Nghiên cứu hình ảnh cộng hưởng từ (MRI) não trên bệnh nhân lupus ban đỏ hệ thống

Mục tiêu của nghiên cứu nhằm mô tả các đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng chung bệnh lupus ban đỏ hệ thống tại khoa nội cơ xương khớp bệnh viện Chợ Rẫy, trong đó tập trung mô tả triệu chứng lâm sàng tổn thương thần kinh và hình ảnh cộng hưởng từ (MRI) não.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu hình ảnh cộng hưởng từ (MRI) não trên bệnh nhân lupus ban đỏ hệ thốngY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010Nghiên cứu Y họcNGHIÊN CỨU HÌNH ẢNH CỘNG HƯỞNG TỪ (MRI) NÃOTRÊN BỆNH NHÂN LUPUS BAN ĐỎ HỆ THỐNGPhùng Anh Đức*, Lê Anh Thư*TÓM TẮTMục tiêu nghiên cứu: Mô tả các ñặc ñiểm lâm sàng, cận lâm sàng chung bệnh lupus ban ñỏ hệ thống tạikhoa Nội Cơ Xương Khớp bệnh viện Chợ Rẫy, trong ñó tập trung mô tả triệu chứng lâm sàng tổn thương thầnkinh và hình ảnh cộng hưởng từ (MRI) não.Phương pháp nghiên cứu: 58 bệnh nhân lupus ban ñỏ hệ thống ñiều trị tại khoa Nội Cơ Xương Khớp, BVChợ Rẫy ñược ñánh giá tổn thương ña cơ quan bằng các tiêu chuẩn lâm sàng, cận lâm sàng, trong ñó tập trungchủ yếu vào nghiên cứu hình ảnh MRI não và các triệu chứng thần kinh trung ương.Kết quả: Tỷ lệ bệnh nhân lupus ban ñỏ hệ thống có biểu hiện triệu chứng thần kinh trung ương là 52%. Cáctriệu chứng thần kinh trung ương theo thứ tự thường gặp là: Đau ñầu 25,86%, rối loạn tâm thần 20,69%, co giật18,96%, rối loạn lo âu (12,07%), trầm cảm (5,15%), thiếu máu não (1,72%). Các tổn thương trên MRI não bệnhnhân lupus ban ñỏ hệ thống có thể xảy ra ở mọi vị trí. Đa số các tổn thương ñều không ñối xứng. Các hình ảnhbất thường trên MRI não theo thứ tự thường gặp ở bệnh nhân lupus ban ñỏ hệ thống là tổn thương chất trắng(39,3%), teo não (39,3%), nhồi máu ña ổ (35,7%), tổn thương vỏ não (10,7%), nhồi máu một ổ (7,1%), xuất huyếtnão (7,14%), nhồi máu mạch máu lớn (3,6%). Tỷ lệ bệnh nhân lupus ban ñỏ hệ thống có bất thường trên MRI nãotăng trên những bệnh nhân có biểu hiện triệu chứng thần kinh trung ương. Chưa thấy có hình ảnh MRI não ñặchiệu trên bệnh nhân lupus ban ñỏ hệ thống.Kết luận: Tổn thương não trên bệnh nhân lupus ban ñỏ hệ thống chiếm tỷ lệ khá cao, ñặc biệt trên nhữngbệnh nhân có biểu hiện triệu chứng thần kinh trung ương. Các tổn thương này có biểu hiện ña dạng, không ñặchiệu trên hình ảnh MRI.Từ khóa: Lupus ban ñỏ hệ thống, tổn thương não, MRI.ABSTRACTEVALUATION OF BRAIN MAGNETIC RESONANCE IMAGING (MRI) IN PATIENTSWITH SYSTEMIC LUPUS ERYTHEMATOSUSPhung Anh Duc, Le Anh Thu* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 2 - 2010: 397 - 403Objectives: To describe clinical and laboratory features of systemic lupus erythematosus (SLE) in generaland neuropsychiatric disorders and brain MRI abnormalities in particular.Subjects and Method: This prospective study consisted of 58 patients diagnosed with SLE and treated inRheumatology Department, Cho Ray Hospital. In addition to a general clinical and laboratory investigation, allsubjects received a detailed neuropsychological assessment and a brain MRI study.Results: 52% SLE patients had clinical central nervous system (CNS) manifestations. CNS