Nghệ thuật sử dụng màu sắc trong thơ trữ tình phong cảnh của Xécgây Exênin

Trong thơ trữ tình phong cảnh, Exênin được mệnh danh là nhà ảo thuật của phong cảnh Nga bởi nghệ thuật sử dụng màu sắc độc đáo. Thông qua nghệ thuật sử dụng màu sắc của Êxênin ta có thể cảm nhận được tận cùng vẻ đẹp phong phú của làng quê Nga, cảm nhận được thế giới tâm tư tình cảm của nhà thơ và đây cũng là tiêu điểm bộc lộ tài năng độc đáo của nhà thơ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghệ thuật sử dụng màu sắc trong thơ trữ tình phong cảnh của Xécgây Exênin JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Vol. 56, No. 5, pp. 52-58 NGHỆ THUẬT SỬ DỤNG MÀU SẮC TRONG THƠ TRỮ TÌNH PHONG CẢNH CỦA XÉCGÂY EXÊNIN Đào Thị Anh Lê Trường Cao đẳng sư phạm Nam Định E-mail: anhle7277@gmail.com Tóm tắt. Xécgây Exênin (1895 -1925) là một nhà thơ Nga nổi tiếng. Ông được mệnh danh là phái viên của làng thôn Nga với những thi phẩm tuyệt vời về thiên nhiên Nga, đất nước và con người Nga. Trong thơ trữ tình phong cảnh, Exênin được mệnh danh là nhà ảo thuật của phong cảnh Nga bởi nghệ thuật sử dụng màu sắc độc đáo. Thông qua nghệ thuật sử dụng màu sắc của Êxênin ta có thể cảm nhận được tận cùng vẻ đẹp phong phú của làng quê Nga, cảm nhận được thế giới tâm tư tình cảm của nhà thơ và đây cũng là tiêu điểm bộc lộ tài năng độc đáo của nhà thơ.1. Đặt vấn đề Màu sắc là một yếu tố của hiện thực khách quan. Màu sắc là một trong cácnhân tố làm nên sự vật, hay chính xác hơn, màu sắc không làm nên thế giới nhưngthế giới phải tồn tại dưới nhiều hình thức, trong đó có màu sắc. Văn học phản ánh hiện thực khách quan, do đó, sẽ phản ánh màu sắc. Trongthơ nói riêng, và trong văn học nói chung, màu sắc là một trong các phương tiệnchiếm lĩnh hiện thực, là một trong những hình thức bộc lộ cái tôi của tác giả. Đặcbiệt trong thơ trữ tình phong cảnh – loại thơ mang tính chất “họa” điển hình thìmàu sắc là một phương tiện biểu hiện vô cùng quan trọng. Màu sắc góp phần quantrọng bộc lộ cái tôi trữ tình với tư tưởng, tình cảm, tư duy nghệ thuật của tác giảthông qua ý nghĩa biểu trưng mà nó chuyển tải. Văn học là nghệ thuật của ngôn từ,bởi vậy khám phá màu sắc là điều cần thiết trong tác phẩm văn học.2. Nội dung nghiên cứu2.1. Màu sắc trong thơ trữ tình phong cảnh Exênin2.1.1. Bài ca và những giai điệu sắc màu Màu sắc trong thơ Exênin được sử dụng hết sức phổ biến. Khảo sát, thống kêtrong hơn 200 bài thơ chúng tôi nhận thấy có đến hơn 500 lần Exênin sử dụng màu52 Nghệ thuật sử dụng màu sắc trong thơ trữ tình phong cảnh của Xécgây Exêninsắc. Đây là một tần số rất lớn, đúng như Môrôzốp nhận xét: “Màu sắc thống soáitrong thơ Exênin như ngày lễ vĩnh hằng của cuộc sống”. Bằng cái nhìn trực quan,người đọc dễ dàng nhận thấy sự phổ biến của màu sắc trong thơ trữ tình phongcảnh Exênin: mọi bài thơ đều có sự xuất hiện của màu sắc (trung bình 3-4 lần/bài,cá biệt có bài màu sắc xuất hiện tới 6-7 lần/bài) Exênin đã sáng tạo những câu thơ ngập tràn màu sắc. Có khi là 4 dòng đã có2 màu, có thể là 2 dòng có 2 màu, thậm chí một dòng thơ có tới 2 màu. Màu sắc trong thơ Exênin vô cùng phổ biến và có thể nói thơ trữ tình phongcảnh của Exênin là một bài ca của những màu sắc với đỏ thắm, xanh lơ, trắng, vàngóng, đen, vàng kim, đỏ, bạc, xám tro, hồng, xanh lá cây, vàng, đen thẫm, xanh biếc,ánh bạc, hung đỏ, thiên thanh, anh túc, xanh sẫm, vàng chanh, xanh da trời, tímnhạt, xanh hồ thủy, đỏ thắm, xám. . . Đây là những mà sắc nguyên sơ, thanh khiếtcủa thiên nhiên đã lấp lánh trong những trang thơ của Exênin. K.Dêlinski đã nói: “Exênin đã đưa vào đối tượng khám phá quang phổ chóisáng của những sắc màu mạnh mẽ, thuần khiết nhất”. Theo thống kê của Lê HồngVũ, có tới 36 màu xuất hiện trong thơ Exênin, điều đó cho thấy sự phong phú đặcbiệt trong bảng màu của Exênin. Màu sắc rất nhiều nhưng chúng rõ ràng là có nhịpđiệu và tạo thành những gam màu khác nhau: gam màu xanh có xanh thẫm, xanhbiếc, xanh lam, thiên thanh, xanh hồ thuỷ, xanh lá cây. . . ; gam màu đỏ nào là đỏthẫm, đỏ thắm, đỏ, hồng, hung đỏ; gam màu vàng có vàng óng, vàng kim, vàng,vàng chanh; gam màu bạc có ánh bạc, bạc; gam màu tím có tím, tím cà; gam đen,gam xám cũng có rất nhiều màu. . . Trong các gam màu này, nổi bật là sự thốngtrị của gam màu xanh với tần số 200/513 lần, xấp xỉ 38% trong đó màu xanh biếclà 110 lần, chiếm hơn 50% của gam xanh và bằng hơn 20% của gam màu trongthơ Exênin. Trong bảng màu của Exênin, dễ dàng thấy được sự thống trị của cácgam màu tươi sáng như màu xanh, màu vàng, màu trắng bạc, màu đỏ. Những màusắc tươi đẹp có tần số xuất hiện rất lớn. Có lẽ nhờ những gam màu tươi sáng đónên những vần thơ của Exênin tuy thấm đượm nỗi buồn, nhưng đó là “nỗi buồntrong sáng” rất độc đáo mà ta sẽ gặp ở các bức tranh thiên nhiên của Puskin hayPautôpxki. Rõ ràng, thơ trữ tình phong cảnh của Exênin là bài ca của các sắc màu màgiai điệu của sắc màu chính là sự lặp lại của chúng trong các gam màu đặc trưng.2.1.2. Lăng kính vạn năng tái hiện thế giới Exênin cảm nhận thế giới qua một lăng kính đặc biệt - màu sắc. Với Exêninthế giới được cảm nhận qua màu sắc và bằng màu sắc của ông đã chiếm lĩnh vẻ đẹpcủa thế giới một cách thần tình. Nhà thơ tỉ mẩn tô màu cho từng vật thể nhỏ bé như c ...