Những khía cạnh lý thuyết và vấn đề Quan hệ quốc tế: Phần 2

Tiếp nối phần 1, phần 2 Tài liệu Quan hệ quốc tế - những khía cạnh lý thuyết và vấn đề của hai tác giả PGS. Nguyễn Quốc Hùng và TS. Hoàng Khắc Nam trình bày nội dung phần Đông Á và Đông Nam Á trong Tài liệu. Trong Tài liệu các tác giả còn có nêu một số xu hướng lý luận về hội nhập quốc tế, phân tích xung đột tôn giáo từ góc độ quan hệ quốc tế, v.v., theo cách tiếp cận của mình. Hy vọng Tài liệu sẽ là Tài liệu tham khảo bổ ích đối với các nhà nghiên cứu, các giảng viên đại học, sinh viên và những ai quan tâm đến những vấn đề trên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những khía cạnh lý thuyết và vấn đề Quan hệ quốc tế: Phần 2 PhÇn III §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸ 271 272 1. Trë l¹i lÞch sö, nhiÒu n−íc §«ng ¸ ®· cã nh÷ng mèi giao l−u víi nhiÒu khu vùc trªn thÕ giíi nh− qua con ®−êng t¬ lôa næi tiÕng, vµ thËm chÝ vµo thÕ kû XIII vã ngùa cña ®Õ quèc Nguyªn - M«ng ®· tõng g©y nªn nh÷ng §«ng ¸ trong nÒn chÝnh trÞ thÕ giíi chÊn ®éng kinh hoµng cho c¶ ch©u ¢u. thÕ kû XX Nh−ng tõ sau nh÷ng ph¸t kiÕn ®Þa lý vÜ ®¹i cuèi thÕ kû XV - ®Çu thÕ kû XVI vµ nhÊt lµ khi chñ nghÜa t− b¶n ®−îc NguyÔn quèc Hïng x¸c lËp trªn ph¹m vi thÕ giíi, c¸c n−íc §«ng ¸ ngµy cµng bÞ cuèn vµo guång quay cña hÖ thèng kinh tÕ - chÝnh trÞ thÕ ThÕ kû XX ®· lïi dÇn vµo qu¸ khø nh−ng râ rµng thÕ giíi, trë thµnh nh÷ng ®èi t−îng bÞ chinh phôc cña chñ kû XX ®· ®Ó l¹i nh÷ng dÊu Ên m·i m·i kh«ng phai mê víi nghÜa t− b¶n thÕ giíi. Chñ nghÜa t− b¶n ngµy cµng bña nh÷ng tiÕn bé phi th−êng, nh÷ng thµnh tùu kú diÖu vµ c¶ l−íi bao trïm c¶ thÕ giíi, ®Æc biÖt tõ nöa sau thÕ kû XIX nh÷ng ®æi thay to lín, thËm chÝ nh÷ng ®¶o lén ®Çy bÊt khi chuyÓn sang giai ®o¹n ®Õ quèc chñ nghÜa víi sù thèng ngê. Trong thÕ kû vÜ ®¹i Êy, cã thÓ nãi §«ng ¸ ®· cã mét trÞ cña t− b¶n ®éc quyÒn. Trong c¸c cuéc chiÕn tranh ®Õ sù hiÖn diÖn trªn nhiÒu b×nh diÖn, khÝa c¹nh kh¸c nhau. quèc chñ nghÜa ®Çu tiªn vµo cuèi thÕ kû XIX - ®Çu thÕ kû Bµi viÕt ng¾n nµy chØ b−íc ®Çu ®Ò cËp §«ng ¸ tõ gãc ®é XX, phÇn lín c¸c n−íc lµ ®èi t−îng tranh giµnh, ph©n chia trong quan hÖ víi nÒn chÝnh trÞ thÕ giíi thÕ kû XX. Vµ tõ l¹i