Một số phương pháp lựa chọn công nghệ chiến lược vùng miền

Mỗi vùng miền đều có đặc điểm địa lý, văn hóa, kinh tế khác nhau và thích hợp để phát triển các công nghệ khác nhau. Trên cơ sở tham khảo các tài liệu đã công bố về lựa chọn công nghệ chiến lược của một số nước, bài viết này hệ thống hóa cơ sở lý luận và các cơ sở để lựa chọn công nghệ chiến lược cho vùng miền.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số phương pháp lựa chọn công nghệ chiến lược vùng miềnJSTPM Tập 2, Số 4, 20131MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP LỰA CHỌNCÔNG NGHỆ CHIẾN LƯỢC VÙNG MIỀNThS. Trần Sơn NinhHọc viện Kỹ thuật Quân sựTóm tắt:Mỗi vùng miền đều có đặc điểm địa lý, văn hóa, kinh tế khác nhau và thích hợp để pháttriển các công nghệ khác nhau. Trên cơ sở tham khảo các tài liệu đã công bố về lựa chọncông nghệ chiến lược của một số nước, bài viết này hệ thống hóa cơ sở lý luận và các cơsở để lựa chọn công nghệ chiến lược cho vùng miền. Bài viết cũng cung cấp mô hình vàtrình tự phân tích và lựa chọn công nghệ phù hợp nhất. Tuy nhiên, lựa chọn đúng côngnghệ mang tính chiến lược là một quá trình rất phức tạp nên một bài viết khó thể hiện hếtcác khía cạnh khác nhau của vấn đề.Từ khóa: Công nghệ; Phát triển công nghệ; Chiến lược; Vùng miền.Mã số: 131011011. Đặt vấn đềSự phát triển mạnh mẽ của các công nghệ mới trong vài thập kỷ lại đâycùng với vấn đề áp dụng các công nghệ để phát triển đời sống kinh tế - xãhội đã thu hút được sự chú ý của không ít các nhà hoạch định chính sách,nhà nghiên cứu của các nước phát triển cũng như đang phát triển. Kết quảlà, các nhà hoạch định chính sách đã thật sự chú trọng đến vấn đề phát triểncông nghệ cao cũng như ứng dụng các công nghệ đó để phát triển kinh tế xã hội.Công nghệ chiến lược của một tổ chức, doanh nghiệp hay một quốc gia làcông nghệ đã hoặc sẽ có tiềm năng đóng góp cho chiến lược phát triểnchung, đồng thời cũng là mục tiêu mà tổ chức hay quốc gia mong muốnphát triển và làm chủ được chúng. Mặt khác, chiến lược công nghệ là mộtbản kế hoạch dài hạn mô tả mục tiêu, các bước tiến hành để phát triển, sửdụng và làm chủ một công nghệ nhất định nào đó [4]. Như vậy, đối với mộtthực thể xã hội, hai khái niệm về công nghệ chiến lược và chiến lược côngnghệ chỉ khác nhau về cách diễn đạt. Công nghệ chiến lược nhấn mạnh vàomục tiêu cần đạt đến còn chiến lược công nghệ nhấn mạnh đến quá trình đểđạt được mục tiêu. Trong một số tài liệu, hai khái niệm này còn được dùngthay thế lẫn nhau.2Một số phương pháp lựa chọn công nghệ chiến lược vùng miềnXây dựng chiến lược phát triển công nghệ cho vùng miền bao gồm một dảirộng các kỹ thuật và cơ chế được nhìn nhận là một trong những khía cạnhcủa “chính sách KH&CN vùng miền” [4]. Chính sách công nghệ vùng miềnbao gồm công tác lập kế hoạch chiến lược công nghệ, trong đó các côngnghệ cao thường được ưu tiên định hướng đến như công nghệ nano, côngnghệ sinh học, công nghệ thông tin,…[3]. Tuy nhiên, các công nghệ trênbao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau nên áp dụng một chính sách đơn lẻ sẽkhông phải là phương án tối ưu cho tất cả. Theo đó, mỗi vùng miền cầnphân tích một cách cặn kẽ và vận dụng linh hoạt một nhóm chính sách,trong đó mỗi chính sách nhằm đến mục tiêu nhất định cho một nhóm côngnghệ nhất định [7].Bài viết này sẽ phân tích chính sách phát triển công nghệ của một số nướcnhư Trung Quốc, Israel, Đài Loan qua đó rút ra các bài học kinh nghiệmcũng như trình tự lựa chọn công nghệ chiến lược cho vùng miền.Sự thành công của việc lựa chọn công nghệ chiến lược được đánh giá bởinhiều tham số, nhiều góc nhìn khác nhau. Do đó, quá trình lựa chọn khôngchỉ bao gồm các đánh giá về mặt định tính mà còn phải đánh giá định lượngmột cách khách quan. Kinh nghiệm lựa chọn công nghệ chiến lược tại mộtsố nước cho thấy quá trình lựa chọn được chia làm hai giai đoạn. Giai đoạnthứ nhất có nhiệm vụ đánh giá định tính chọn danh mục các công nghệ tiềmnăng, giai đoạn hai có nhiệm vụ đánh giá định lượng. Để đánh giá địnhlượng người ta giả sử áp dụng một trong các công nghệ tiềm năng ở giaiđoạn thứ nhất, sau đó thu thập số liệu nhằm đánh giá về khả năng phát triển,chi phí, thời gian… Lần lượt làm như vậy đối với các công nghệ tiềm năngsẽ cho chúng ta bảng đối sánh trực quan và làm cơ sở cho việc lựa chọnchính xác hơn.2. Chiến lược công nghệ doanh nghiệp, chiến lược công nghệ vùng miềnvà quốc giaTrong các tài liệu về quản lý công nghệ nhiều định nghĩa về chiến lượccông nghệ doanh nghiệp, chiến lược công nghệ vùng miền và chiến lượccông nghệ quốc gia đã được đưa ra. Các định nghĩa khác nhau đôi chútnhưng có thể tổng hợp lại như sau:- Chiến lược công nghệ doanh nghiệp là một mô hình ra quyết định quảnlý có liên quan đến việc sử dụng công nghệ để đạt được các mục đíchkinh doanh, trong đó ưu tiên đến kế hoạch phát triển tương lai của côngnghệ và kế hoạch kinh doanh tương lai nói chung [1,2].- Tài liệu [6] định nghĩa: “Chính sách công nghệ quốc gia là một loạt cáctác động của chính quyền có ảnh hưởng đến việc sản sinh, tiếp nhận, làmcho thích nghi và lan tỏa công nghệ cũng như việc sử dụng các tri thứccông nghệ theo một cách mà chính quyền cho rằng sẽ tốt hơn cho cộngđồng thay vì các cá nhân”. Ở đây lưu ý, hai khái niệm “chính sách côngnghệ” và “chiến lược công nghệ” không hoàn toàn giống nhau tuy trongmột vài trường hợp cụ thể có thể sử dụng như nhau. Trong một số tàiliệu [4,5], chính sách công n ...