Nét đặc sắc về trí tuệ trong nhân cách Hồ Chí Minh

Nhân cách Hồ Chí Minh là những phẩm chất và năng lực của một anh hùng dân tộc vĩ đại, nhà văn hóa kiệt xuất, nhà hoạt động chính trị, lãnh tụ của Đảng Cộng sản và dân tộc Việt Nam. Một trong những biểu hiện của đặc trưng nhân cách Hồ Chí Minh là sự uyên bác về trí tuệ, được biểu hiện qua mẫn cảm chính trị, nhãn quan chính trị thiên tài và khả năng dự báo thiên tài về các vấn đề liên quan đến cách mạng Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nét đặc sắc về trí tuệ trong nhân cách Hồ Chí MinhNÉT ĐẶC SẮC VỀ TRÍ TUỆ TRONG NHÂN CÁCH HỒ CHÍ MINHNGUYỄN VĂN QUANGTrường Đại học Sư phạm - Đại học HuếTóm tắt: Nhân cách Hồ Chí Minh là những phẩm chất và năng lực của mộtanh hùng dân tộc vĩ đại, nhà văn hóa kiệt xuất, nhà hoạt động chính trị, lãnhtụ của Đảng Cộng sản và dân tộc Việt Nam. Một trong những biểu hiện củađặc trưng nhân cách Hồ Chí Minh là sự uyên bác về trí tuệ, được biểu hiệnqua mẫn cảm chính trị, nhãn quan chính trị thiên tài và khả năng dự báothiên tài về các vấn đề liên quan đến cách mạng Việt Nam.Từ khóa: nhân cách, Hồ Chí Minh, trí tuệ1. ĐẶT VẤN ĐỀHồ Chí Minh không chỉ là một nhà hoạt động chính trị lỗi lạc của cách mạng Việt Nam,mà còn là một chiến sĩ cống hiến không mệt mỏi cho hòa bình, hữu nghị và hợp tác giữacác dân tộc; một nhà tư tưởng, nhà lý luận, nhà văn hóa ghi dấu ấn trong lịch sử pháttriển nhân loại… Nhân cách Hồ Chí Minh được kết tinh từ truyền thống văn hóa - giáodục của gia đình, quê hương, đất nước; từ sự tác động đa chiều của điều kiện văn hóa, xãhội, lịch sử và con người của dân tộc và thời đại; từ giáo dục của nhà trường và quá trìnhtự giáo dục của bản thân, sự khổ công tu dưỡng, rèn luyện; từ tư chất, năng lực của conngười Hồ Chí Minh; từ ảnh hưởng của chủ nghĩa Mác - Lênin, của các học thuyết, tưtưởng tiến bộ của nhân loại; từ gương sáng của các nhà hoạt động chính trị tiến bộ, nhàvăn hóa trên thế giới.Nhân cách Hồ Chí Minh là kết quả của quá trình tự ý thức về sứ mệnh của chính mìnhmà nền giáo dục, trước hết là gia đình với người cha giàu lòng yêu nước, điều kiện sốngcủa môi trường và xã hội xung quanh, không khí tư tưởng - chính trị đương thời ở mộtxứ sở bao giờ cũng sôi sục ý chí kiên cường bất khuất. Nhân cách Hồ Chí Minh đượcđịnh hình, bồi đắp và không ngừng hoàn thiện trong cuộc đấu tranh kiên cường, bền bỉcho sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người để hướngcon người tới giá trị chân, thiện, mỹ.Với những đặc trưng về trí tuệ, phẩm chất, năng lực và phong cách, nhân cách Hồ ChíMinh có giá trị to lớn trong việc soi sáng con đường phát triển của dân tộc, định hướngxây dựng con người mới và sự tu dưỡng không ngừng nghỉ của nhiều thế hệ người ViệtNam. Nhân cách bao gồm nhiều mặt, tuy nhiên, trong bài viết này, chúng tôi tập trungvào mặt trí tuệ của nhân cách Hồ Chí Minh.2. TRÍ TUỆ TRONG NHÂN CÁCH HỒ CHÍ MINH2.1. Nhân cáchNhân cách là một chủ đề được nghiên cứu từ rất sớm ở cả phương Đông và phươngTây. Khổng Tử quan niệm về nhân cách con người thể hiện ở Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín.Tạp chí Khoa học và Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm HuếISSN 1859-1612, Số 02(34)/2015: tr. 105-113106NGUYỄN VĂN QUANGTrong đó Nhân là gốc. Ở phương Tây, B.G.Ananhiep cho rằng nhân cách là cá thể cótính chất xã hội, là khách thể và chủ thể của từng bước tiến lịch sử. Học giảX.L.Rubinstein coi nhân cách là ý thức và thái độ của chủ thể đối với thế giới xungquanh, người khác và chính bản thân.Ở Việt Nam, thuật ngữ nhân cách được luận giải theo nhiều góc độ khác nhau: (1) Nhâncách được hiểu là con người có đức và tài hay là tính cách và năng lực hoặc là conngười có các phẩm chất: Đức, trí, thể, mỹ, lao (lao động); (2) Nhân cách được hiểu nhưcác phẩm chất và năng lực của con người; (3) Nhân cách được hiểu như phẩm chất củacon người mới: làm chủ, yêu nước, nhân ái, tinh thần quốc tế vô sản, tinh thần lao động;(4) Nhân cách được hiểu như mặt đạo đức, giá trị làm người của con người… Trongcông trình Tâm lý học đại cương, Nguyễn Quang Uẩn xác định nhân cách là tổ hợpnhững đặc điểm, những thuộc tính tâm lý của cá nhân, biểu hiện bản sắc và giá trị xã hộicủa con người. Nhân cách là sự tổng hoà không phải các đặc điểm cá thể của con ngườimà chỉ là những đặc điểm quy định con người như là một thành viên của xã hội, nói lênbộ mặt tâm lý - xã hội, giá trị và cốt cách làm người của mỗi cá nhân. Từ điển tiếng Việtghi rõ nhân cách là “tư cách và phẩm chất con người” và “phẩm chất” đó được Hồ ChíMinh nêu rõ là các “tư cách của người cách mạng với 23 điều ngắn gọn, thuộc về bacách ứng xử của người cách mạng với: chính bản thân, với người khác và với công việc.Từ sự luận dẫn các quan niệm, quan điểm nêu trên, có thể khẳng định: Nhân cách là hệthống những phẩm giá của một người được hình thành và phát triển trong tương tácgiữa con người với xã hội, nó đặc trưng cho mỗi con người, thể hiện những phẩm chấtbên trong con người nhưng lại mang tính xã hội sâu sắc.2.2. Nhân cách Hồ Chí MinhDưới góc độ tâm lý học, “Nhân cách của Hồ Chí Minh không tách rời quá trình hình sựtự ý thức, ý thức về sứ mệnh của chính mình mà nền giáo dục, trước hết là ở gia đìnhvới người cha giàu lòng yêu nước, điều kiện sống của môi trường và xã hội xung quanh,không khí tư tưởng - chính trị đương thời ở một xứ sở bao giờ cũng sôi sục ý chí kiêncường bất khuất” [7, tr. 8]. Theo cách tiếp cận này, nhân cách Hồ Chí Minh có thể hiểulà “sự tự ý thức về ...