Một số vấn đề về tiến trình thực hiện một luận án tiến sĩ ngành kỹ thuật

Bài viết trình bày quá trình chuẩn bị và tóm tắt tiến trình thực hiện một luận án tiến sĩ ngành kỹ thuật. Làm luận án tiến sĩ là bước đầu tập làm nghiên cứu khoa học, đó cũng là nhiệm vụ của giảng viên trong trường đại học. Tuy nhiên, nhiều giáo viên trẻ trước khi đăng ký làm luận án tiến sĩ chưa nắm chắc công tác chuẩn bị, cũng như qui trình thực hiện để có thể hoàn thành tốt một luận án tiến sĩ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số vấn đề về tiến trình thực hiện một luận án tiến sĩ ngành kỹ thuật CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20/11/2015 MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ TIẾN TRÌNH THỰC HIỆN MỘT LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÀNH KỸ THUẬT GS.TS. LÊ VIẾT LƢỢNG Viện Cơ khí , ĐHHH Việt Nam Tóm tắt: Nội dung bài báo trình bày quá trình chuẩn bị và tóm tắt tiến trình thực hiện một luận án tiến sĩ ngành kỹ thuật. I. Đặt vấn đề Để nâng cao chất lượng giảng dạy thì một trong nhưng yếu tố quyết định là chất lượng đội ngũ giáo viên. Theo chức trách, nhiệm vụ được giao công việc quan trọng nhất của người giảng viên đại học là giảng dạy, viết giáo trình và nghiên cứu khoa học. Muốn hoàn thành tốt công việc người giảng viên đại học cần phải tập và làm tốt công tác nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực chuyên môn mình phụ trách. Vì thế, làm luận án tiến sĩ là bước đầu tập làm nghiên cứu khoa học, đó cũng là nhiệm vụ của giảng viên trong trường đại học. Tuy nhiên, nhiều giáo viên trẻ trước khi đăng ký làm luận án tiến sĩ chưa nắm chắc công tác chuẩn bị, cũng như qui trình thực hiện để có thể hoàn thành tốt một luận án tiến sĩ. Mỗi một cá nhân khi có ý định làm nghiên cứu sinh (NCS) thì cần phải hiểu rõ: “Luận án tiến sĩ là một công trình nghiên cứu khoa học của nghiên cứu sinh, nghiên cứu sâu vào một vấn đề nào đó thuộc lĩnh vực chuyên ngành. Đề tài luận án phải có tính cấp thiết, kết quả nghiên cứu phải có những đóng góp mới, những phát hiện mới và có giá trị trong lĩnh vực khoa học và thực tiễn chuyên ngành. Đề tài được thực hiện để trả lời những câu hỏi mang tính học thuật”. Đồng thời qui chế đào tạo tiến sĩ cũng nêu rõ: “Luận án tiến sĩ phải là một công trình nghiên cứu khoa học độc đáo, sáng tạo trong lĩnh vực nghiên cứu, có đóng góp về mặt lí luận, chứa đựng những tri thức hoặc giải pháp mới có giá trị trong việc phát triển, gia tăng tri thức khoa học của lĩnh vực nghiên cứu hoặc giải quyết sáng tạo các vấn đề đang đặt ra với một ngành khoa học hoặc thực tiễn xã hội” (Điều 17 của Qui chế đào tạo tiến sĩ). Vấn đề cần đặt ra là không phải cứ làm qua loa đại khái hay tìm mọi cách để có được cái bằng tiến sĩ, mà điều quan trọng là sau khi hoàn thành luận án tiến sĩ thì NCS lĩnh hội được những vấn đề gì có thể giúp cho bản thân trong quá trình công tác được tốt hơn, có đóng góp gì mới cho chuyên ngành, cho thực tế sản xuất. Với yêu cầu đề ra như trên thì cần phải có sự chuẩn bị rất kỹ càng, thấu đáo, phải xây dựng kế hoạch tỷ mỉ, cũng như lường trước các khó