Một số vấn đề về thành phần và đặc điểm Sericit

Tại Việt Nam, sericit đã được quan tâm như là một vật liệu công nghiệp tiềm năng. Nghiên cứu này thảo luận về một số vấn đề về thành phần và đặc tính của ser serite sau đây với khái niệm làm rõ về Cồn sericite và trong danh pháp quốc tế của mica và gợi ý một tên gọi là di di vermiculit (trong tiếng Việt) cho khoáng sản chính của ser serite.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số vấn đề về thành phần và đặc điểm SericitT¹p chÝ C¸c khoa häc vÒ tr¸i ®Êt32(4), 318-32512-2010Mét sè vÊn ®Ò vÒ thµnh phÇnvµ ®Æc ®iÓm sericitHOµNG THÞ MINH TH¶O, NGUYÔN V¡N H¹NH,§µO DUY ANH, NGUYÔN THANH LANI. Më ®Çu§−îc biÕt ®Õn nh− mét kho¸ng chÊt thuéc nhãmmica - mét mÆt hµng th−¬ng m¹i tõ hµng tr¨m n¨mnay [4] - sericit còng ®−îc sö dông trong rÊt nhiÒungµnh c«ng nghiÖp kh¸c nhau nh− s¬n vµ vËt liÖuphñ, giÊy, cao su, chÊt dÎo, x©y dùng, hãa mü phÈm...trong ®ã sericit ®−îc sö dông nh− mét chÊt ®én hoÆcchÊt lµm tr−¬ng në víi c¸c tÝnh n¨ng ®Æc biÖt vµv−ît tréi so víi c¸c kho¸ng chÊt kh¸c [3, 4, 8, 30].Tuy nhiªn, danh ph¸p sericit vÉn tån t¹i c¸c c¸chhiÓu kh¸c nhau trong c¸c v¨n liÖu. Mét trong c¸c lýdo dÉn ®Õn sù kh«ng thèng nhÊt ®ã lµ sericit cã kÝchth−íc h¹t rÊt nhá, rÊt khã t¸ch riªng c¸c kho¸ng vËt®Ó nghiªn cøu cô thÓ vµ chi tiÕt vÒ thµnh phÇn hãahäc vµ cÊu tróc. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu trùctiÕp b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p hiÖn ®¹i vÒ mét sè mÉukho¸ng chÊt sericit bao gåm mÉu sericit S¬n B×nh(Hµ TÜnh, ViÖt Nam) vµ Nabeyama vµ Iwaya (NhËtB¶n) còng nh− tæng hîp vµ ph©n tÝch nhiÒu nguåntµi liÖu kh¸c nhau, chóng t«i nhËn thÊy cÇn ph¶ilµm râ c©u hái sericit lµ g× ?. §ång thêi, thµnhphÇn kho¸ng vËt chÝnh vµ c¸c ®Æc ®iÓm cña sericitcòng ®−îc tr×nh bÇy.II. NH÷NG KH¸I NIÖM VÒ SERICITSericit (sericite) ®−îc HiÖp héi Kho¸ng vËt häcThÕ giíi (International Mineralogical Association)phª chuÈn n¨m 1998 trong hÖ thèng danh ph¸p micalµtËp hîp h¹t mÞn c¸c kho¸ng vËt d¹ng mica vµkh«ng ph¶i lµ mét tªn gäi cho kho¸ng vËt nµo thuécnhãm mica [22]. P. Schroeder [24] còng nhÊn m¹nhsericit kh«ng ph¶i lµ mét tªn kho¸ng vËt. Tuy nhiªn,trong c¸c v¨n liÖu c¶ trong n−íc vµ n−íc ngoµi, sericitth−êng bÞ nhÇm lÉn lµ mét kho¸ng vËt thuéc nhãmmica vµ lµ d¹ng Èn tinh cña muscovit.Trong gi¸o tr×nh Kho¸ng vËt häc cña §ç ThÞV©n Thanh vµ TrÞnh H©n [26], sericit (xerixit) ®−îcm« t¶ lµ biÕn thÓ cña muscovit, s¸ng mÇu, tinh thÓ318nhá. Trong nhiÒu tµi liÖu nghiªn cøu kh¸c sericitcòng ®−îc biÕt ®Õn víi kh¸i niÖm t−¬ng tù, nh−TrÇn Träng HuÖ vµ KiÒu Quý Nam ®· nhËn ®Þnhsericit lµ d¹ng thï h×nh Èn tinh cña muscovit vµ cãcïng mét c«ng thøc hãa häc víi muscovit [10].NhiÒu v¨n liÖu n−íc ngoµi còng ®Ò cËp ®Õnsericit nh− mét kho¸ng vËt (mineral) thuéc nhãmmica [16, 19], hoÆc cô thÓ h¬n lµ cã thµnh phÇntrung gian gi÷a muscovit vµ illit [12].MÆc dï tån t¹i sù kh«ng râ rµng nãi trªn, nh−ngc¸c tµi liÖu ®Òu thèng nhÊt m« t¶ sericit víi c¸c ®ÆctÝnh nh− mÇu s¾c s¸ng mÇu, vÈy nhá ®Õn rÊt nhá,cÊu tróc Èn tinh [9,10, 23, 26]. C¸c tÝnh chÊt nµy gÇnvíi muscovit h¬n biotit. Nh− vËy, gi÷a kh¸i niÖmsericit, danh ph¸p vµ ph©n lo¹i mica ®· ®−îc phªchuÈn, sericit lµ tËp hîp c¸c kho¸ng vËt víi thµnhphÇn chñ yÕu lµ kho¸ng vËt nµo ?III. PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU1. MÉu nghiªn cøuNghiªn cøu sö dông lo¹i quÆng sericit cña ViÖtNam lµ sericit vïng S¬n B×nh - Hµ TÜnh.Khu vùc má kho¸ng sericit S¬n B×nh thuéc huyÖnH−¬ng S¬n, tØnh Hµ TÜnh. §íi kho¸ng hãa kÐo dµitheo h−íng t©y b¾c - ®«ng nam, dµi h¬n 4.000 m,réng tõ 50 ®Õn 150 m, bao gåm 9 th©n kho¸ng vµliªn quan tíi trÇm tÝch lôc nguyªn - phun trµo hÖtÇng §ång TrÇu (T2a ®t). §©y lµ tô kho¸ng sericit®−îc ®¸nh gi¸ cã tiÒm n¨ng nhÊt hiÖn nay [6].QuÆng th« sericit S¬n B×nh cã mÇu tr¾ng, mê,tr¬n vµ mÞn (h×nh 1). Ngoµi thùc ®Þa, nhiÒu khi sericitbÞ nhÇm lÉn víi kaolin ; tuy nhiªn, cã thÓ dùa vµo ®Æc®iÓm sericit cho c¶m gi¸c sê tr¬n t−¬ng tù nh− talcvµ ¸nh lôa ®Æc tr−ng ®Ó ph©n biÖt sericit vµ kaolin.Ngoµi thµnh phÇn kho¸ng vËt chÝnh, quÆng sericitS¬n B×nh cßn bao gåm c¸c kho¸ng vËt pyrophylit,(Transmission electron microscope) tÝch hîp víi hÖthèng ph©n tÝch nguyªn tè b»ng n¨ng l−îng t¸n x¹tia X (energy-dispersive X-ray) (TEM-EDX).H×nh 1. QuÆng sericit S¬n B×nhth¹ch anh, feldspar vµ mét l−îng kh«ng ®¸ng kÓrutil/anatas, hematit.§Ó so s¸nh c¸c kÕt qu¶, chóng t«i ®· ph©n tÝchhai lo¹i quÆng sericit NhËt B¶n - mét n−íc hiÖn nay®ang ®øng ®Çu ë ch©u ¸ nãi riªng vµ còng lµ méttrong c¸c n−íc ®øng ®Çu trªn thÕ giíi nãi chung vÒnghiªn cøu, khai th¸c vµ chÕ biÕn sericit - ®ã lµsericit Nabeyama vµ sericit Iwaya.2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøuBªn c¹nh c¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu truyÒnthèng nh− thùc ®Þa, quan s¸t ®iÓm lé vµ thu thËp mÉu,ph−¬ng ph¸p hiÖn ®¹i ®· ®−îc sö dông ®Ó ph©n tÝchthµnh phÇn hãa häc tõng h¹t kho¸ng vËt riªng rÏ.§ã lµ ph−¬ng ph¸p kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö truyÒn quaa)Trong nghiªn cøu c¸c mÉu sÐt b»ng ph−¬ngph¸p TEM-EDX, mÉu ®−îc lÊy mét l−îng nhá vµph©n t¸n trong n−íc cÊt (sö dông hç trî b»ng bÓ l¾csiªu ©m). Dung dÞch chøa c¸c h¹t kho¸ng vËt víikÝch cì kho¶ng < 2 μm ®−îc nhá giät lªn l−íi ®ång(Cu) chuyªn dông vµ lµm kh« tù nhiªn trong kh«ngkhÝ v« trïng. HÖ thèng m¸y TEM Jeol JEM-1210 kÕthîp víi hÖ thèng t¸n x¹ tia X ISIS LINK-OXFORDvµ camera GATAN MULTISCAN ®−îc sö dông choph©n tÝch nµy. HÖ thèng TEM-EDX sö dông hiÖu®iÖn thÕ 120 kV, sîi ®èt LaB6, ®é ph©n gi¶i ®−ênglµ 0,2 nm vµ ®é ph©n gi¶ ...