Nghiên cứu chức năng tế bào beta ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 chẩn đoán lần đầu có thừa cân béo phì

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm xác định tình trạng chức năng tế bào beta bằng mô hình HOMA2 (dựa theo cặp chỉ số nồng độ glucose máu khi đói (mmol/l) và C-peptid (nmol/l)) và mối liên quan của nó với đặc điểm ở bệnh nhân (BN) đái tháo đường (ĐTĐ) týp 2 chẩn đoán lần đầu có thừa cân béo phì.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu chức năng tế bào beta ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 chẩn đoán lần đầu có thừa cân béo phìTẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2016NGHIÊN CỨU CHỨC NĂNG TẾ BÀO BETA Ở BỆNH NHÂNĐÁI THÁO ĐƢỜNG TÝP 2 CHẨN ĐOÁN LẦN ĐẦUCÓ THỪA CÂN BÉO PHÌLê Đình Tuân*; Nguyễn Thị Phi Nga**TÓM TẮTMục tiêu: xác định tình trạng chức năng tế bào beta bằng mô hình HOMA2 (dựa theo cặp chỉsố nồng độ glucose máu khi đói (mmol/l) và C-peptid (nmol/l)) và mối liên quan của nó với đặcđiểm ở bệnh nhân (BN) đái tháo đường (ĐTĐ) týp 2 chẩn đoán lần đầu có thừa cân béo phì.Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 30 BN ĐTĐ týp 2 chẩn đoán lần đầucó thừa cân béo phì, 31 BN ĐTĐ týp 2 chẩn đoán lần đầu không thừa cân béo phì điều trị nội trúvà 30 người bình thường đến kiểm tra sức khỏe tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương. Kết quả:- Chỉ số HOMA2-beta trung bình của nhóm BN ĐTĐ týp 2 có thừa cân béo phì (56,0 ± 38,3%)cao hơn so với nhóm BN ĐTĐ týp 2 không thừa cân béo phì (31,6 ± 39,0%) và thấp hơn so vớinhóm chứng thường (104,7 ± 34,9%) (p < 0,001). Tỷ lệ BN giảm chỉ số HOMA2-beta của nhómBN ĐTĐ týp 2 có thừa cân béo phì (70,0%) thấp hơn so với nhóm BN ĐTĐ týp 2 không thừa cânbéo phì (87,1%) và cao hơn nhóm chứng thường (16,7%) (p < 0,001).- Chỉ số HOMA2-beta trung bình giảm ở BN có tăng triglycerid, giảm HDL-C và có rối loạnlipid máu nói chung (p < 0,05). Có mối tương quan nghịch giữa chỉ số HOMA2-beta với nồng độHbA1c (r = -0,375), tương quan thuận với nồng độ insulin (r = 0,86) (p < 0,05).Kết luận: ở BN ĐTĐ týp 2 chẩn đoán lần đầu có thừa cân béo phì, chỉ số HOMA2-beta chứcnăng tế bào beta cao hơn nhóm chứng bệnh và thấp hơn so với nhóm chứng thường có ý nghĩathống kê. Giảm chức năng tế bào beta có liên quan với rối loạn lipid máu, nồng độ HbA1c và insulin.* Từ khóa: Đái tháo đường týp 2 chẩn đoán lần đầu; Chức năng tế bào beta; Béo phì; Rốiloạn lipid máu.Study on Beta-Cell Function in Obese Patients with First Diagnosisof Type 2 Diabetes MelittusSummaryObjectives: To determine the beta-cell function by HOMA2 model, which was evaluated byfasting blood glucose (mmol/l) and C-peptide (nmol/l) and association with some other relevantfactors in patients with type 2 diabetes mellitus (fODM2). Subjects and methods: The researchwas designed as a cross-sectional descriptive study. Studied 30 obese patients with firstdiagnosis of fODM2, 31 patients firstly diagnosed type 2 diabetes mellitus non-obesity (nfODM2) and30 patients in control group in National Endocrinology Hospital. Results:* Đại học Y Dược Thái Bình** Bệnh viện Quân y 103Người phản hồi (Corresponding): Lê Đình Tuân (letuan985@gmail.com)Ngày nhận bài: 14/01/2016; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 18/02/2016Ngày bài báo được đăng: 03/03/201679TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2016- In patients with fODM2: HOMA2-beta was higher than the nfODM2, but lower than controlgroup (56.0 ± 38.3% vs 31.6 ± 39.0% vs 104.7 ± 34.9%, respectively; p < 0.001) and the rate ofdecreasing HOMA2-beta was lower than the nfODM2, but higher than the control group (70.0%,87.1% vs 16.7%, respectively; p < 0.001).- The average of HOMA-beta index was significantly decreased in patients with hypertriglyceridemia,hypo-HDL-C and dyslipidemia (p < 0.05). There was negative correlation between HOMA2-betaand HbA1c (r = -0.375), positive correlation and insulin (r = 0.86) (p < 0.05).Conclusions: The rate of decreasing beta-cell function in fODM2 was 70.0% and the reductionof beta-cell function was severe in nfODM2 (87.1%). The beta-cell dysfunction associated withdyslipidemia, HbA1c and insulin.* Key words: First diagnosis of type 2 diabetes mellitus; Insulin resistance; Obesity; Dyslipidemia.ĐẶT VẤN ĐỀBệnh đái tháo đường nằm trong nhómbệnh chuyển hóa mạn tính phức tạp, cótỷ lệ tử vong cao do các biến chứng mạntính. Trong đó, bệnh ĐTĐ týp 2 là chủ yếuvà thường di n tiến âm ỉ trong nhiều năm[3, 8]. Sinh bệnh học của bệnh ĐTĐ týp 2rất phức tạp, bao gồm các cơ chế chủyếu: kháng insulin, rối loạn tiết insulin vàrối loạn chức năng tế bào beta... Nghiêncứu UKPDS cho thấy tại thời điểm bệnhmới được chẩn đoán, chức năng tế bàobeta chỉ còn khoảng 50% và vẫn tiếp tụcbị suy giảm trong những năm sau đó,mặc dù BN được sử dụng các phươngpháp điều trị nhằm kiểm soát tốt glucosemáu. Thừa cân béo phì là tình trạng tíchlũy mỡ quá mức và không bình thườngtại một vùng cơ thể hay toàn thân. Tìnhtrạng béo phì, nhất là béo phì vùng bụnglà yếu tố nguy cơ độc lập của tăng huyếtáp (THA), các bệnh tim mạch, rối loạnchuyển hóa và sau cùng là ĐTĐ. Nhiềunghiên cứu chỉ ra tăng nồng độ glucosemáu và axít béo tự do trong máu có liênquan đến suy giảm chức năng cũng nhưsự chết theo chương trình tế bào beta80[1, 3, 7]. Tuy nhiên, hiện nay ở Việt Namcòn ít nghiên cứu sự khác biệt về chứcnăng tế bào beta ở BN ĐTĐ týp 2 có thừacân béo phì và không có thừa cân béophì cũng như mối liên quan c ...