Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của Ngân hàng Thương mại Việt Nam

Nghiên cứu được thực hiện nhằm tìm hiểu, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động tại các ngân hàng thương mại Việt Nam. Trong phạm vi bài viết, nhóm tác giả vận dụng mô hình RE (Random effect model) để phân tích nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động tại NHTM từ mẫu đại diện của 30 NHTM hiện đang hoạt động tại Việt Nam. Mời các bạn tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của Ngân hàng Thương mại Việt Nam NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM Cao Cẩm Nhung, Trương Thị Anh Xuân, Trương Yến Khương Khoa Tài chính - Thương mại, Trường Đại học Công nghệ TP.Hồ Chí Minh GVHD: ThS. Phạm Hải Nam TÓM TẮT Nghiên cứu được thực hiện nhằm tìm hiểu, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động tại các ngân hàng thương mại Việt Nam. Trong phạm vi bài viết, nhóm tác giả vận dụng mô hình RE (Random effect model) để phân tích nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động tại NHTM từ mẫu đại diện của 30 NHTM hiện đang hoạt động tại Việt Nam. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính của 30 NHTM từ năm 2012 – 2018. Kết quả nghiên cứu cho thấy các yếu tố quy mô ngân hàng (SIZE), vốn Ngân hàng (CAP), lạm phát (INFL T), tăng trưởng kinh tế (GGDP) là các yếu tố tác động đến hiệu quả hoạt động của NHTM. Từ khóa: Hiệu quả, hoạt động, NHTM, RE. 1 ĐẶT VẤN ĐỀ NHTM có vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế thị trường, là cầu nối giữa các chủ thể trong nền kinh tế, làm cho các chủ thể gắn bó, phụ thuộc lẫn nhau, tăng sự liên kết và năng động của toàn bộ hệ thống. Ngày nay NHTM trở thành định chế tài chính không thể thiếu để vận hành nền kinh tế, riêng hệ thống NHTM Nhà nước còn được coi là “cánh tay đắc lực” của Chính phủ trong thực thi chính sách tiền tệ nhằm thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát và bảo đảm an sinh xã hội của đất nước. Ngân hàng thương mại là một tổ chức kinh tế, hoạt động kinh doanh trên lĩnh vực tiền tệ, tín dụng, nó cung cấp một số dịch vụ cho khách hàng và ngược lại nó nhận tiền gửi của khách hàng với các hình thức khác nhau. Hoạt động ngân hàng là việc kinh doanh, cung ứng thường xuyên một hoặc một số các nghiệp vụ sau đây: huy động nguồn vốn, cho vay, chiết khấu bảo lãnh, cung cấp dịch vụ tài chính và các hoạt động khác có liên quan. Tuy nhiên, với đặc điểm của TP.HCM, hệ thống NHTM chưa thể đi vào từng ngóc ngách của các hoạt động kinh tế nhỏ lẻ. Mặc dù quy mô hoạt động ngày càng tăng, ngày càng có nhiều NHTM được thành lập mới, nhưng kết quả hoạt động của các NHTM trên địa bàn chưa thật sự vững chắc. Kết quả hoạt động hàng năm của các NHTM trên địa bàn cho thấy hiệu quả hoạt động của các NHTM trên địa bàn chưa cao. Các chỉ tiêu xếp loại hàng năm của hệ thống NHTM trên địa bàn là khá thấp. Hoạt động của NHTM luôn gắn liền với nền kinh tế, nền kinh tế càng phát triển cao, hoạt động của NHTM càng đa dạng và phong phú. Hơn nữa, các hoạt động của NHTM có mối quan hệ rất chặt chẽ, hỗ trợ lẫn nhau, tạo thành một chỉnh thể thống nhất trong quá trình hoạt động kinh doanh của NHTM. Chính vì vậy, việc nghiên cứu các yếu tố tác động đến hiệu quả hoạt động của hệ thống các NHTM trên địa bàn TP.HCM trong giai đoạn hiện nay là cần thiết nhằm đưa ra đề xuất hỗ trợ cho hoạt động của các NHTM được an toàn, hiệu quả và có lợi nhuận. 