Nghiên cứu điều kiện sinh khí hậu phục vụ cho việc trồng cây ăn quả ôn đới chất lượng cao tại Sơn La

Bài viết này nghiên cứu điều kiện sinh khí hậu, đánh giá thích nghi bằng công nghệ GIS đã xác định được các vùng thích hợp và tương đối thích hợp của các giống cây này tại Sơn La, từ đó có thể thiết lập thêm vườn trồng mới, nhân nhanh các giống, phục vụ tốt hơn cho nhu cầu thị trường hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu điều kiện sinh khí hậu phục vụ cho việc trồng cây ăn quả ôn đới chất lượng cao tại Sơn LaNGHIÊN CỨU ĐIỀU KIỆN SINH KHÍ HẬU PHỤC VỤ CHO VIỆCTRỒNG CÂY ĂN QUẢ ÔN ĐỚI CHẤT LƢỢNG CAO TẠI SƠN LATrần Thị Hằng*Trường Đại học Tây BắcTÓM TẮTSơn La là một tỉnh miền núi tây bắc Việt Nam với địa hình chia cắt tạo nên nhiều tiểuvùng khí hậu, thuận lợi cho tập đoàn cây ăn quả ôn đới phát triển. Đào tiên Trung Quốc,Đào Mĩ, Hồng giòn Nhật Bản, Lê nước Đài Loan... đều là những giống cây ăn qủa ôn đớichất lượng cao, được nhập từ nước ngoài về, chúng sinh trưởng tốt ở các vùng có nhiệt độtrung bình từ 14 - 200C, lượng mưa trung bình từ 1000 - 1500mm.Nghiên cứu điều kiện sinh khí hậu, đánh giá thích nghi bằng công nghệ GIS đã xác địnhđược các vùng thích hợp và tương đối thích hợp của các giống cây này tại Sơn La, từ đócó thể thiết lập thêm vườn trồng mới, nhân nhanh các giống, phục vụ tốt hơn cho nhu cầuthị trường hiện nay.Từ khóa: Cây ăn quả, sinh khí hậu, đánh giá, ôn đới, Sơn LaĐẶT VẤN ĐỀSơn La là tỉnh miền núi biên giới Tây BắcViệt Nam với diện tích tự nhiên là 14174,4km2. Do địa hình chia cắt và chênh lệch độcao lớn nên Sơn La có rất nhiều tiểu vùng khíhậu thuận lợi cho tập đoàn cây ăn quả cậnnhiệt, ôn đới phát triển. Trong mấy năm vừaqua giá cả một số loại cây ăn quả truyềnthống bị giảm xuống bởi không xuất khẩuđược ra ngoài thị trường, còn hoa quả TrungQuốc bị tẩy chay vì dùng nhiều hoá chất bảoquản. Để đạt giá trị kinh tế cao hơn, thay đổicơ cấu cây trồng, Sơn La đang chú trọng pháttriển một số cây ăn quả nguồn gốc ôn đới.Nghiên cứu điều kiện sinh khí hậu của Sơn Lasẽ tạo cơ sở cho việc lựa chọn, quy hoạch cácgiống cây này phù hợp hơn với từng địaphương trong tỉnh, đáp ứng được nhu cầuthực tiễn sản xuất, từng bước xoá đói giảmnghèo, nâng cao mức sống của nhân dân.ĐẶC ĐIỂM SINH KHÍ HẬU TỈNH SƠN LATrong đời sống sinh vật các yếu tố khí hậu,khí tượng chi phối các quá trình sinh trưởngphát triển, quyết định năng xuất và chất lượngcây trồng. Trong trường hợp này các yếu tốkhí hậu như bức xạ Mặt Trời, nhiệt độ, độ ẩmkhông khí, mưa, gió…được gọi với cái tênđầy đủ hơn - các yếu tố sinh khí hậu (khí hậucủa giới sinh vật).Chế độ bức xạ, mây và nắngNằm trong vùng nội chí tuyến nên bức xạ MặtTrời là nhân tố đầu tiên và quan trọng chiphối chế độ thời tiết của Sơn La. Bức xạ tổngcộng dao động trong khoảng 126 133Kcal/cm2/năm. Các địa điểm của Sơn Lađều có trên 1700 giờ nắng. Số giờ nắng ảnhhưởng đến màu sắc hoa quả. Để điều chỉnhmàu sắc vỏ quả thường dùng lưới đen hoặctrắng để làm giàn che cho cây hoặc để ánhsáng trực xạ chiếu trực tiếp, tuỳ theo thị hiếucủa người tiêu dùng thích màu quả vàng sáng,vàng sẫm hoặc đỏ.Chế độ nhiệtNhiệt là nhân tố sinh thái quan trọng đối vớiđời sống thực vật. Chế độ nhiệt có ảnh hưởngsâu sắc đến quá trình sinh trưởng và phát triểncủa cây trồng. Xét về nhiệt độ không khí, chỉcó những vùng thấp dưới 700m mới có tổngnhiệt độ năm > 75000C và nhiệt độ trung bìnhtrên 210C, đạt tiêu chuẩn vùng nhiệt đới. Cáckhu vực có nhiệt độ trung bình năm trên 220Cchiếm tỉ lệ khá lớn như khu vực các huyệnTel: 0915607559; Email: hang.tran256@gmail.comSố hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyênhttp://www.lrc-tnu.edu.vn| 102Trần Thị HằngTạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ73(11): 102 - 106Bảng 1. Nhiệt độ trung bình tháng và năm tại một số địa điểm ở Sơn La ( 0C)ThángĐịađiểm123456789101112CảnămMộc Châu12.313.617.020.522.423.223.122.621.319.015.913.018.7TP. Sơn La14.916.820.223.224.825.225.124.723.821.518.315.321.1Sông Mã16.618.421.524.626.126.426.125.825.022.919.716.722.5Bảng 2. Lượng mưa trung bình tháng và năm tại một số địa điểm ở Sơn La (mm)3456789101112Cảnăm16,4 26,039,8116,5170,8253,8277,2279,5153,361,834,512,71444,321,021,232,6124,2183,5221,8229,7305,0234,3107,943,811,61536,6SôngMã14,716,733,5108,3145,6215,4202,1254,8111,343,729,59,81185,4MộcChâu14,821,234,098,7165,5220,8266,3331,4257,2106,431.811,81559,9ThángSơnLaPhùYên12Quỳnh Nhai, Phù Yên, Yên Châu. Vùng núicao Mộc Châu có tổng nhiệt độ năm dưới65000C, nhiệt độ trung bình năm đạt 18,5oC.Chế độ mưaChế độ mưa hoàn toàn phụ thuộc vào hoàn lưukhí quyển và địa hình đón hay khuất gió. Nhìnchung lượng mưa trung bình năm của Sơn La ởmức trung bình khoảng 1200 - 1600mm.Mùa mưa thường chiếm tới 90% lượng mưacủa cả năm và bao giờ cũng có một cực trịthường rơi vào khoảng tháng 8 hàng năm. Vớichế độ mưa như trên, Sơn La rất thuận lợi đểphát triển những cây trồng ưa độ ẩm từ 1000 1600 mm, mặt khác các giống cây ăn quả ônđới thích hợp với tính phân mùa rõ rệt.Chế độ ẩmChế độ ẩm ở Sơn La với đặc trưng cơ bản làđộ ẩm tương đối (độ ẩm phản ánh mức độ bãohoà hơi nước trong khôn ...