Nghiên cứu một số chỉ số chức năng tâm trương thất trái bằng siêu âm Doppler ở bệnh nhân thận nhân tạo chu kỳ

Bài viết này nghiên cứu một số chỉ số chức năng tâm trương (CNTTr) thất trái bằng siêu âm Doppler ở bệnh nhân (BN) thận nhân tạo chu kỳ. Đối tượng và phương pháp: siêu âm Doppler tim đánh giá CNTTr thất trái cho 101 BN thận nhân tạo chu kỳ, so sánh với 45 người khỏe mạnh làm nhóm chứng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu một số chỉ số chức năng tâm trương thất trái bằng siêu âm Doppler ở bệnh nhân thận nhân tạo chu kỳ T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2016 NGHIÊN CỨU MỘT SỐ CHỈ SÔ CHỨC NĂNG TÂM TRƯƠNG THẤT TRÁI BẰNG SIÊU ÂM DOPPLER Ở BỆNH NHÂN THẬN NHÂN TẠO CHU KỲ Nguyễn Hải Khoa*; Nguyễn Xuân Khái** Ngô Tuấn Minh**; Trần Công Đoàn* TÓM TẮT Mục tiêu: nghiên cứu một số chỉ số chức năng tâm trương (CNTTr) thất trái bằng siêu âm Doppler ở bệnh nhân (BN) thận nhân tạo chu kỳ. Đối tượng và phương pháp: siêu âm Doppler tim đánh giá CNTTr thất trái cho 101 BN thận nhân tạo chu kỳ, so sánh với 45 người khỏe mạnh làm nhóm chứng. Kết quả và kết luận: ở nhóm BN thận nhân tạo chu kỳ, tỷ lệ E/A là 0,99 ± 0,30 giảm so với nhóm chứng, chỉ số IVRT và DT là 88,21 ± 21,78 (ms) và 194,75 ± 39,26 (ms) tăng so với nhóm chứng, khác biệt có ý nghĩa (p < 0,05). Giảm CNTTr thất trái chiếm 60,4%: CNTTr thất trái giảm giai đoạn I chiếm 27,7% và giai đoạn II là 32,7%. Chưa thấy mối liên quan giữa rối loạn CNTTr thất trái với thời gian lọc máu. * Từ khóa: Chức năng tâm trương thất trái; Thận nhân tạo chu kỳ; Siêu âm Doppler tim. Study on Left Ventricular Diastolic Function by Echo-Doppler in Patients Undergoing Maintenance Hemodialysis Summary Objectives: To study left ventricular diastolic function by echo-Doppler in patients undergoing maintenance hemodialysis. Subjects and methods: Doppler echocardiography was performed in 101 patients undergoing maintenance, compared to 45 people with no illness. Result and conclusion: In patients undergoing maintenance hemodialysis, the E/A ratio was lower than the control group, IVRT and DT were higher than the control group. Left ventricular diastolic function decreased in 60.4% of patients in disease group, there was 27.7% in phase I and phase II accounted for 32.7%. There was no relationship between left ventricular diastolic dysfunction with time what patients undergoing maintenance hemodialysis. * Key words: Left ventricular diastolic function; Maintenance hemodialysis; Doppler echocardiography. ĐẶT VẤN ĐỀ Các biến đổi bệnh lý về hình thái và chức năng tim ở BN suy thận mạn (STM) chiếm tỷ lệ cao (30 - 50%), thường gặp tăng khối lượng (phì đại, giãn) thất trái, rối loạn chức năng thất trái, tăng huyết áp, suy tim, bệnh lý mạch vành và màng ngoài tim… [5, 6, 9]. Theo Foley và CS (1998), ở BN STM có tới 75% phì đại thất trái, 32% giãn thất trái, 15% rối loạn chức năng tâm thu thất trái và 31% suy tim [8]. * Bệnh viện Quân y 175 ** Bệnh viện Quân y 103 Người phản hồi (Corresponding): Ngô Minh Tuấn (ngominhtuan103hospital@gmail.com) Ngày nhận bài: 04/04/2016; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 20/06/2016 Ngày bài báo được đăng: 16/09/2016 91 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2016 Lọc máu chu kỳ bằng thận nhân tạo là một trong những biện pháp điều trị thay thế chức năng thận hữu hiệu, đang được sử dụng phổ biến hiện nay, giúp nâng cao chất lượng sống và kéo dài tuổi thọ cho BN STM giai đoạn cuối. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy suy tim trái là một trong những nguyên nhân gây tử vong (tỷ lệ 15 - 25%) ở BN STM lọc máu chu kỳ bằng thận nhân tạo [1, 7]. Hiện nay, có nhiều phương pháp được ứng dụng trong tầm soát, phát hiện sớm các biến chứng tim ở BN STM như: lâm sàng, điện tâm đồ, X quang tim phổi, thông tim, siêu âm tim… Trong đó, siêu âm tim là phương pháp thăm dò không xâm lấn, cho phép đánh giá sớm các biến đổi về hình thái, đặc biệt là chức năng tim, có giá trị và độ tin cậy cao, giúp cho chẩn đoán, điều trị và dự phòng các biến chứng tim ở BN STM. Ở Việt Nam, nghiên cứu sử dụng siêu âm Doppler tim đánh giá biến đổi hình thái và chức năng tim ở BN STM bước đầu được quan tâm gần đây, tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào trên đối tượng BN lọc máu chu kỳ. Để góp phần cung cấp và bổ sung các dữ liệu về vấn đề này, chúng tôi nghiên cứu đề tài nhằm mục tiêu: Nghiên cứu một số chỉ số chức năng CNTTr bằng siêu âm Doppler ở BN thận nhân tạo chu kỳ. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tượng nhiên cứu. 146 người trong đó 101 BN đã được chẩn đoán xác định STM, lọc máu chu kỳ bằng thận nhân tạo tại Khoa Lọc máu, Bệnh viện Quân y 175 từ tháng 10 - 2014 92 đến 3 - 2015 và 45 người khỏe mạnh đi siêu âm tim kiểm tra sức khỏe làm nhóm chứng. Lựa chọn nhóm bệnh: BN có thời gian lọc máu ≥ 3 tháng. Loại trừ các trường hợp nhiễm trùng nặng, tình trạng toàn thân nặng, mắc các bệnh lý ác tính, có bệnh tim bẩm sinh, BN không đồng ý tham gia nghiên cứu. Nhóm chứng gồm những người khỏe mạnh, đi kiểm tra khám sức khỏe. 2. Phương pháp nghiên cứu. Nghiên cứu mô tả cắt ngang, có đối chứng. Đối tượng nghiên cứu được thu thập thông tin về tuổi, giới, thời gian lọc máu chu kỳ, được siêu âm Doppler tim. Chẩn đoán xác định STM giai đoạn cuối và chỉ định lọc máu chu kỳ theo KDIGO (2012). * Các chỉ số siêu âm cơ bản thường dùng đánh giá CNTTr thất trái: - Giai đoạn 1 (rối loạn thư giãn): + Thời gian thư giãn đồng thể tích kéo dài IVRT > 100 ms. + Tỷ lệ E/A < 1. + Dốc xuống són ...