NẮNG HẠ và NGUY CƠ SINH BỆNH

Vào mỗi mùa hè, tại Hoa Kỳ có khoảng 1500 người thiệt mạng vì sức nóng do ánh nắng mặt trời gây ra. Năm nay, cơn nóng nắng tái xuất hiện khắp nơi trên thế giới và tại Hoa kỳ đã có trên 200 tử vong do thời tiết trên 100º F gây ra. Nhớ lại vào năm 1995, chỉ với một thời gian ngắn nóng bức mà có hơn 700 trường hợp tử vong ở thành phố Chicago. Ðến năm 2003, trên 35,000 người ở châu Âu cũng chịu cùng chung số phận vì “cái nóng nung người,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NẮNG HẠ và NGUY CƠ SINH BỆNH NẮNG HẠ và NGUY CƠ SINH BỆNH Vào mỗi mùa hè, tại Hoa Kỳ có khoảng 1500 người thiệt mạng vì sứcnóng do ánh nắng mặt trời gây ra. Năm nay, cơn nóng nắng tái xuất hiệnkhắp nơi trên thế giới và tại Hoa kỳ đã có trên 200 tử vong do thời tiết trên100º F gây ra. Nhớ lại vào năm 1995, chỉ với một thời gian ngắn nóng bức mà cóhơn 700 trường hợp tử vong ở thành phố Chicago. Ðến năm 2003, trên35,000 người ở châu Âu cũng chịu c ùng chung số phận vì “cái nóng nungngười, nóng nóng ghê”. Thực là “nắng tháng Tám, nám trái bưởi”. Tử vong xẩy ra vì hệ thống điều hòa thân nhiệt của cơ thể không đốiphó được với sự thay đổi quá nhanh và quá cao của nhiệt độ trong môitrường ở xung quanh. Mọi người, ai cũng có thể bị tác hại bởi sức nóng, đặcbiệt là đối với quý vị cao niên và các trẻ em. Dân chúng sống ở thành thị lạibị ảnh hưởng nhiều hơn ở vùng thôn quê, vì những khu nhà cao tầng giữ lạihơi nóng trong môi trường không thông thoáng. Xin lần lượt cùng tìm hiểu về sự điều hòa thân nhiệt, hậu quả củanóng bức trên cơ thể và những phương thức phòng ngừa tác hại của nắngnóng. Sự điều hòa thân nhiệt Cũng như các động vật khác, khi sinh ra, con người đã được tạo hóaban cho một hệ thống rất tinh vi để điều hòa và giữ nhiệt độ trong cơ thể ởmức độ bình thường trước những thay đổi đột ngột đến từ bên ngoài hay từtrong cơ thể. Hệ thống này được sự phối hợp của bộ phận hypothalamustrong não bộ và của cơ bắp. Nhiệt độ trung bình của cơ thể thay đổi từ 36,2°C tới 37,6° C (97°Ftới 100°F). Độ Fahreinheit được dùng ở Hoa Kỳ, còn đa số các nước khác trên thếgiới dùng độ Celsius với 0° là nhiệt độ nước đá, 100° là nhiệt độ nước sôi. Nhiệt độ cơ thể thay đổi tùy theo thời gian trong ngày: buổi sáng thấpvì cơ thể không được cung cấp năng lượng sau một đêm dài ngủ nghỉ; buổichiều cao hơn vì các hoạt động trong ngày và thực phẩm tiêu thụ đã tạo ranhiều nhiệt lượng. Nhiệt độ đo ở nách thấp hơn ở miệng và miệng lại thấphơn ở hậu môn. Thân nhiệt luôn luôn ở mức trung bình nhờ có sự cân bằng giữa tạo ranhiệt và phân tán nhiệt. a- Sinh nhiệt. Nhiệt độ của cơ thể là do sự chuyển hóa chất các chất dinh dưỡng vàsự vận động của các cơ bắp tạo ra. Khi nghỉ ngơi, các cơ quan nội tạng sản xuất 50% nhiệt, não bộ sinhra 15%, cơ thịt cho 25% . Khi vận động, cơ bắp cho một lượng nhiệt cao gấpbội vì có sự gia tăng các phản ứng sinh hóa ở tế bào thịt. Thân nhiệt cũng lên cao khi ta tăng tiêu thụ thực phẩm, với tuổi cao vàdưới tác dụng của các kích thích tố như thyroxine của tuyến giáp, adrénalinecủa nang thượng thận... b- Giảm nhiệt Để hạ nhiệt độ, cơ thể sử dụng một số phương thức sau đây: - Dẫn nhiệt trực tiếp từ cơ thể ra môi trường chung quanh, thí dụ nhưngâm người trong nước lạnh, ngồi trong phòng lạnh hoặc trước quạt gió… - Nhiệt phân tán theo sự lưu chuyển của không khí. Vì thế, khi mặcquần áo che kín thì nhiệt bị giữ lại trong cơ thể. - Giảm nhiệt nhiều nhất là do sự bốc hơi của mồ hôi ở trên da (80%).Muốn cho sự bốc hơi được hữu hiệu, không khí phải khô, vì độ ẩm ngoàitrời làm hiện tượng này chậm lại. Ngoài ra, nhiệt còn mất đi qua sự hơi thở, bài tiết nước tiểu và phân... Ảnh hưởng của nắng nóng trên cơ thể Nắng là ánh sáng mang thêm sức nóng của mặt trời trực tiếp chiếuxuống trái đất. Nắng bức tăng dần từ sáng tới cao độ vào lúc trưa rồi giảmdần tới chiều và ban đêm. Nhiệt độ trong không khí thường thấp hơn sức nóng mà ta cảm thấy vìảnh hưởng của độ ẩm tương đối. Độ ẩm không khí càng cao ta càng cảmthấy nóng khó chịu hơn. Cơ quan khí tượng đã lập ra một biểu đồ sức nóng (Heat Index Chart)trên đó có ghi nhiệt độ không khí và độ ẩm tương đối. Giao điểm đường nốicủa hai số này là nhiệt độ thực sự mà con người cảm thấy (Heat Index). Thí dụ nhiệt độ đo trong không khí là 90°F, độ ẩm 80 thì sức nóngthật sự cảm thấy cao hơn, 113º F. Khi Heat Index dưới 90º F thì cơ thể cònchịu đựng được chứ lên trên 100ºF thì nhiều tai nạn do hơi nóng sẽ dễ dàngxảy ra. Khi ở trong một không gian quá nóng, cơ thể sẽ có một số phản ứngđể làm giảm sức nóng này: Mạch máu dãn nở, máu dồn nhiều tới da để nhiệtphân tán đi. Các hạch mồ hôi sẽ hoạt động mạnh hơn, mồ hôi tiết ra nhiều,bốc hơi làm giảm nhiệt trong cơ thể. Khi có sự thay đổi nhiệt độ mà các cơchế trên không thích ứng được hoặc khi có những nguy cơ tăng, giảm nhiệtkhác thì một số bệnh liên quan tới sức nóng sẽ xảy ra. Các nguy cơ này cóthể là: -Yếu tố gây tăng nhiệt trong cơ như sự vận động của các bắp thịt,bệnh co dựt kinh phong, bệnh gây nóng sốt vì nhiễm vi khuẩn, cơ thể vật vãkhi người nghiện thiếu nhớ cần sa bạch phiến hoặc do tác dụng của thuốctâm thần... - Yếu tố đưa đến giảm t ...