Nghiên cứu một số đặc điểm sinh học sinh sản của cá mó (Cheilinus undulatus) nuôi tại Vũng Tàu

Nghiên cứu một số chỉ tiêu sinh học sinh sản của cá mó (Cheilinus undulatus) trong điều kiện nuôi nhằm mục tiêu xác định mùa vụ sinh sản, độ béo, hệ số thành thục, sức sinh sản, tập tính sinh sản, đường kính trứng, tổ chức mô học tuyến sinh dục để làm cơ sở cho việc xây dựng quy trình sản xuất giống nhân tạo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu một số đặc điểm sinh học sinh sản của cá mó (Cheilinus undulatus) nuôi tại Vũng Tàu VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN 2 NGHIÊN CỨU MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC SINH SẢN CỦA CÁ MÓ (Cheilinus undulatus) NUÔI TẠI VŨNG TÀU Nguyễn Hữu Thanh1, Nguyễn Thị Kim Vân1 TÓM TẮT Nghiên cứu một số chỉ tiêu sinh học sinh sản của cá mó (Cheilinus undulatus) trong điều kiện nuôi nhằm mục tiêu xác định mùa vụ sinh sản, độ béo, hệ số thành thục, sức sinh sản, tập tính sinh sản, đường kính trứng, tổ chức mô học tuyến sinh dục để làm cơ sở cho việc xây dựng qui trình sản xuất giống nhân tạo. Kết quả bước đầu cho thấy cá mó là loài lưỡng tính, cái trước đực sau, không phân biệt được đực cái đối nhóm cá có chiều dài dưới 40 cm. Các giai đoạn phát triển tuyến sinh dục cá mó gồm 6 giai đoạn và các cấu trúc mô tế bào tương tự như một số loài cá biển khác. Tinh sào cá mó có màu xanh nước biển, màu sắc tinh bào và độ đặc khác nhau theo từng giai đoạn thành thục, vào thời kỳ chín muồi sinh dục, tinh bào từ màu xanh chuyển sang màu trắng sữa, lúc này mật độ tinh trùng đạt cực đại và sẵn sàng tham gia sinh sản. Hệ số thành thục của cá mó khoảng 0,66 – 0,86%. Độ béo của cá mó theo Clack và Fulton khoảng 2,9 -3,0%. Mùa vụ sinh sản từ tháng 4-7, cá bắt cặp sinh sản từ 10 giờ đến 14 giờ hàng ngày, cá đẻ nhiều ngày trong tháng theo chu kỳ trăng. Trứng cá mó thuộc loại trứng nổi, trong suốt và có giọt dầu lớn. Noãn bào của cá mó ở phase III – IV có kích thước từ 170 – 350 µm và kích thước trứng cá thụ tinh từ 560 – 660µm. Sức sinh sản tương đối của cá mó từ 256.947 – 366.320 trứng/kg. Từ khoá: cá mó, Cheilinus undulatus, sinh học sinh sản, mùa vụ sinh sản. I. ĐẶT VẤN ĐỀ điều này đã thu hút sự đánh bắt cá mó quá mức Cá mó Cheilius undulatus (Ruppell, 1835) làm suy giảm quần đàn nghiêm trọng trong tự tên Việt Nam còn gọi là cá mó xù, cá Bàng chài nhiên và có nguy cơ tuyệt chủng. Năm 1996 vân sóng, là một trong những loài cá rạn có kích loài này đã nằm trong danh mục sách đỏ của thước lớn nhất trong họ Labridae. Kích thước IUCN (International Union for Conservation lớn nhất của cá mó có thể đạt chiều dài trên 2m of Nature) và được đánh giá ở mức nguy cấp và nặng hơn 190kg (Sadovy và ctv., 2003). Cá EN (A2bd + 3bd) (IUCN, 2010). mó cũng là một trong những loài có giá trị kinh Ở Việt Nam cá mó được đánh bắt ở vùng tế cao nhất ở thị trường cá sống tại Hồng Kông, biển Côn Đảo, Phú Quí, Trường Sa nhưng tần Singapore, Đài Loan, Trung Quốc, Việt Nam suất bắt gặp rất thấp. Cho đến nay, chỉ có một và một số nước khác. Giá cá mó sống bán tại số tài liệu nước ngoài công bố về đặc điểm sinh Hồng Kông vào năm 1997 là 90 – 175 USD/kg học của loài cá này như vùng phân bố, sinh thái, (Lau và Perry Jones, 1999) trong những năm tập tính sống và vòng đời.…còn về đặc điểm gần đây cá mó có giá trung bình khoảng 130 sinh học sinh sản được nghiên cứu rất ít và số USD/kg và biến động tùy kích cỡ cá (Sadovy lượng mẫu không nhiều nên dữ liệu và thông và ctv., 2003). Ngoài ra, cá mó là loài được tin còn khiêm tốn. Ở Việt Nam, hầu như chưa thị trường cá cảnh biển ưa chuộng. Chính vì có công trình nào nghiên cứu về đặc điểm sinh 1 Trung Tâm Quốc gia Giống Hải sản Nam bộ, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản 2 Email: thanhmarinefish@yahoo.com 12 TAÏP CHÍ NGHEÀ CAÙ SOÂNG CÖÛU LONG - 1 - THAÙNG 7/2013 VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN 2 học sinh sản và kỹ thuật sinh sản nhân tạo mó. nhau: đầu, giữa và cuối vụ sinh sản). Mẫu trứng Chính vì thế việc tìm hiểu và nghiên cứu đặc có được lấy một nữa cố định trong Bouin để xác điểm sinh học sinh sản của cá mó là cần thiết, định giai đoạn của noãn bào và một nửa (20 – 30 nhằm làm cơ sở cho việc nghiên cứu sinh sản trứng) dùng làm mẫu để đo đếm. Trứng cá đẻ tự nhân tạo loài cá quý hiếm này, để tái tạo quần nhiên: mỗi lần cá đẻ lấy ngẫu nhiên 30 trứng đo đàn trong tương lai là điều thiết thực. kích thước (lặp lại 3 lần). Kích thước trứng được II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU đo bằng trắc vi thị kính trên kính hiển vi. Dựa vào kết quả mô học, xác định được giai đoạn 2.1. Vật liệu phát triển của noãn bào với kích thước vừa đo. Cá mó (Cheilinus undulatus), khối lượng từ Hệ số thành thục: được xác định theo công 3,0 – 10,5 kg/con, gắn dấu từ để theo dõi. thức: GSI (%) = (Wtsd/Wo) x 100. Thời gian và địa điểm nghiên cứu: thực hiện Trong đó: Wtsd: khối lượng tuyến sinh từ tháng 06/2011 đến tháng 09/2012 tại Trung dục (g); Wo: khối lượng toàn thân cá (g). Tâm Quốc Gia Giống Hải Sản Nam Bộ - Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản II. Xác định độ béo theo công thức: Độ béo Fulton (1902): F(%) = Wt x 100/Lo3. 2.2. Nội dung Độ béo Clark (1928): C(%) = Wo x 100/ Nghiên cứu một số đặc điểm sinh học sinh Lo . 3 sản của cá mó trong điề ...