disordersincluded headache (25.86%), mental disorders (20.69%), epilepsy (10.3%), anxiety (12.07%), depression(5.15%), convulsion (8.62%), and transient cerebral insufficiency (1.72%). Cerebral defects on MRI wereobserved in various locations and most of them were asymmetrical. Abnormalities of brain MRI findings includedwhite matter lession (39.3%), cerebral atrophy (39.3%), multi-foci infarction (35.7%), mono–foci infarction(7.1%), cortex lession (10.7%), cerebral haemorhage (7.14%), and large vessel infarction (3.6%).Neuropsychiatric patients had a higher rate of abnormal brain MRI than non–neuropsychiatric patients. None ofthe brain MRI findings were considered specific for SLE.Conclusions: The rate of SLE patients with cerebral lessions was high, especially in neuropsychiatricpatients. These lessions on brain MRI were diversified and non-specific.* Khoa Nội Cơ Xương Khớp, Bệnh viện Chợ RẫyTác giả liên hệ: ThS. BS. Phùng Anh Đức, ĐT: 0988869812 Email: phungduc161@yahoo.comHội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010397Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010Nghiên cứu Y họcKeywords: SLE, brain MRI, central nervous system disorders.trình miễn dịch. Việc ñiều trị gặp nhiều khó khănĐẶT VẤN ĐỀnhằm giúp bệnh ổn ñịnh, ngăn ngừa tổn thương cơBiểu hiện tâm thần, thần kinh trên bệnh lupus làquan, tránh bùng phát và ñảm bảo cuộc sống sinh hoạtnhững biểu hiện ña dạng, thường gặp. Nguyên nhânhằng ngày. Tiên lượng tuỳ thuộc vào mức ñộ tổncó thể do nhiễm trùng, chuyển hóa, do tác dụng củathương cơ quan nội tạng.thuốc ñiều trị (corticosteroid) và do bản thân bệnh(3)Biểu hiện tâm thần, thần kinh là biểu hiệnlupus gây ra . Biểu hiện tâm thần, thần kinh do bệnhthườnggặp trên bệnh lupus. Nguyên nhân có thể dolupus ban ñỏ hệ thống (neuropsychiatric systemicnhiễm trùng, chuyển hóa, do tác dụng của thuốclupus erythematous: NPSLE) ñã ñược phân loại theo(3,4)ñiều trị (corticosteroid) và do bản thân bệnh lupustiêu chuẩn của ACR 1999 . Đây là biểu hiện có ýgây ra. Biểu hiện tâm thần, thần kinh do bệnh lupusnghĩa tiên lượng xấu cần ñược xác ñịnh nguyên nhânbanñỏ hệ thống (neuropsychiatric systemic lupusvà mức ñộ tổn thương một cách chính xác, kịp thời.erythematous:NPSLE) chiếm khoảng 14 – 75%Hiện nay vẫn chưa có một xét nghiệm nào ñảm bảobệnhnhânlupus.Các triệu chứng tâm thần, thầnchính xác việc ñánh giá tổn thương thần kinh trungkinhtrênbệnhnhânNPSLE ñã ñược phân loại theoương trên bệnh lupus ban ñỏ hệ thống. Tuy nhiên,tiêu chuẩn của ACR 1999. Cơ chế gây bệnh ñượcMRI có vai trò rất quan trọng, ưu thế hơn hẳn so vớigiảithích do: Tình trạng viêm, ñáp ứng miễn dịch,các phương pháp chẩn ñoán khác trong việc phát hiện(5,6,7)bệnhlý vi mạch máu, xơ vữa mạch máu, tổnñánh giá các tổn thương này.thương hàng rào máu não(1,2). Hiện nay vẫn chưa cóTrên thế giới ñã có nhiều nghiên cứu về hình ảnhphương pháp chẩn ñoán ñặc hiệu nào trong việccộng hưởng từ (MRI) não trên bệnh nhân lupus bankhảo sát tổn thương thần kinh trung ương ở bệnhñỏ hệ thống với các kết quả khác nhau. Tại Việt Nam,nhân lupus. MRI vẫn là phương pháp tối ưu ñểtuy có nhiều ñề tài nghiên cứu về bện ...