Một số vấn đề về chính sách hỗ trợ tài chính trực tiếp cho doanh nghiệp thực hiện hoạt động khoa học và công nghệ giai đoạn 2011-2015

Bài viết này trình bày về chính sách hỗ trợ tài chính trực tiếp của Nhà nước cho hoạt động KH&CN của DN, chỉ ra một số vấn đề còn tồn tại trong các quy định của chính sách này ở Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo tài liệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số vấn đề về chính sách hỗ trợ tài chính trực tiếp cho doanh nghiệp thực hiện hoạt động khoa học và công nghệ giai đoạn 2011-201513MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ TÀI CHÍNHTRỰC TIẾP CHO DOANH NGHIỆP THỰC HIỆN HOẠT ĐỘNGKHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ GIAI ĐOẠN 2011-2015Đặng Thu Giang1Viện Chiến lược và Chính sách khoa học và công nghệTóm tắt:Hỗ trợ tài chính trực tiếp cho doanh nghiêp (DN) thực hiện các hoạt động KH&CN là mộttrong các công cụ của chính sách tài chính đang được sử dụng ở Việt Nam, nhằm khuyếnkhích DN đầu tư cho hoạt động KH&CN. Trên thế giới, đặc biệt ở các nước đang pháttriển, hỗ trợ tài chính trực tiếp là công cụ chính sách của Nhà nước được sử dụng phổ biếnnhằm chia sẻ chi phí với DN, khuyến khích DN đầu tư nhiều hơn cho hoạt động KH&CN.Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, nếu chính sách này được thiết kế phù hợp với bối cảnh kinhtế, hệ thống đổi mới sáng tạo của từng quốc gia và giai đoạn phát triển sẽ góp phần thúcđẩy hiệu quả hoạt động đổi mới, đặc biệt với khu vực DN. Trong khuôn khổ bài viết này,nhóm tác giả cung cấp bức tranh về chính sách hỗ trợ tài chính trực tiếp của Nhà nướccho hoạt động KH&CN của DN, chỉ ra một số vấn đề còn tồn tại trong các quy định củachính sách này ở Việt Nam.Từ khóa: Chính sách KH&CN; Tài chính KH&CN; Doanh nghiệp KH&CN.Mã số: 170913011. Quan điểm của Nhà nước về chính sách hỗ trợ tài chính trực tiếp chodoanh nghiệp thực hiện các hoạt động khoa học và công nghệHỗ trợ tài chính trực tiếp cho DN thực hiện các hoạt động KH&CN là mộttrong các công cụ của chính sách tài chính đang được sử dụng ở Việt Namhiện nay nhằm khuyến khích DN đầu tư cho hoạt động KH&CN. Trên cơsở tích hợp các định nghĩa của UNESCO về hoạt động KH&CN2, củaOECD về hoạt động NC&PT3 và đổi mới của DN, trong đó lưu ý đến tínhđặc thù của hoạt động NC&PT của DN ở các nước đang phát triển, hoạtđộng KH&CN của DN có thể được định nghĩa là các hoạt động NC&PT(R&D) và đổi mới sáng tạo (innovation) do doanh nghiệp thực hiện hoặcphối hợp với doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân khác thực hiện. Hoạt độngNC&PT trong DN theo định nghĩa của OECD bao gồm nghiên cứu cơ bản,1Liên hệ tác giả: giangdangthu@yahoo.com2Hoạt động KH&CN là tất cả các hoạt động có tính hệ thống nhằm phát triển, ứng dụng các tri thức KH&CNtrong tất cả các lĩnh vực khoa học. Hoạt động KH&CN có thể bao gồm nghiên cứu và triển khai thực nghiệm,giáo dục và đào tạo KH&CN; các dịch vụ KH&CN.3Hoạt động NC&PT của doanh nghiệp gồm nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng và triển khai thực nghiệm.nghiên cứu ứng dụng và triển khai thực nghiệm. Đổi mới sáng tạo của DNlà hoạt động sản suất, cung ứng các sản phẩm (hàng hóa hoặc dịch vụ) mớihoặc được cải tiến; triển khai quy