Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và phát triển kinh tế tri thức

Bài viết trình bày một cách khái quát vai trò của nguồn nhân lực đối với sự phát triển bền vững. Trên cơ sở phân tích một số nét tích cực và hạn chế của nguồn nhân lực nước ta hiện nay cả về mặt số lượng lẫn chất lượng, tác giả ñã ñề xuất và luận chứng một số giải pháp cần thiết ñể nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ñáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và phát triển kinh tế tri thức.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và phát triển kinh tế tri thức NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC PHỤC VỤ SỰ NGHIỆP CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ðẠI HOÁ ðẤT NƯỚC VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRI THỨC NGUYỄN VĂN SƠN (*) Bài viết trình bày một cách khái quát vai trò của nguồn nhân lực ñối với sự phát triển bền vững. Trên cơ sở phân tích một số nét tích cực và hạn chế của nguồn nhân lực nước ta hiện nay cả về mặt số lượng lẫn chất lượng, tác giả ñã ñề xuất và luận chứng một số giải pháp cần thiết ñể nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ñáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện ñại hoá ñất nước và phát triển kinh tế tri thức. Cụ thể là: 1/ ðẩy mạnh giáo dục và ñào tạo; 2/ Nâng cao thể lực cho con người; 3/ Khai thác và sử dụng hợp lý nguồn nhân lực; 4/ Tăng cường công tác dự báo nguồn nhân lực; 5/ Xây dựng chính sách tiền lương hợp lý. Sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện ñại hoá ñất nước của nhân dân ta dưới sự lãnh ñạo của ðảng trong những năm qua ñã thu ñược nhiều thành tựu to lớn, từng bước ñưa ñất nước thoát khỏi tình trạng khủng hoảng, ñạt tốc ñộ tăng trưởng kinh tế cao và ổn ñịnh, ñời sống của nhân dân cũng từng bước ñược cải thiện, bộ mặt của xã hội ñã có những thay ñổi ñáng kể. Một trong những tiền ñề ñể tạo ra sự thành công ñó là ðảng ta ñã ñánh giá ñúng vị trí và vai trò của việc phát triển nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện ñại hoá ñất nước, từng bước xây dựng và phát triển kinh tế tri thức ñáp ứng nhu cầu hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực. Ngày nay, sự ứng dụng ngày càng rộng rãi những thành tựu của khoa học và công nghệ hiện ñại vào quá trình sản xuất ñã làm năng suất lao ñộng tăng nhanh. Tuy nhiên, khoa học và công nghệ dù có sức mạnh thế nào cũng không thể thay thế hoàn toàn vai trò của con người. Nguồn nhân lực vẫn ñóng một vai trò quan trọng, quyết ñịnh quá trình sản xuất, tăng trưởng và phát triển kinh tế – xã hội. Thế giới ñang có xu hướng chuyển từ nền kinh tế dựa vào sự giàu có của các nguồn tài nguyên sang kinh tế tri thức. Trong bối cảnh như vậy, nguồn lực con người càng trở thành ñộng lực chủ yếu của sự phát triển nhanh và bền vững. Cương lĩnh xây dựng ñất nước trong thời kỳ quá ñộ và chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của ðảng ñã chỉ rõ: con người là nguồn lực quan trọng nhất, là nguồn lực của mọi nguồn lực, quyết ñịnh sự hưng thịnh của ñất nước. Tại ðại hội lần thứ VIII, ðảng ta khẳng ñịnh sự cần thiết phải thực hiện một cách có hiệu quả chiến lược phát triển con người. Tiếp tục thực hiện ñường lối ñúng ñắn và khoa học ñó, ðại hội lần thứ X của ðảng xác ñịnh một trong những nhiệm vụ chủ yếu của chiến lược phát triển kinh tế – xã hội từ nay ñến năm 2010 là “Phát triển mạnh khoa học và công nghệ, giáo dục và ñào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ñáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện ñại hoá ñất nước và phát triển kinh tế tri thức”(1). 1. Vai trò quyết ñịnh của chất lượng nguồn nhân lực ñối với sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện ñại hoá Hiện nay, sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện ñại hoá và phát triển kinh tế tri thức chỉ giành ñược những thắng lợi khi chúng ta biết khai thác hợp lý và sử dụng hiệu quả tất cả các nguồn lực. Song, yếu tố giữ vai trò quyết ñịnh nhất, ñảm bảo cho sự thắng lợi của quá trình ñó chính là nguồn lực con người, ñặc biệt là nguồn nhân lực có chất lượng cao. ðiều này ñược khẳng ñịnh dựa trên những cơ sở sau: Thứ nhất, các nguồn lực khác (ngoại trừ nguồn nhân lực), xét về mặt số lượng và trữ lượng, có thể là rất phong phú, dồi dào, nhưng nếu khai thác và sử dụng không hợp lý thì ñến một lúc nào ñó, chúng sẽ trở nên cạn kiệt. Khi ấy, nền kinh tế vốn cơ bản dựa vào nguồn lực này sẽ gặp khó khăn, nếu không nói là bị ñe doạ. Trái lại, nguồn lực con người với tiềm năng trí tuệ, chất xám thì luôn sinh sôi và phát triển không ngừng. Xét trên bình diện xã hội, có thể khẳng ñịnh nguồn lực con người là vô tận và do vậy, là nguồn lực cơ bản của sự phát triển bền vững. ðây là một ưu ñiểm nổi trội của nguồn nhân lực so với các nguồn lực khác trong hệ thống nguồn lực phục vụ công nghiệp hoá, hiện ñại hoá ñất nước và phát triển kinh tế tri thức. Thứ hai, nếu trước ñây, một trong những nguyên nhân chủ yếu ngăn cản tốc ñộ tăng trưởng và phát triển kinh tế của các nước là do tình trạng nghèo nàn về cơ sở vật chất, sự thiếu hụt về nguồn vốn… thì ngày nay, trở ngại chủ yếu nhất ñược xác ñịnh chính là sự hạn chế về trí tuệ và năng lực sáng tạo của con người. Thứ ba, cách mạng khoa học và công nghệ hiện ñại ñã tạo sự phát triển mạnh mẽ và nhanh chóng trong tất cả các lĩnh vực của ñời sống xã hội; cùng với ñó là quá trình toàn cầu hoá ñã tạo ñiều kiện thuận lợi và cơ hội cho các nước ñang phát triển có thể khắc phục sự yếu kém về trình ñộ khoa học – kỹ thuật của mình thông qua con ñường hợp tác, có thể giải quyết các vấn ñề khó khăn như thiếu hụt nguồn vốn dựa trên quan hệ ñầu tư, vay vốn và bằng nhiều hình thức khác. Nhưng, có một vấn ñề ñặc biệt quan trọng mà ñể ñảm bảo s ...