Nâng cao năng suất và tính bền vững của tôm nuôi trong hệ thống canh tác tôm lúa ở xã Hòa Mỹ, huyện Cái Nước, tỉnh Cà Mau

Nghiên cứu này nhằm đánh giá các biện pháp kỹ thuật như gia cố bờ bao, thiết kế lại đồng ruộng, ao ương, chuyển giao một số kỹ thuật nuôi tôm đến hiệu quả của mô hình tôm- lúa. Kết quả cho thấy, các biện pháp kỹ thuật đã có đóng góp tích cực vào sản lượng tôm của mô hình khi so sánh với các hộ đối chứng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nâng cao năng suất và tính bền vững của tôm nuôi trong hệ thống canh tác tôm lúa ở xã Hòa Mỹ, huyện Cái Nước, tỉnh Cà Mau VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN 2 NÂNG CAO NĂNG SUẤT VÀ TÍNH BỀN VỮNG CỦA TÔM NUÔI TRONG HỆ THỐNG CANH TÁC TÔM LÚA Ở XÃ HÒA MỸ, HUYỆN CÁI NƯỚC, TỈNH CÀ MAU Lê Hữu Hiệp1*, Nguyễn Văn Hảo2, Nguyễn Công Thành1, Lưu Đức Điền3, Trương Minh Lel1, Hoàng Thị Thủy Tiên2 TÓM TẮT Mô hình nuôi tôm quảng canh kết hợp với trồng lúa chiếm diện tích tương đối lớn ở Cà Mau. Đặc điểm của mô hình này là thả tôm mật độ thưa, diện tích rộng nên bà con chỉ áp dụng biện pháp kỹ thuật ở mức độ thấp. Mặc dù các rủi ro đối với vụ nuôi giảm thấp do các hệ thống nuôi có mức độ thâm canh thấp, vẫn còn có một số vấn đề gặp phải: dịch bệnh, ao không giữ nước và năng suất thấp. Vì vậy, hệ thống canh tác lúa-tôm đã trở nên ngày càng khó khăn trong quản lý, dẫn đến ảnh hưởng đến sinh kế của người nông dân. Nghiên cứu này nhằm đánh giá các biện pháp kỹ thuật như gia cố bờ bao, thiết kế lại đồng ruộng, ao ương, chuyển giao một số kỹ thuật nuôi tôm đến hiệu quả của mô hình tôm- lúa. Kết quả cho thấy, các biện pháp kỹ thuật đã có đóng góp tích cực vào sản lượng tôm của mô hình khi so sánh với các hộ đối chứng. Từ khóa: Tôm lúa, mô hình, tỷ lệ sống, thiết kế, ao ương. I. MỞ ĐẦU kiện kinh tế, đất đai của đa số người nông dân. Trong các mô hình nuôi thủy sản ở Cà Mau, Tuy nhiên, trong những năm gần đây, do giá tôm mô hình nuôi tôm quảng canh kết hợp với trồng khá cao, trong khi giá lúa lại thấp, giá trị mang lúa chiếm diện tích  tương đối lớn. Đến năm lại của con tôm gấp nhiều lần so với cây lúa nên 2013, diện tích nuôi trồng thủy sản này đạt gần nhiều hộ đã ưu tiên nuôi tôm hơn trồng lúa. Việc 40 ngàn ha, chiếm 15% tổng diện tích nuôi tôm rửa mặn không triệt để do còn tôm trong ruộng, của tỉnh (Sở NN&PTNT CM, 2014). Các huyện nên độ mặn trong ruộng vẫn còn khá cao và ảnh có nuôi tôm-lúa kết hợp là Thới Bình, Phú Tân, hưởng tiêu cực đến vụ lúa. Từ những phỏng vấn, Cái Nước, Đầm Dơi. Năng suất tôm bình quân quan sát cho thấy, nếu vụ lúa năm trước thất bại của mô hình từ 200 - 250 kg/ha/năm. Đặc điểm thì năng suất vụ tôm tiếp theo cũng giảm mạnh của mô hình này là thả tôm mật độ thưa vào mùa do không đủ thức ăn cho tôm, khi tôm thu ở năm khô, và trồng lúa vào mùa mưa. Trung bình 1 sau thấp thì các nông hộ tiếp tục thả thêm tôm tháng bà con thả từ 1-2 đợt tôm, mật độ từ 1-3 vào ruộng nhưng vì không đủ thức ăn nên tôm con/m2 và thu tỉa khi tôm đạt kích cỡ thu hoạch. tiếp tục thất thu, lúc này việc trồng lúa trở nên Mô hình sản xuất lại có vốn đầu tư thấp, ít rủi khó khăn hơn rất nhiều do độ mặn trong đất cao ro, vừa bền vững, rất phù hợp với trình độ, điều và nông hộ không đủ khả năng đầu tư chuẩn bị 1 Phân Viện Nghiên cứu Thủy sản Minh Hải, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản 2. * Email: lehuuhiep2@yahoo.com 2 Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản 2. 3 Trung tâm Quốc gia Quan trắc Cảnh báo Môi trường và Phòng ngừa Dịch bệnh Thủy sản Khu vực Nam bộ, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản 2. TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 5 - THÁNG 6/2015 65 VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN 2 đất trồng lúa, vụ tôm tiếp theo sẽ lại thấp hơn bao để ao giảm thất thoát nước, mở rộng ao lắng năm trước. Đây như vòng luẩn quẩn người nông để trữ nước cho ao nuôi, diệt khuẩn, diệt tạp dân không thể thoát ra nếu không có giải pháp để trước khi thả tôm để nâng cao tỷ lệ sống của giải quyết tranh chấp giữa con tôm và cây lúa. tôm. Các hộ đối chứng làm theo kinh nghiệm Một hệ thống nuôi với ruộng quảng canh cải tiến của các hộ này, theo đó phần lớn chỉ có diệt tạp nuôi tôm vào mùa khô, trồng lúa vào mùa mưa và trước khi thả tôm (Bảng 1). ao nuôi tôm bán thâm canh bậc thấp có lẽ là giải pháp cho vấn đề. Bảng 1. Thiết kế thí nghiệm Để tiếp tục phát huy lợi thế của mô hình Nhóm thử Nhóm đối Hạng mục tôm – lúa và hỗ trợ bà con nông dân nuôi tôm nghiệm chứng bán công nghiệp, dự án SMCN/2010/083 quan Gia cố bờ bao Có Không tâm đầu tư cải tạo ao đầm, đê bao chắc chắn giữ Mở rộng được mức nước theo yêu cầu kỹ thuật, hỗ trợ Có Không con giống qua kiểm tra chất lượng, quản lý chặt ao lắng chẽ môi trường ao nuôi, mật độ thả các đối tượng Diệt tạp Có Có, không hợp lý, nhằm giảm rủi ro, tăng thu nhập trên cùng Diệt khuẩn Có Không đơn vị diện tích. II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đối với ao ương và ao nuôi bán thâm canh Mô hình này được thực hiện từ tháng bậc thấp: Dự án hỗ trợ con giống, thức ăn và kỹ 1/2014 đến tháng 12/2014 tại ấp Thị Tường, thuật nuôi. Mật độ tôm ao nuôi được khuyến xã Hòa Mỹ, huyện Cái Nước, tỉnh Cà Mau. cáo ở mức 15 con/m2 đối với tôm sú và 30 con/ Mô hình được chia làm hai nhóm thực nghiệm m2 đối với tôm thẻ. và đối chứng, mỗi nhóm thực hiện gồm 6 2.2 Hệ thống công trình nu ...