1147 2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT 2.1 Các lý thuyết về hiệu quả hoạt động Các nghiên cứu về khả năng sinh lời của ngân hàng hay hiệu quả kinh doanh của ngân hàng cơ bản dựa trên nền tảng 2 lý thuyết: (1) Lý thuyết quyền lực thị trường (MP – market power) và (2) Lý thuyết cấu trúc hiệu quả (ES - efficient structure). Lý thuyết cấu trúc hiệu quả (ES – Efficient Structure): Theo Demsetz (1973), giả thuyết cấu trúc hiệu quả dự báo rằng, dưới áp lực cạnh tranh của thị trường, những công ty có hiệu quả sẽ chiếm được ưu thế và phát triển, chiếm lĩnh được thị phần lớn hơn và tạo ra được lợi nhuận cao hơn. Kết quả là thị trường sẽ tập trung hơn. Hiệu quả X (X-efficiency): Theo Rose và Hudgins (2010) những nghiên cứu về chi phí ngân hàng gần đây đã nêu ra một câu hỏi quan trọng: liệu là một ngân hàng có thể hoạt động ở mức hiệu quả tối đa theo khả năng mà không tính đến yếu tố quy mô? Câu hỏi này gây ra một vấn đề mà các nhà kinh tế gọi là hiệu quả X. Lý thuyết Cấu trúc  Hành vi  Hiệu quả (SCP- Structure – Conduct – Performance): Cuối những năm 1930, Mason đưa ra một khung lý thuyết thống nhất về kinh tế công nghiệp mới dựa trên lý thuyết về kinh tế công nghiệp của A. Marshall. Tiến trình nghiên cứu của Mason sau đó được phát triển bởi Bain, đã thiết lập lý thuyết về mối quan hệ nhân quả được gọi là mô hình Bain- Masson hay mô hình SCP-cơ cấu ngành tác động đến hành vi của doanh nghiệp, để sau đó chính hành vi này lại quyết định kết quả kinh doanh của doanh nghiệp đó. 2.2 Các yếu tố tác động đến hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại Yếu tố bên trong: Theo Nguyễn Minh Kiều (2012) tình hình hoạt động của ngân hàng là nội dung quan trọng để đánh giá các yếu tố bên trong của ngân hàng, thông qua việc xem xét các báo cáo tài chính và phân tích các tỷ số tài chính của ngân hàng, yếu tố chủ yếu: Quy mô hoạt động ngân hàng, Thời gian thành lập, Rủi ro tín dụng, Quản lý chi phí. Tóm lại, ngoài các yếu tố chủ yếu như trên còn có các yếu tố khác như vấn đề thanh khoản, phương pháp cho vay, mạng lưới hoạt động, hoạt động marketing… cũng thường được xem xét khi nghiên cứu tác động của các yếu tố đến hiệu quả hoạt động ngân hàng. Yếu tố bên ngoài: Theo Al-Tamimi (2010) và Aburime (2005), hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại có thể bị ảnh hưởng bởi nội bộ và các yếu tố bên ngoài: Chênh lệch Lãi suất, Lạm phát, và còn rất nhiều yếu tố khác như tỷ giá, từ đối thủ cạnh tranh và thị phần, mức độ tập trung của thị trường, môi trường pháp lý, mật độ dân số, điều kiện tự nhiên... cũng tác động đáng kể đến hiệu quả hoạt động của ngân hàng. 2.5 Các nghiên cứu thực nghiệm c liên quan Nghiên cứu của Trujillo-Ponce (2013) xem xét tác động của sự đa dạng hóa thu nhập đến khả năng sinh lời của hệ thống NHTM Tây Ban Nha. Dữ liệu nghiên cứu gồm 89 NHTM Tây Ban Nha giai đoạn 19 ...