Năng lượng, xung đột về tài nguyên và trật tự thế giới đang nổi lên

Bài viết trình bày toàn văn bài trả lời phỏng vấn của Giáo sư M. Klare của tạp chí điện tử Strategic Insights để tìm hiểu sâu hơn mối quan hệ nhân quả giữa các nguồn tài nguyên thiên nhiên và xung đột quốc tế, đồng thời hiểu rõ hơn điểm nhấn ngày càng quan trọng này trong hoạt động chính trị thế giới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Năng lượng, xung đột về tài nguyên và trật tự thế giới đang nổi lên N¨ng l−îng, xung ®ét... 51 N¡NG L¦îNG, XUNG §éT VÒ TµI NGUY£N Vµ TRËT Tù THÕ GIíI §ANG NæI L£N Energy, Resource Conflict, and the Emerging World Order. An interview with Michael T. Klare by Barry S. Zenllen. Strategic Insights, 2008, No. 1, 5 pp. Lª xu©n dÞch Michael T. Klare, gi¸o s− chuyªn ngµnh nghiªn cøu Hßa b×nh vµ an ninh thÕ giíi t¹i tr−êng ®¹i häc Hampshire (Mü), lµ mét trong nh÷ng chuyªn gia hµng ®Çu thÕ giíi vÒ xung ®ét n¶y sinh do tµi nguyªn thiªn nhiªn. ¤ng lµ t¸c gi¶ cña nhiÒu cuèn s¸ch nh−: “C¸c cuéc chiÕn giµnh tµi nguyªn: Bèi c¶nh míi cña cuéc xung ®ét toµn cÇu” (2001), “M¸u vµ dÇu löa: Nh÷ng mèi nguy hiÓm vµ nh÷ng hËu qu¶ cña sù lÖ thuéc ngµy cµng nhiÒu cña Mü vµo nguån dÇu löa nhËp khÈu” (2005). Cuèn s¸ch míi nhÊt cña «ng vÒ ®Ò tµi nµy cã tùa ®Ò: “C¸c c−êng quèc ®ang lªn, mét hµnh tinh ®ang thu nhá l¹i: §Þa chÝnh trÞ míi vÒ n¨ng l−îng” ®−îc xuÊt b¶n vµo th¸ng 4/2008. Sau ®©y lµ toµn v¨n bµi tr¶ lêi pháng vÊn Gi¸o s− M. Klare cña t¹p chÝ ®iÖn tö Strategic Insights (thuéc Trung t©m nghiªn cøu Xung ®ét ®−¬ng ®¹i Tr−êng H¶i qu©n chuyªn ®µo t¹o hÖ sau ®¹i häc ë Monterey, California) ®Ó t×m hiÓu s©u h¬n mèi quan hÖ nh©n qu¶ gi÷a c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ xung ®ét quèc tÕ, ®ång thêi hiÓu râ h¬n ®iÓm nhÊn ngµy cµng quan träng nµy trong ho¹t ®éng chÝnh trÞ thÕ giíi. Strategic Insights (SI): Ph¶i Klare: Cuéc c¹nh tranh giµnh tµi ch¨ng tõ thêi cæ ®¹i ®Õn thêi kú ®−¬ng nguyªn lµ mét yÕu tè cã tÝnh chÊt quyÕt ®¹i, cuéc c¹nh tranh giµnh tµi nguyªn ®Þnh trong viÖc chi phèi sù xung ®ét kÓ tõ l©u ®· ch©m ngßi cho c¸c cuéc xung tõ c¸c cuéc chiÕn tranh ®−îc lÞch sö ghi ®ét qu©n sù? Lµm thÕ nµo chØ cÇn mét chÐp l¹i mét c¸ch sím nhÊt, t¹i vïng gãc nh×n vÒ cuéc c¹nh tranh giµnh tµi CËn §«ng thêi cæ ®¹i. Vµ ®Õn nay, c¸c nguyªn thiªn nhiªn còng cã thÓ gãp quèc gia ®Êu tranh ®Ó giµnh quyÒn kiÓm phÇn lý gi¶i ®−îc c¸c cuéc xung ®ét so¸t nh÷ng vïng ®Êt thÝch hîp cho ho¹t tr−íc ®©y, ch¼ng h¹n nh− ChiÕn tranh ®éng n«ng nghiÖp – th−êng lµ l−u vùc thÕ giíi thø Hai vµ ChiÕn tranh L¹nh, c¸c con s«ng (l−u vùc s«ng Tigre- c¸c cuéc chiÕn tranh khu vùc cã quy m« Euphrates, l−u vùc s«ng Jordan, l−u nhá h¬n còng nh− cuéc chiÕn t¹i Iraq vùc s«ng Nile, v.v...) hoÆc nh÷ng khu hiÖn nay? vùc gÇn c¸c con suèi vµ c¸c vïng ®Êt 52 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 7, 2008 mµu mì. Bªn c¹nh ®ã cßn næ ra c¸c cuéc kªu gäi ñng hé cña Anh vµ Ph¸p trong chiÕn tranh giµnh c¸c nguån tµi nguyªn cuéc x©m l−îc Ai CËp mµ hai n−íc nµy cã gi¸ trÞ kh¸c nh− kho¸ng s¶n, gç vµ tiÕn hµnh vµo n¨m 1956. ViÖc lËt ®æ vÞ gia vÞ. vua Iran cã t− t−ëng th©n Mü vµo n¨m Qu¸ tr×nh bµnh tr−íng thuéc ®Þa 1979 vµ sù trçi dËy cña mét chÕ ®é Håi quy m« lín cña c¸c c−êng quèc ch©u ¢u gi¸o cùc ®oan t¹i Iran còng t¹o c¬ së cho (b¾t ®Çu diÔn ra vµo thÕ kû XV vµ kÐo tuyªn bè cña Tæng thèng Jimmy Carter dµi cho tíi ®Çu thÕ kû XIX) ®· bÞ chi vµo th¸ng 1/1980, theo ®ã n−íc Mü sÏ sö phèi chñ yÕu bëi viÖc t×m kiÕm c¸c dông vò lùc nÕu cÇn thiÕt ®Ó ®Èy lïi bÊt nguån tµi nguyªn – nh− ®Êt ®ai, gç, kú m−u toan nµo cña mét thÕ lùc thï vµng, kho¸ng s¶n, gia vÞ, n« lÖ, l«ng thó, ®Þch nh»m c¶n trë dßng ch¶y tù do cña cao su vµ dÇu löa – vµ thÕ giíi míi l¹ dÇu löa tõ VÞnh Persian – tuyªn bè nµy nµy lµm ph¸t sinh nh÷ng cuéc va ch¹m ®−îc biÕt ®Õn réng r·i nh− lµ “Häc n¶y löa gi÷a thùc d©n víi ng−êi d©n b¶n thuyÕt Carter”. xø t¹i c¸c vïng l·nh thæ nµy còng nh− gi÷a chÝnh c¸c c−êng quèc thùc d©n víi Nh÷ng nguyªn lý c¬ b¶n cña Häc nhau. VÝ dô, c¸i mµ chóng ta gäi lµ cuéc thuyÕt Carter ®· ®−îc Tæng thèng chiÕn tranh Ph¸p - Ên (ng−êi ch©u ¢u Ronald Reagan trÝch dÉn ®Ó biÖn minh gäi ®ã lµ cuéc chiÕn tranh 7 n¨m) ®· cho sù can thiÖp cña Mü vµo cuéc chiÕn bïng næ do cuéc xung ®ét gi÷a Anh vµ tranh Iran – Iraq giai ®o¹n 1980-1988 Ph¸p trong viÖc g ...