khăn có thể vấp phải trong quá trình triển khai và có tập thể giáo viên hướng dẫn giàu kinh nghiệm, tận tình, chu đáo mới có thể hoàn thành tốt luận án và đúng hạn được. Vì thế, nội dung bài báo này được trình bày trên cơ sở kinh nghiệm của bản thân thu được trong quá trình làm luận án tiến sĩ, đào tạo nghiên cứu sinh, tham gia các hội đồng chấm luận án, cũng như làm công tác ngiên cứu khoa học, hy vọng có thể làm tài liệu tham khảo cho các giảng viên trẻ chuẩn bị cũng như triển khai làm luận án tiến sĩ. II. Các bƣớc chủ yếu chuẩn bị và triển khai một đề tài luận án tiến sĩ ngành kỹ thuật Để hoàn thành tốt luận án trong thời gian cho phép thì một trong những công việc quan trọng đối với NCS là cần phải chuẩn bị chu đáo cả về lý thuyết và thực nghiệm trước khí đăng ký. Nếu đặt ra được mục đích rõ ràng, chọn được đề tài hợp lý, có ý nghĩa về khoa học, thực tiễn, chuẩn bị đầy đủ tài liệu nghiên cứu lý thuyết, dự kiến được tính khả thi khi nghiên cứu thực nghiệm thì chắc chắn NCS sẽ hoàn thành tốt luận án trong thời gian cho phép. Tuy nhiên, vấn đề mà NCS và tập thể giáo viên hướng dẫn thường vấp phải là tư tưởng chủ quan, chưa lường hết những khó khăn trong quá trình triển khai, thực hiện đề tài luận án. Họ thường chuẩn bị sơ sài và nóng vội cho rằng, cứ có quyết định giao đề tài rồi gỡ dần từng bước một. Nếu có quan điểm như vậy thì sẽ gặp rất nhiều khó khăn khi triển khai cả về lý thuyết và thực nghiệm. Vì thế muốn làm NCS thì nhất thiết phải có sự chuẩn bị rất chu đáo cả về lý thuyết và thực nghiệm trước khí đăng ký. Trong quá trình chuẩn bị phải luôn luôn đặt ra các câu hỏi và cố gắng tìm ra lời giải: vấn đề nghiên cứu đặt ra đã ai làm chưa? Có ý nghĩa khoa học, thực tiễn không? Mục tiêu đạt được là gì? Nên bố trí bao nhiêu chương? Bố cục thế nào cho hợp lý? Sẽ nghiên cứu lý thuyết như thế nào? Có thể thử nghiệm ở đâu? Trang thiết bị thử nghiệm, đo, kiểm có thể thuê, mượn được không? Sẽ gặp khó Nội san khoa học Viện Cơ khí Số 01 – 11/2015 3 CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20/11/2015 khăn gì trong quá trình nghiên cứu lý thuyết, thử nghiệm? .... Với cách suy nghĩ như vậy sẽ khắc phục được những vướng mắc chủ yếu có thể gặp phải ngay trong thời gian chuẩn bị. Trên cơ sở nghiên cứu, tìm hiểu các tài liệu liên quan về qui trình thực hiện một luận án tiến sĩ kỹ thuật ở trong nước và nước ngoài, cũng như kinh nghiệm của bản thân thì để chuẩn bị và triển khai một luận án tiến sĩ kỹ thuật có thể thực hiện qua một số bước chủ yếu sau đây: 1. Xác định vấn đề nghiên cứu. 2. Xác định đề tài nghiên cứu. 3. Thu thập tài liệu nghiên cứu và viết bài báo khoa học. 4. Viết thuyết minh đề cương nghiên cứu. 5. Bảo vệ đề cương nghiên cứu. 6. Hoàn thiện đề cương luận án sau bảo vệ đề cương. 7. Nghiên cứu phần lý thuyết. 8. Nghiên cứu thực nghiệm kiểm chứng kết quả nghiên cứu lý thuyết. 9. Báo cáo các chuyên đề và viết bài báo khoa học. 10. Tập hợp kết quả nghiên cứu. 11. Hoàn thiện bản thuyết minh và tóm tắt thuyết minh luận án. 12. Chuẩn bị bản báo cáo trình bày trước các hội đồng. 13. Hội thảo khoa học và các c ...