúng tổ tiên, bản sắc văn hóa của người Việt [11]. . . Ngoài ra rải rác trên các báo, cáctạp chí cũng có những bài viết ít nhiều đề cập tới đề tài này, tuy nhiên chưa có công trình nào đi sâunghiên cứu tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt trong xã hội hiện đại ở Tp. Hồ Chí Minh.Bài viết này nghiên cứu khoảng trống khoa học đó nhằm mục đích góp một phần nhỏ bé vào việcbảo tồn giá trị văn hóa của người Việt trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng diễn ra mạnh mẽ.Ngày nhận bài: 15/1/2017. Ngày nhận đăng: 20/7/2017Liên hệ: Mai Trọng An Vinh, e-mail: maitronganvinh1977@gmail.com 201 Mai Trọng An Vinh2. Nội dung nghiên cứu2.1. Người Việt ở Thành phố Hồ Chí Minh Thành phố Hồ Chí Minh (tên gọi cũ là Sài Gòn) là thành phố lớn nhất Việt Nam đồng thờicũng là đầu tàu kinh tế và là một trong những trung tâm văn hóa, giáo dục quan trọng nhất củaViệt Nam. Hiện nay, thành phố Hồ Chí Minh là thành phố trực thuộc Trung ương cùng với thủ đôHà Nội là đô thị loại đặc biệt của Việt Nam. Nằm trong vùng chuyển tiếp giữa miền Đông NamBộ và Tây Nam Bộ, Thành phố Hồ Chí Minh ngày nay bao gồm 19 quận và 5 huyện, tổng diệntích 2.095,06 km2 . Theo thống kê của Tổng cục Thống kê năm 2014 thì dân số thành phố Hồ ChíMinh là 7.981.900 người [7], qua đến năm 2015 tăng lên 8.224.400 người [8]. Tuy nhiên nếu tínhnhững người cư trú không đăng ký thì dân số thực tế của thành phố vượt trên 10 triệu người, toànThành phố có 52 tộc người cùng người nước ngoài sinh sống. Trong đó đông nhất là người Việtvới khoảng hơn 90 tổng dân số toàn Thành phố Hồ Chí Minh.2.2. Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên một loại hình tín ngưỡng dân gian Theo Từ điển Hán - Việt của học giả Đào Duy Anh, tín ngưỡng được giải thích là “Lòngngưỡng mộ mê tín đối với một tôn giáo hoặc một chủ nghĩa” [1]. Tương tự, trong quyển Từ điểnTiếng Việt do Văn Tân (chủ biên), tín ngưỡng được định nghĩa là “Tin tưởng vào một tôn giáo:Tự do tín ngưỡng” [17]. Như vậy, ở nghĩa từ nguyên, tín ngưỡng chính là niềm tin tôn giáo ở mỗicon người. Ngoài ra có một số nhóm quan điểm khác nhau về khái niệm tín ...