Nghiên cứu khả năng diệt trừ sâu hại trên giống cải bẹ trắng (Brassica rapa Chinensis) từ dung dịch quả Bồ hòn (Sapindus mukorossi Gaertn) trồng ở Thừa Thiên-Huế

Quả bồ hòn (Sapindus mukorossi) chứa khoảng 10-15% chất saponin - chất có hoạt tính diệt côn trùng, gây tử vong hoặc làm ức chế sinh trưởng ở côn trùng. Đun sôi 0,5 kg vỏ quả bồ hòn với 2 L nước làm dung dịch cấp 1. Từ dung dịch cấp 1 pha ra các dung dịch thí nghiệm với 5 công thức thí nghiệm
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu khả năng diệt trừ sâu hại trên giống cải bẹ trắng (Brassica rapa Chinensis) từ dung dịch quả Bồ hòn (Sapindus mukorossi Gaertn) trồng ở Thừa Thiên-HuếBÁO CÁO KHOA HỌC VỀ NGHIÊN CỨU VÀ GIẢNG DẠY SINH HỌC Ở VIỆT NAM - HỘI NGHỊ KHOA HỌC QUỐC GIA LẦN THỨ 4DOI: 10.15625/vap.2020.00091NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG DIỆT TRỪ SÂU HẠI TRÊN GIỐNG CẢI BẸ TRẮNG (Brassica rapa chinensis) TỪ DUNG DỊCH QUẢ BỒ HÒN (Sapindus mukorossi Gaertn) TRỒNG Ở THỪA - THIÊN HUẾ Phùng Thị Bích Hòa*, Phan Thị Thanh Xuân Tóm tắt: Quả bồ hòn (Sapindus mukorossi) chứa khoảng 10-15% chất saponin - chất có hoạt tính diệt côn trùng, gây tử vong hoặc làm ức chế sinh trưởng ở côn trùng. Đun sôi 0,5 kg vỏ quả bồ hòn với 2 L nước làm dung dịch cấp 1. Từ dung dịch cấp 1 pha ra các dung dịch thí nghiệm với 5 công thức thí nghiệm. Kết quả nghiên cứu cho thấy, hiệu lực phòng trừ bọ nhảy là tốt nhất (97,33%), tiếp theo là rầy và sâu xanh bướm trắng (94,67%), thấp nhất là sâu xám (90,67%). Và hiệu lực tiêu diệt các loại sâu cao nhất lần lượt ở CT1, CT2, CT3. Tuy nhiên, các công thức này do nồng độ dung dịch bồ hòn quá cao nên ức chế sự sinh trưởng của giống cải bẹ trắng, làm cây bị vàng lá. Qua đó cho thấy, hiệu lực phòng trừ sâu ở dung dịch quả bồ hòn pha với nước tỉ lệ 1:10 (CT4) sau 5 ngày là hiệu quả nhất mà không ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng của giống cải. Cụ thể ở ngoài đồng ruộng, hiệu lực tiêu diệt sâu bướm trắng (94,67%), sâu xám (90,67%), bọ nhảy (97,33%), rầy (94,67%). Từ khóa: Brassica rapa chinensis, Sapindus mukorossi, Bọ nhảy, Cải bẹ trắng, hiệu lực phòng trừ, quả bồ hòn, rầy, sâu bướm trắng, sâu xám.1. MỞ ĐẦU Rau cải là nguồn cung cấp các vitamin và khoáng chất rất cần thiết cho sự duy trì,phát triển và bảo vệ cơ thể. Các loại vitamin (A, B, C, E,…) trong rau cải có tác dụng tăngcường hệ miễn dịch, chống oxy hóa, giảm huyết áp, giảm cholesterol trong máu, phòngchống bệnh tim mạch và đột quỵ, hạn chế sự phát triển của một số tế bào ung thư; đồngthời, có tác dụng làm đẹp cơ thể và kéo dài tuổi xuân (Boeing et al., 2006; Heiner Boeinget al., 2007). Các muối khoáng (kali, canxi, magiê,…) trong rau cải có tính kiềm giúptrung hòa các sản phẩm axit do thức ăn hoặc do quá trình chuyển hóa tạo thành để chốngthiếu máu, tăng thêm sức dẻo dai và khả năng chống đỡ với bệnh tật (Nguyễn Thục Anh,2018; Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn, 2009). Ngoài ra, rau cải còn cung cấp chocon người một lượng lớn chất xơ, làm tăng nhu mô ruột và hệ tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón,ngăn ngừa ung thư đường tiêu hóa, làm giảm ung thư trực tràng, giảm nguy cơ mắc bệnhtim mạch, làm giảm cholesterol trong máu và hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường (Cooperet al., 2010; Du & Boshuizen, 2010; Leila et al., 2010). Để đáp ứng nhu cầu xuất khẩu, chế biến và nội tiêu ngày càng tăng, diện tích trồngrau ở nước ta cũng tăng theo. Vì vậy, số lượng và chủng loại thuốc bảo vệ thực vật cũngtăng lên mạnh mẽ. Số lượng các hoạt chất bảo vệ thực vật sử dụng ở Việt Nam vượt xa sovới các nước trong khu vực: năm 2009, Thái Lan và Malaisia có 400-600 loại; TrungTrường Đại học Sư phạm, Đại học Huế*Email: phungbichhoa@gmail.com738 BÁO CÁO KHOA HỌC VỀ NGHIÊN CỨU VÀ GIẢNG DẠY SINH HỌC Ở VIỆT NAMQuốc có 630 hoạt chất bảo vệ thực vật (Lê Bền, 2011). Đây chính là nguy cơ gây ô nhiễm,phá hủy môi trường; là mối đe dọa đối với sức khỏe con người và đó cũng là nguyên nhânlàm giảm sức cạnh tranh của nông sản, hàng hóa trên thị trường thế giới. Đồng thời, giatăng hiện tượng nhờn thuốc, chống thuốc của sâu hại, tiêu diệt những loài có ích, gây mấtcân bằng sinh thái. Để góp phần khắc phục những bất cập trên, đồng thời khai thác, sử dụng và bảo vệđược sự đa dạng, phong phú nguồn tài nguyên sinh vật của Việt Nam, nhằm từng bướcthiết lập một nền nông nghiệp sạch, an toàn, ổn định và bền vững, đáp ứng được nhu cầuxuất khẩu, chế biến và nội tiêu, các loại thuốc trừ sâu sinh học (thuốc có nguồn gốc từnấm, vi khuẩn, virus hay thuốc thảo mộc,…) đang ngày càng được chú ý tới. Thuốc thảomộc (Botanical hoặc Plant pesticides) là loại thuốc có nguồn gốc tự nhiên có thể kiểm soátđược dịch hại theo cơ chế không độc, thân thiện với môi trường sinh thái và dễ sử dụng(Bùi Lan Anh, 2014). Một trong số rất nhiều loại cây trồng và thảo mộc được biết đến là quả bồ hòn. Bồhòn có tên khoa học là Sapindus mukorossi thuộc chi Sapindus, họ Sapindaceae. Sapindusmukorossi chứa khoảng 10-15% chất saponin (Liu et al., 1995), dễ điều chế thành thuốctrừ sâu, dung dịch thuốc dễ bị rửa trôi và không bị kết dính trên cây trồng nên hoàn toànkhông gây tác hại cho người sử dụng. Vì vậy việc sử dụng dung dịch quả bồ hòn để diệt trừ các loài sâu hại ở một số giốngcải góp phần bảo vệ môi trường và an toàn cho sức khỏe của con người.2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP ...