Nghiên cứu giá trị chẩn đoán của procalcitonin ở bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm xác định nồng độ và giá trị của procalcitonin (PCT) huyết thanh trong chẩn đoán và tiên lượng bệnh nhân (BN) nhiễm khuẩn huyết (NKH). Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu tiến cứu trên 64 BN có bệnh cảnh hội chứng đáp ứng viêm hệ thống, điều trị tại Khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Quân y 103 từ tháng 05 - 2015 đến 09 - 2016.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu giá trị chẩn đoán của procalcitonin ở bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2017 NGHIÊN CỨU GIÁ TRỊ CHẨN ĐOÁN CỦA PROCALCITONIN Ở BỆNH NHÂN NHIỄM KHUẨN HUYẾT Nguyễn Việt Phương*; Nguyễn Minh Hải* Nguyễn Văn Dương*; Hoàng Tiến Tuyên* TÓM TẮT Mục tiêu: xác định nồng độ và giá trị của procalcitonin (PCT) huyết thanh trong chẩn đoán và tiên lượng bệnh nhân (BN) nhiễm khuẩn huyết (NKH). Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu tiến cứu trên 64 BN có bệnh cảnh hội chứng đáp ứng viêm hệ thống, điều trị tại Khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Quân y 103 từ tháng 05 - 2015 đến 09 - 2016, chia thành 2 nhóm: 36 BN có kết quả cấy máu (+) và 28 BN có kết quả cấy máu (-). Kết quả: nồng độ trung bình PCT trên nhóm BN NKH cấy máu (+) là 21,76 ± 36,62 ng/ml, cao hơn có ý nghĩa thống kê so với nhóm NKH cấy máu (-) (3,28 ± 6,12 ng/ml). Nồng độ PCT ở nhóm NKH nặng và sốc nhiễm khuẩn cao hơn có ý nghĩa thống kê so với nhóm NKH thông thường. Nồng độ PCT có giá trị cao hơn số lượng bạch cầu và nồng độ CRP (AUC: 0,702; p = 0,042), số lượng bạch cầu (AUC: 0,521; p = 0,835) trong chẩn đoán NKH (AUC = 0,832; p = 0,001); điểm cắt có ý nghĩa trong chẩn đoán là 2,62 ng/ml. Kết luận: PCT có thể sử dụng như marker có giá trị chẩn đoán và tiên lượng trong NKH. * Từ khóa: Nhiễm khuẩn huyết; Procalcitonin; Giá trị chẩn đoán. Research on Diagnostic Value of Procalcitonine in Sepsis Summary Objectives: To determine serum procalcitonine (PCT) level in patient with sepsis and diagnostic value of serum PCT levels as an early indicator of sepsis. Subjects and methods: A prospective study was conducted on 64 patients with systemic inflammatory response syndrome at Department of Infectious Diseases, 103 Hospital from 05 - 2015 to 09 - 2016, who were divived into 2 groups: 36 patients with positive blood culture, 28 patients with negative blood culture. Results: The mean serum PCT level in patients with positive blood culture was 21.76 ± 36.62 ng/mL and higher than that in patients with negative blood culture (3.28 ± 6.12 ng/mL). The mean serum PCT levels in patients with shock sepsis and severe sepsis were significantly higher than that in patients with sepsis. The AUC for PCT (AUC: 0.832, p = 0.001) was larger than for CRP (AUC: 0.702, p = 0.042) and WC count (AUC: 0.521, p = 0.835). The best cut-off values for PCT were 2.62 ng/ml. Conclusions: PCT can be used as a diagnostic and prognostic marker in sepsis. * Key words: Sepsis; Procalcitonine; Diagnostic value. * Bệnh viện Quân y 103 Người phản hồi (Corresponding): Nguyễn Việt Phương (vietphuongnt203@gmail.com) Ngày nhận bài: 03/04/2017; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 23/06/2017 Ngày bài báo được đăng: 21/07/2017 79 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2017 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐẶT VẤN ĐỀ Nhiễm khuẩn huyết là bệnh nhiễm khuẩn toàn thân nặng, do vi khuẩn và độc tố của vi khuẩn lưu hành trong máu gây ra. NKH có nguy cơ tử vong cao do sốc nhiễm khuẩn và rối loạn chức năng nhiều cơ quan. Lâm sàng của NKH rất đa dạng, diễn biến thường nặng và không có chiều hướng tự khỏi nếu không được điều trị kịp thời. Chẩn đoán xác định NKH dựa vào cấy máu, nhưng kết quả cấy máu thường muộn (sau 3 - 7 ngày) và không phải lúc nào cũng dương tính. Để giải quyết một phần vấn đề chẩn đoán sớm NKH, đã có rất nhiều marker viêm được phát hiện và nghiên cứu, trong đó có PCT. PCT có thể giúp các nhà lâm sàng phân biệt chính xác nhiễm trùng do vi khuẩn hay không do vi khuẩn. PCT có giá trị cao hơn so với một số chỉ điểm sinh học được dùng trước đây như C-reactive protein (CRP), bạch cầu máu, các cytokine (interleukin-6, interleukin-8) [4, 5, 6]. Để đánh giá đầy đủ vai trò của PCT trong chẩn đoán sớm NKH, sốc nhiễm khuẩn, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này nhằm: Xác định ngưỡng nồng độ PCT và đánh giá giá trị của PCT trong chẩn đoán NKH so với nồng độ CRP và số lượng bạch cầu. 1. Đối tượng nghiên cứu. 64 BN có bệnh cảnh hội chứng đáp ứng viêm hệ thống được chẩn đoán, theo dõi NKH (căn cứ lâm sàng và xét nghiệm) khám và tiếp nhận vào Khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Quân y 103, chia thành 2 nhóm: - Nhóm 1: 36 BN nhiễm khuẩn có kết quả cấy máu (+) (NKH, NKH nặng, sốc nhiễm khuẩn). - Nhóm 2: 28 BN có chẩn đoán ban đầu khi nhập viện theo dõi NKH, kết quả cấy máu (-). * Thời gian nghiên cứu: từ tháng 05 2015 đến 09 - 2016. 2. Phương pháp nghiên cứu. - Nghiên cứu tiến cứu, mô tả cắt ngang có đối chứng. - Tất cả đối tượng được thăm khám lâm sàng và tiến hành xét nghiệm cận lâm sàng (xét nghiệm sinh hóa máu, công thức máu, CRP, cấy máu, PCT). - Định lượng nồng độ PCT huyết thanh bằng phương pháp ELISA theo nguyên lý kẹp Sandwich. - Xử lý số liệu: sử dụng phần mềm SPSS 20.0, Medcalc và Excel 2010 với các thuật toán thống kê ứng dụng trong y học. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN 1. Nồng độ PCT ở BN NKH. Bảng 1: So sánh nồng độ trung bình PCT giữa nhóm BN NKH cấy máu (+) và (-). Xét nghiệm PCT (ng/ml) ( 80 SD) Nhóm cấy máu (+) (n = 36) Nhóm cấy máu ...