gi÷a c¸c c−êng quèc t− b¶n thuéc khu vùc §«ng ¸, nh− gãc ®é Êy, §«ng ¸ trong bµi viÕt nµy ®−îc nhËn thøc nh− TriÒu Tiªn, Philippin vµ c¶ nhiÒu bé phËn l·nh thæ cña ®Õ mét khu vùc ®Þa - chÝnh trÞ bao gåm c¶ §«ng B¾c ¸ vµ chÕ Trung Hoa réng lín nh−ng lóc nµy ®· suy yÕu. Nh− §«ng Nam ¸, nh− thùc tÕ lÞch sö thÕ kû XX ®· tá râ mét tÊt yÕu kh«ng tr¸nh khái, hÇu hÕt c¸c n−íc §«ng ¸ lÇn nh÷ng mèi quan hÖ mËt thiÕt c¶ vÒ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ l−ît r¬i vµo t×nh tr¹ng thuéc ®Þa hoÆc nöa thuéc ®Þa cña c¸c gi÷a §«ng B¾c ¸ vµ §«ng Nam ¸, mÆc dÇu kh¸i niÖm n−íc ®Õ quèc ph−¬ng T©y - nh÷ng c−êng quèc thèng trÞ nÒn §«ng ¸ cßn cã nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau xÐt tõ c¸c tiªu chÝ chÝnh trÞ thÕ giíi. §ã lµ hËu qu¶ cña t×nh tr¹ng tr× trÖ, khu vùc ®Þa - v¨n ho¸, ®Þa - lÞch sö - v¨n ho¸...1. chËm tiÕn so víi ph−¬ng T©y ®· tiÕn lªn chñ nghÜa t− b¶n ___________ vµ thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸1. 1. Phan Huy Lª: C¸c gi¸ trÞ §«ng ¸ qua tiÕn tr×nh lÞch sö, ___________ T¹p chÝ Khoa häc §¹i häc quèc gia Hµ Néi, Chuyªn san Khoa häc X· héi vµ Nh©n v¨n, sè 3-2002. 1. Nh− trªn. 273 274 ë §«ng ¸, hÇu nh− duy nhÊt chØ cã NhËt B¶n lµ ngo¹i ra ®êi cña hµng lo¹t c¸c quèc gia ®éc lËp trÎ tuæi, mang lÖ tho¸t khái th©n phËn bÞ c¸c n−íc ph−¬ng T©y n« dÞch. l¹i mét diÖn m¹o míi cho nÒn chÝnh trÞ thÕ giíi vµ c¶ B»ng cuéc Duy t©n Minh TrÞ (1868), NhËt B¶n kh«ng §«ng ¸ nöa sau thÕ kû XX. nh÷ng ®· duy tr× ®−îc nÒn ®éc lËp quèc gia mµ cßn v−¬n 2. ChiÕn tranh thÕ giíi thø hai kÕt thóc, lÞch sö thÕ lªn trë thµnh mét c−êng quèc t− b¶n chñ nghÜa, h¬n n÷a giíi sang ch−¬ng míi. Mét trËt tù quèc tÕ míi ®· ®−îc x¸c l¹i tham gia vµo viÖc ph©n chia l¹i thÞ tr−êng thÕ giíi, lËp, vµ theo ®ã mét nÒn chÝnh trÞ thÕ giíi míi ®−îc h×nh cïng c¸c c−êng quèc x¸c lËp nªn trËt tù thÕ giíi ë khu vùc thµnh víi nh÷ng ®Æc tr−ng næi bËt gÇn nh− xuyªn suèt ViÔn §«ng - Th¸i B×nh D−¬ng. Tuy cßn bÞ chÌn Ðp, ch−a trong nöa sau thÕ kû XX. thËt sù ®−îc c¸c n−íc ph−¬ng T©y coi nh− mét thµnh viªn §ã lµ sù ph©n chia khu vùc ¶nh h−ëng gi÷a c¸c c−êng ngang hµng trong c©u l¹c bé c¸c c−êng quèc, nh−ng dï quèc th¾ng trËn, chñ yÕu l ...