Một số vấn đề về nghiên cứu và giảng dạy văn học Nhật Bản ở Việt Nam

Bài viết giúp người học có thể: Phác thảo bức tranh nghiên cứu văn học Nhật Bản ở Việt Nam; việc giảng dạy văn học Nhật Bản trong nhà trường Việt Nam (từ bậc phổ thông đến Cao đẳng và Đại học); một số kết luận, đánh giá và đề xuất ý kiến.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số vấn đề về nghiên cứu và giảng dạy văn học Nhật Bản ở Việt NamTAPCHIKHOAHOC,ĐaihocHuê,Sô47,2008 ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ́ MỘTSỐVẤNĐỀVỀNGHIÊNCỨUVÀGIẢNGDẠY VĂNHỌCNHẬTBẢNỞVIỆTNAM HàVănLưỡng TrườngĐạihọcKhoahọc,ĐạihọcHuế TÓMTẮT VănhọcNhậtBảnlàmộtnềnvănhọclớncủaChâuÁ,mangđậmbảnsắcdântộc kếthợpvớitínhhiệnđại.Vớiviệcxuấthiệnhàngchụctácgiả lớn,hàngtrămtácphẩmcó giátrị,đặcbiệtlàhainhàvănđượcgiảiNobelvănhọc(Y.KawabataNobel1968vàK.Ôe Nobel1994)đãkhẳngđịnhđiềuđó. Sovớimộtsốnềnvănhọc ở ChâuÁ(TrungQuốc, ẤnĐộ)vàChâuÂu(Anh,Pháp, Nga…),vănhọcNhậtBảnđượctiếpnhận ở ViệtNammuộnhơn,mớivàokhoảngmộtthế kỷ,kể từ nhữngthậpniênđầucủathế kỷ XXtrở đichođếnnhữngnămđầuthế kỷ XXI. NhưngviệcnghiêncứuvàgiảngdạyvănhọcNhậtBản ở nướctamớichỉ diễnrahơnnửa thếkỷ. Bàiviếtcủachúngtôiđivàonhữngvấnđềchínhnhưsau: 1. PhácthảobứctranhnghiêncứuvănhọcNhậtBảnởViệtNam 2. ViệcgiảngdạyvănhọcNhậtBảntrongnhàtrườngViệtNam(từbậcphổthôngđến CaođẳngvàĐạihọc) 3. Mộtsốkếtluận,đánhgiávàđềxuấtýkiến. Tronghoạtđộngvănhọc,cùngvớimốiquanhệgiữatácphẩmvớihiệnthực,tácphẩmvớinhàvăn,mốiquanhệgiữatácphẩmvàbạnđọccũngđóngmộtvaitròrấtquantrọngtrongquytrìnhvậnhànhtừhiệnthựcnhàvăntácphẩmđếnbạnđọc.Nghiêncứuquátrìnhtiếpnhậnvănhọcnhữngtácphẩmvănchươngđốivớiđộcgiảtrongnhữngthậpniênvừaquachođếnngàynayvẫnlàmộtvấnđề hãycònmớimẻvàhấpdẫn ởnướcta.Tuynhiên,khinóiđếntiếpnhậnvănhọc,chúngtakhôngchỉnghiêncứusựtiếpnhậncủađộcgiả ViệtNamđốivớivănhọcdântộcquacácthời kỳ màcònphảinghiêncứuquátrìnhtiếpnhậnnhữngtinhhoacủavănhọcthế giới nhằmbổsung,làmphongphú,đadạngnềnvănhọcnướcnhà. VănhọcNhậtBảnđượcphổ biến ở nướctatrongkhoảngmộtthế kỷ (từnhữngnămđầuthế kỷ XXđếnnay),nhưngviệcnghiêncứuvàgiảngdạynềnvănhọcnàymớihơn50nămmàđặcbiệtlàvàonhữngthậpniêncuốithếkỷXXvànhững nămđầuthếkỷXXI. 1.PhácthảobứctranhnghiêncứuvănhọcNhậtBảnởViệtNam TrongtiếpnhậnvănhọcNhậtBản,cùngvớiviệcdịchthuật,côngtácnghiêncứuvàgiảngdạynhằmthẩmđịnhvàđịnhhướngnhữnggiátrịtácphẩmlàhaivấnđềdườngnhưtồntạisonghành.Khibảndịchhoànthànhvàtácphẩmđượcxuấtbản,có nghĩaviệctiếpnhậnđãchuyểnsanggiaiđoạnthứhai:đánhgiá,thẩmđịnh.Nhiệmvụnàytrướchếtthuộcvềcácnhànghiêncứuphêbìnhvănhọc,nhữngngườigiảngdạy vănhọctrongcáctrườnghọcvàcủacảnhữngnhàvănvàcôngchúngđammêvănhọc.Chínhlựclượngnàysẽ giữ vaitròchủ đạotrongviệcphântích,đánhgiá,kếtluậnnhữnggiátrịthẩmmỹcủatácphẩmvănhọcdịch. Đâylàmộtvấnđề lớn,quantrọngvàkhôngdễ dàng.Chúngtôichỉ cóthểđiểmquamộtcáchtổngquátnhữngnghiêncứuphêbìnhvàgiảngdạyvănhọcNhậtBảnởnướctatrêncơsởnhữngtàiliệucóđược. 1.1.Tronghoạtđộngvănhọcnóichung,nghiêncứuphêbìnhvănhọcthường diễnrasauhoạtđộngsángtạo.Đốivớitácphẩmdịch,thìđiềuđóhoàntoànmangtính quyluật.Sovớidịchthuật,việcnghiêncứuvănhọcNhậtBản ở nướctabắtđầuchậmhơn.NếutừnhữngthậpniênđầuthếkỷXXđãcótácphẩmdịchvănhọcNhật,thìmãiđếnnửasauthế kỷ (khoảngtừ nhữngthậpniên60trở đi)mớixuấthiện nhữngbàiviếtvàcáccôngtrìnhnghiêncứu.Ởmảngnghiêncứuphêbìnhnày,cáctác giả đivàonhữngvấnđề thuộclýluậnchung;vấnđề tácgiả,tácphẩm;vấnđề thểloại;nghiêncứutrongmốiquanhệ tiếpnhận,sosánhvănhọc…vàmộtsố vấnđềkhác.ChínhnhữngbàinghiêncứuđóđãcungcấpchongườiđọcđịnhhướngthẩmmỹkhitiếpnhậntácphẩmvàcànghiểusâusắchơnvănhọcNhậtBản. Nghiêncứuvềnhữngvấnđề chungcủavănhọcNhậtBảnxuấthiệnmộtsốbàinhư:VănhọcNhậtBảnhiệnđạitừthờiMinhTrịđếnnay(NguyễnTuấnKhanhViệnTTKHXH,1998),VàiđặcđiểmvănnghệNhậtBản19451950 (LêTrườngSaTạpchívănhọc(MiềnNam),số144/1972), Sự rađờicủatừ vănhọcvàquanniệm mớivề vănhọccủacácnướcViệtNam, TrungQuốc,NhậtBản (ĐoànLêGiangTCVHsố 5/1998), Sosánhquan niệmvănhọctrongvănhọccổ điểnNhậtBảnvà ViệtNam(ĐoànLêGiangTCVHsố9/1997), MộtsốnétđặctrưngcủavănhọcNhật Bản(TrầnHảiYếnTạpchíNghiêncứuNhậtBảnsố4/1999)… Hướngnghiêncứutheoloạihìnhtácgiả vàđặctrưngthể loạicũngđượcnhiềungườiđề cậpđến.Đ ...