Nâng cao năng lực tài chính của ngân hàng thương mại Việt Nam

Trong xu thế hội nhập quốc tế, các ngân hàng thương mại Việt Nam phải tham gia cạnh tranh với ngân hàng nước ngoài không những tại thị trường nội địa mà còn cạnh tranh ở thị trường quốc tế. Bài viết phân tích thực trạng năng lực tài chính của các NHTM và đề xuất một số kiến nghị nhằm nâng cao năng lực tài chính của các ngân hàng trong thời gian tới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nâng cao năng lực tài chính của ngân hàng thương mại Việt Nam Hội thảo Khoa học quốc gia “Hệ thống Tài chính – Ngân hàng với sự phát triển kinh tế - xã hội miền Trung – Tây Nguyên trong bối cảnh cách mạng công nghệ”– DCFB 2020 NÂNG CAO NĂNG LỰC TÀI CHÍNH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM Bùi Khắc Hoài Phương Trường Đại học Quảng Bình TÓM TẮT Trong xu thế hội nhập quốc tế, các ngân hàng thương mại Việt Nam phải tham gia cạnh tranh với ngân hàng nước ngoài không những tại thị trường nội địa mà còn cạnh tranh ở thị trường quốc tế. Nhằm đứng vững trong xu thế hội nhập ngành tài chính ngày càng sâu và rộng, hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam phải đảm bảo tính ổn định, lành mạnh, nâng cao giá thị thương hiệu, hoạt động hiệu quả và hướng đến phát triển bền vững. Năng lực tài chính của hệ thống ngân hàng thương mại đã được cải thiện, nợ xấu so với dư nợ của toàn hệ thống đã được đẩy lùi về mức an toàn dưới 3% theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Một số ngân hàng thương mại yếu kém được giải quyết thông qua bán nợ xấu cho VAMC (công ty quản lý tài sản), hay sáp nhập với các ngân hàng khác. Trong thời gian tới hệ thống ngân hàng thương mại vẫn tiếp tục tái cấu trúc hoạt động, có những biện pháp hoàn thiện năng lực tài chính nhằm nâng cao khả năng đối phó với rủi ro, đảm bảo an toàn trong hoạt động, nâng cao khả năng cạnh tranh và hướng đến phát triển bền vững. Từ khóa: 1. Đặt vấn đề Năng lực tài chính của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam được cải thiện, tính ổn định và lạnh mạnh được nâng cao sau tái cấu trúc 2011-2015. Ngân hàng thương mại (NHTM) đã nâng cao mức độ an toàn vốn, vốn chủ sở hữu tăng lên đáng kể, một số ngân hàng đã đáp ứng an toàn vốn theo Basel II và số khác đang xây dựng các nền tảng để đáp ứng các tiêu chuẩn Basel II như: cơ cấu lại khung quản trị rủi ro, thực hiện quy trình đánh giá nội bộ, đo lường mức độ đủ vốn theo Basel II, thực hiện tính an toàn vốn theo rủi ro tín dụng, rủi ro thị trường và rủi ro hoạt động. Chất lượng tài sản của NHTM được cải thiện, tránh được nguy cơ đỗ vỡ hệ thống, nợ xấu của hệ thống có xu hướng giảm sau tái cấu trúc giai đoạn 2011-2015, tuy nhiên nợ xấu tiềm ẩn vẫn còn cao trong hệ thống ngân hàng, tỷ lệ nợ mất vốn của một số ngân hàng còn cao trong tổng nợ xấu. Mặc dù cơ cấu thu nhập của NHTM có xu hướng tăng thu nhập ngoài lãi, trong đó thu từ hoạt động dịch vụ tăng đáng kể tuy nhiên thu từ lãi vẫn chiếm tỷ trọng cao và chủ yếu. Bài viết phân tích thực trạng năng lực tài chính của các NHTM và đề xuất một số kiến nghị nhằm nâng cao năng lực tài chính của các ngân hàng trong thời gian tới. 2. Thực trạng năng lực tài chính của NHTM 2.1. Hệ số an toàn vốn Các NHTM có hệ số an toàn vốn (CAR) theo thông tư 36 tương đối cao so với mức 9%, và có xu hướng tăng qua các năm 2016-2018. Các ngân hàng có hệ số CAR cao gồm Eximbank, năm 2018 đạt 15.05%, Techcombank đạt 14.30%. Các ngân hàng có tốc độ tăng hệ số CAR đáng kể như: Techcombank, VCB và VPBank. (bảng 1) 98 Hội thảo Khoa học quốc gia “Hệ thống Tài chính – Ngân hàng với sự phát triển kinh tế - xã hội miền Trung – Tây Nguyên trong bối cảnh cách mạng công nghệ”– DCFB 2020 Bảng 1: Hệ số CAR của NHTM Năm CAR (%) theo thông tư 36 2016 2017 2018 Các NHTM VCB 11.13 11.63 12.14 BIDV 9 9.12 9.20 Techcombank 13.10 12.68 14.30 MBBank 12.50 12.10 10.90 Eximbank 17.12 15.98 15.05 SHB 13.0 11.30 11.0 ACB 13.19 11.49 12.81 VPBank 9.5 12.60 11.9 Sacombank 9.61 11.30 10.71 VIB 13.25 13.07 13.0 Nguồn: Báo cáo thường niên của NHTM và tính toán của tác giả Hiện nay, nhiều NHTM đang có kế hoạch tăng vốn điều lệ để đảm bảo CAR đạt chuẩn Basel II vào năm 2020. ACB tích cực chủ động cải thiện tỷ lệ CAR thông qua nhiều biện pháp như phát hành trái phiếu vốn cấp 2, chủ động theo dõi, quản lý danh mục cho vay từ nhiều mặt như kỳ hạn và ngành nghề cho vay với mục tiêu cải thiện hệ số tài sản có rủi ro. Tỷ lệ an toàn vốn tổng và vốn cấp 1 qua các năm 2017 lần lượt ở mức 11.49% và 7.77%, và tăng mạnh vào năm 2018 là 12.81% và 10.56%. BIDV đang tích cực làm việc với đối tác và các cơ quan liên quan để đẩy nhanh quá trình giao dịch bán cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài. Năm 2017, MBBank hoàn thành kế hoạch tăng vốn điều lệ lên 18.155 tỷ đồng, tăng 6% so với năm 2016. VCB thực hiện thành công phương án tăng vốn cấp II để đảm bảo tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu theo quy định của NHNN và đáp ứng tiêu chuẩn Basel II. Để triển khai đề án Basel II, ngoài Thông tư 41/2016/TT-NHNN quy định về cách tính toán vốn yêu cầu theo phương pháp tiêu chuẩn, thông tư số 13/2018/TT-NHNN quy định về hệ thống kiểm soát nội bộ của ngân hàng thương mại nhằm tạo khung pháp lý để các ngân hàng thực hiện trụ cột 1, trụ cột 2 và trụ cột 3 của Basel II. Tí ...