Mùa hè - Coi chừng bệnh viêm não Nhật Bản B

Mùa hè đến là điều kiện thời tiết rất thuận lợi cho các loài muỗi phát triển, vì vậy bệnh viêm não Nhật Bản B (VNNBB) rất có khả năng xuất hiện. Bệnh VNNBB do virut Arbo gây ra. Bệnh lây lan giữa người bệnh với người lành hoàn toàn khác với bệnh viêm màng não mủ do vi khuẩn não mô cầu hoặc H. Influenzae hoặc St.pneumoniae... gây ra. Bệnh VNNBB dễ lây lan, tỷ lệ tử vong cao, khi khỏi bệnh có thể để lại di chứng nặng nề. Người ta thấy nếu không có muỗi thì sẽ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mùa hè - Coi chừng bệnh viêm não Nhật Bản B Mùa hè - Coi chừng bệnh viêm não Nhật Bản BMùa hè đến là điều kiện thời tiết rất thuận lợi cho các loàimuỗi phát triển, vì vậy bệnh viêm não Nhật Bản B (VNNBB)rất có khả năng xuất hiện. Bệnh VNNBB do virut Arbo gây ra.Bệnh lây lan giữa người bệnh với người lành hoàn toàn khácvới bệnh viêm màng não mủ do vi khuẩn não mô cầu hoặc H.Influenzae hoặc St.pneumoniae... gây ra. Bệnh VNNBB dễ lâylan, tỷ lệ tử vong cao, khi khỏi bệnh có thể để lại di chứng nặngnề.Người ta thấy nếu không có muỗi thì sẽ không có bệnh VNNBB,bởi vì mùa hè là mùa thời tiết thuận lợi cho muỗi phát triển mạnhdo nhiệt độ thích hợp với các loài muỗi và kèm theo mưa làm chobọ gậy phát triển nhanh chóng. Thêm vào đó mùa hè nóng nực nênkhi nằm ngủ chủ quan không buông màn, tạo điều kiện cho muỗidễ dàng đốt người. Môi giới truyền bệnh VNNBB là muỗi Culex.Bệnh VNNBB lây từ vật chủ này sang vật chủ khác và từ ngườibệnh sang người lành do muỗi Culex hút máu và truyền bệnh. ỞViệt Nam, loài muỗi Culex sinh sản mạnh nhất vào mùa hè, đặcbiệt từ tháng 3 đến tháng 7. Muỗi Culex có đặc điểm hoạt độngmạnh vào lúc chập tối.Bệnh VNNBB thường gặp ở trẻ em nhất là trẻ em dưới 10 tuổi bởivì ở độ tuổi này có sức thụ bệnh cao với bệnh VNNBB hơn ngườitrưởng thành. Đặc điểm của virut VNNBB là rất có ái lực với tếbào thần kinh, vì vậy mà khi virut vào máu, chúng đến hệ thầnkinh và nhân lên mạnh mẽ ở đó gây nên các phản ứng như sốt caovà gây tổn thương hệ thần kinh. Người ta thấy rằng sau khi mắcbệnh VNNBB cơ thể có miễn dịch vững bền vì vậy tiêm chủngvaccin VNNBB là hết sức có lợi cho trẻ. Đường lây truyền bệnh viêm não Nhật Bản B.Triệu chứng của VNNBBThời kỳ nung bệnh của VNNBB thường kéo dài từ 5 - 7 ngày, sauđó là thời kỳ khởi phát. Thời kỳ khởi phát xuất hiện các triệuchứng như viêm long đường hô hấp trên (sổ mũi, viêm họng,nghẹt mũi, ho...) rồi xuất hiện sốt cao đột ngột trên 39 - 40oC kèmtheo đau đầu, đặc biệt là ở vùng trán. Có thể có rối loạn tiêu hoánhư đau bụng kèm theo đi ngoài phân lỏng, buồn nôn, nôn nhất làở trẻ nhỏ tuổi. Tính chất nôn là nôn vọt và không lệ thuộc vào bữaăn (nôn bất kỳ lúc nào). Trẻ bệnh có biểu hiện cứng gáy và tăngtrương lực cơ, có thể xuất hiện lú lẫn, mất dần ý thức. Tiếp đến làthời kỳ toàn phát. Ở thời kỳ này, các dấu hiệu có ở thời kỳ khởiphát lại tăng lên, đặc biệt là các dấu hiệu thần kinh như cuồngsảng, ảo giác hoặc kích động, tăng trương lực cơ làm cho trẻ bệnhnằm trong tư thế co quắp kiểu cò súng. Song song với các triệuchứng trên thì co giật cũng có thể xuất hiện hoặc bị bại, liệt cứng.Đối với loại bệnh nặng thì trẻ bệnh có thể u ám lúc ban đầu rồi dầndần đi vào hôn mê. Ngoài ra có các dấu hiệu về thần kinh thực vậttăng lên rõ rệt như vã mồ hôi, rối loạn vận mạch dưới da (da lúcđỏ, lúc tái), rối loạn nhịp thở và tăng tiết dịch ở hệ hô hấp (khikhám phổi nghe thấy ran rít, ran ngáy, ran nổ...). Bước sang tuầnthứ 2 các triệu chứng như sốt, triệu chứng thần kinh, tim mạch dầndần giảm (gọi là thời kỳ lui bệnh). Một số trẻ bệnh sau giai đoạnnày có thể để lại di chứng bại liệt, liệt chi hoặc liệt các dây thầnkinh sọ não hoặc rối loạn sự phối hợp vận động.Những biến chứng nguy hiểmBiến chứng trong bệnh VNNBB cũng rất nặng nề như viêm phổi,viêm phế quản hoặc viêm phế quản - phổi do bội nhiễm vi khuẩnbởi sự hỗ trợ hô hấp như thở máy, đặt nội khí quản, thông tiểu... docác dụng cụ y tế không được vô khuẩn tuyệt đối. Người ta cũng cóthể gặp một số có di chứng muộn sau một năm trẻ bị bệnh VNNBBhoặc lâu hơn như động kinh, Parkinson. Bệnh VNNBB có tỷ lệ tửvong cao (khoảng từ 20-80%) thường gặp ở những bệnh nhi nặngnhư có co giật, hôn mê sâu, nằm lâu ngày, suy kiệt...Làm gì để phòng bệnh VNNBB hiệu quả?Điều quan trọng nhất là cần tuyên truyền rộng khắp trong toàn dânvề tác hại của bệnh VNNBB, nguy hiểm của muỗi và vai trò củabọ gậy (lăng quăng). Đồng thời phổ biến các biện pháp diệt bọ gậyvà muỗi trưởng thành bằng mọi hình thức. Các biện pháp thườngáp dụng là khơi thông hệ thống cống rãnh, lấp ao tù, nước đọng,đậy kín các chum vại đựng nước, thay nước trong lọ cắm hoa hằngngày, bắt muỗi bằng bẫy, bằng vợt, bằng đèn,... và các biện phápdùng hóa chất diệt muỗi như phun, tẩm màn và dùng hương xua,diệt muỗi. Cần phát hiện bệnh sớm bệnh nhân mắc bệnh VNNBBđể cách ly và cho bệnh nhân nằm màn tuyệt đối. Mặc dù mùa hènóng nực nhưng rất cần thiết nằm màn để tránh muỗi đốt, đặc biệtlà vùng thường có dịch VNNBB lưu hành và vùng đang có dịchbệnh. Cho đến nay người ta thấy biện pháp tiêm chủng vaccinVNNBB để gây miễn dịch chủ động là biện pháp tốt nhất. PGS. TS.BS. Bùi Khắc Hậu ...