trình, phương pháp tiếp thị mới; triểnkhai phương pháp tổ chức DN mới. Hỗ trợ tài chính trực tiếp được xếp vàonhóm chính sách đổi mới hướng cung tức là nhóm chính sách nhằm mụcđích tăng động lực cho DN đầu tư vào đổi mới bằng cách giảm chi phí(Edler, J and Georgiou, L 2007). Các chính sách này bao gồm tài trợ trựctiếp cho NC&PT của DN; các biện pháp tài chính, các chương trình chia sẻnợ và rủi ro và các dịch vụ khuyến công. Kinh nghiệm của các nước trênthế giới cho thấy, các công cụ của chính sách hướng cung phát huy tác dụngthúc đẩy đổi mới nếu nằm trong tổng thể các chính sách thúc đẩy đổi mớicả hướng cung và hướng cầu4. Trên thế giới, đặc biệt ở các nước đang pháttriển, hỗ trợ tài chính trực tiếp là công cụ chính sách của nhà nước được sửdụng phổ biến nhằm chia sẻ chi phí với DN, khuyến khích DN đầu tư nhiềuhơn cho KH&CN so với kế hoạch ban đầu của DN (OECD,2012). Bên cạnhviệc chia sẻ chi phí, rủi ro cùng với DN, công cụ chính sách này có thể xemlà động thái phát tín hiệu về chất lượng hoạt động đổi mới của doanhnghiệp được nhận tài trợ, do đó, làm tăng cường mong muốn hợp tác và đầutư mạo hiểm vào các dự án NC&PT của doanh nghiệp (Fischhoff và cộngsự, 1980; Finucane và cộng sự, 2000) hay nói cách khác, vai trò của nguồnkinh phí từ nhà nước hỗ trợ cho DN đóng vai trò là “vốn mồi”.Ở Việt Nam, quan điểm về vai trò của đầu tư tài chính của khu vực DN đốivới phát triển KH&CN được đề cập tới trong các văn bản có tính chủ trương,định hướng, chiến lược như các chủ trương của Đảng, các nghị quyết củaChính phủ, Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 2010-2020, Chiến lược pháttriển KH&CN giai đoạn 2011-2020, Luật KH&CN và các văn bản quy phạmpháp luật dưới luật. Theo đó, Luật KH&CN, Chiến lược phát triển kinh tế-xãhội, Chiến lược phát triển KH&CN đều nhấn mạnh cần huy động mọi nguồnlực xã hội, nhất là của các doanh nghiệp cho phát triển KH&CN; khuyếnkhích, tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp đầu tư cho hoạt độngKH&CN, đổi mới, nâng cao trình độ công nghệ. Chiến lược phát triểnKH&CN đặt mục tiêu phấn đấu tăng tổng đầu tư xã hội cho KH&CN đạt1,5% GDP vào năm 2015 và trên 2% GDP vào năm 2020. Để đạt được mụctiêu này, một trong các giải pháp được đề ra trong Chiến lược này là đổi mớicơ chế sử dụng kinh phí nhà nước cho KH&CN, áp dụng một số cơ chế,chính sách đột phá nhằm thúc đẩy xã hội hóa đầu tư cho KH&CN; có chínhsách khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế đổimới công nghệ, làm chủ các công nghệ then chốt, mũi nhọn và đẩy mạnh sảnxuất các sản phẩm có hàm lượng công nghệ cao, trong đó ưu tiên các doanh4Chính sách đổi mới hướng cầu nhằm tăng nhu cầu đổi mới thông qua tạo động lực cho đổi mới, cải thiện điềukiện để tiếp thu các sáng kiến và đẩy mạnh phổ biến các công nghệ mới (Edler, 2007)15nghiệp nhỏ và vừa. Nghị quyết số 19/NQ-CP ngày 12/03/2015 của Chínhphủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh,nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia hai năm 2015-2016 đều đặt mục tiêugiảm chi phí, thời gian và rủi ro cho các doanh nghiệp trong hoạt động kinhdoanh nói chung và đầu tư cho KH&CN nói riêng.Các cơ chế, chính sách đưa ra trong đó bao gồm Nhà nước tài trợ cho hoạtđộng KH&CN thông qua các chươn ...