Nghiên cứu một số điều kiện nuôi cấy đến sự sinh trưởng và khả năng phòng trừ sinh học ruồi đục trái Bactrocera sp. của chủng nấm ký sinh côn trùng Isaria fumosorosea Bb-V3

Bài viết Nghiên cứu một số điều kiện nuôi cấy đến sự sinh trưởng và khả năng phòng trừ sinh học ruồi đục trái Bactrocera sp. của chủng nấm ký sinh côn trùng Isaria fumosorosea Bb-V3 được nghiên cứu nhằm mục đích đánh giá một số điều kiện nuôi cấy và bước đầu khảo sát khả năng kiểm soát nhộng ruồi đục trái của loài nấm ký sinh côn trùng I. fumosorosea.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu một số điều kiện nuôi cấy đến sự sinh trưởng và khả năng phòng trừ sinh học ruồi đục trái Bactrocera sp. của chủng nấm ký sinh côn trùng Isaria fumosorosea Bb-V3 Tuyển tập Hội nghị Nấm học Toàn quốc lần thứ 4 doi: 10.15625/vap.2022.0144 NGHIÊN CỨU MỘT SỐ ĐIỀU KIỆN NUÔI CẤY ĐẾN SỰ SINH TRƯỞNG VÀ KHẢ NĂNG PHÒNG TRỪ SINH HỌC RUỒI ĐỤC TRÁI Bactrocera sp. CỦA CHỦNG NẤM KÝ SINH CÔN TRÙNG Isaria fumosorosea Bb-V3 Nguyễn Thanh Triều1, Lê Thuỵ Tố Như1, Nguyễn Bảo Quốc2, Nguyễn Ngọc Phi Uyên1,3, Nguyễn Ngọc Bảo Châu1* 1 Bộ môn Công nghệ Sinh học Nông nghiệp, Khoa Công nghệ Sinh học, Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh 2 Khoa Khoa học Sinh học, Trường Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh Khoa Đào tạo Sau Đại học, Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh 3 *Email: nnbchau@gmail.com; chau.nnb@ou.edu.vn TÓM TẮT Nấm ký sinh côn trùng có ý nghĩa lớn về khả năng ứng dụng trong kiểm soát sinh học bảo vệ thực vật. Trong nghiên cứu này, chủng nấm Isaria fumosorosea Bb-V3 được thu thập và phân lập từ ve sầu bị ký sinh ở tỉnh Gia Lai. Kết quả nghiên cứu một số điều kiện môi trường như pH, nhiệt độ, thời gian nuôi cấy đến sự phát triển của tản nấm và mật độ bào tử cho thấy Isaria fumosorosea Bb-V3 nuôi cấy trong môi trường PDA, pH 5,5, 29 ℃ có đường kính khuẩn lạc và mật độ bào tử tăng trưởng cao và khác biệt có ý nghĩa so với các nghiệm thức còn lại. Bên cạnh đó, hiệu lực gây chết nhộng ruồi đục trái Bactrocera dosalis ở mật độ 109 sau 10 ngày nuôi cấy đạt 73,72 % trong điều kiện phòng thí nghiệm. Những kết quả nghiên cứu góp phần phục vụ cho các nghiên cứu tìm khả năng ứng dụng trong phòng trừ sinh học của loài nấm này. Từ khoá: Isaria fumosorosea, nấm ký sinh côn trùng, ruồi đục trái. 1. GIỚI THIỆU Chi Isaria bao gồm các loài nấm ký sinh côn trùng và phân bố khá rộng rãi ở Việt Nam. Isaria là giai đoạn sinh sản vô tính (giai đoạn hình thành bào tử đính) của chi Cordyceps thuộc lớp Ascomycetes. Hiện nay chi Isaria có triển vọng trong phòng trừ sâu hại cây trồng, điển hình như loài I. fumosorosea, I. javanica, I. tenuipes [1, 2, 3]. Tổ hợp loài I. fumosorosea đã thu hút được sự chú ý trong những năm gần đây do hiệu quả của chúng kiểm soát sinh học các loài rầy phấn trắng Bemisia và một số chủng thương mại được bán, đặc biệt ở châu Âu dùng để kiểm soát sinh học rầy phấn trắng và các loài sâu bệnh trong nhà kính [4]. Nghiên cứu đánh giá ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm đến khả năng nảy mầm của bào tử nấm I. fumosorosea cho thấy chủng nấm nảy mầm yếu trong điều kiện có ánh sáng (43 % RH, 28 oC) và ổn định trong điều kiện không có ánh sáng hoặc luân phiên (98 % RH, 15 oC) với mô phỏng khí hậu ôn đới. Sự nảy mầm giảm khi nhiệt độ tăng cao và khả năng tồn tại của bào tử khá cao ở nhiệt độ 45 ºC và 50 ºC, 33 % RH trong 160 giờ [5]. Bên cạnh đó, kết quả nghiên cứu của Jason và cs. (2008), đã chỉ ra rằng nấm Isaria fumosorosea Wize (Ifr) (Paecilomyces fumosoroseus) (Hypocreales: Cordycipitaceae) là tác nhân kiểm soát quan trọng đối với rầy chổng cánh Diaphorina citri (Hemiptera: Psyllidae), là vecto truyền bệnh Greening trên cây có múi tại Florida, Mỹ. Cho trưởng thành rầy chổng cánh tiếp xúc với nguồn bệnh là mẫu thu ngoài 145 Nguyễn Thanh Triều và cs. đồng ruộng sau 72 giờ, nhiệt độ 24 - 25 oC thì 100 % số rầy thí nghiệm chết và không có cá thể chết ở công thức đối chứng [6]. Theo David và cs., 2012 đã nghiên cứu đánh giá khả năng tương thích của nấm Isaria fumosorosea và ong kí sinh Lysiphlebus testaceipes đối với rệp muội đen trên cam quýt tại Florida, Mỹ. Thí nghiệm cho thấy sử dụng đơn lẻ nấm Isaria fumosorosea trong vòng hai tuần đầu tỷ lệ chết của rệp muội đen không có sự khác biệt có ý nghĩa so với đối chứng. Tuy nhiên, sau đó rệp muội đen có hiện tượng nhiễm bệnh [7]. Kết quả nghiên cứu của Pasco và cs. (2013) xác định khả năng tương thích của nấm Isaria fumosorosea với các hóa chất nông nghiệp được sử dụng để kiếm soát rầy chổng cánh Diaphorina citri [8]. Rahim và cs. (2013) đã ghi nhận kết quả bước đầu về sử dụng nấm Isaria fumosorosea kiểm soát rầy phấn trắng (Bemisia tabaci Genn.) tại Malaysia. Trong điều kiện phòng thí nghiệm, nồng độ bào tử 106 CFU/mL, nấm có khả năng gây chết cao đối với rầy phấn trắng, tỷ lệ chết đạt 91, 90, 86 và 89 % đối với trứng, ấu trùng tuổi 2, tuổi 3 và tuổi 4 [9]. Hiện nay, nhiều nước trên thế giới đã và đang nghiên cứu, ứng dụng nấm ký sinh côn trùng trong phòng trừ sinh học sâu hại. Bên cạnh các loài nấm truyền thống thuộc chi Beauvera và Metarhizium, thì chi nấm Isaria cũng đã bắt đầu được nghiên cứu và hứa hẹn có thể tạo ra chế phẩm hiệu quả. Kết quả bước đầu cho thấy các loài nấm chi Isaria có triển vọng trong phòng trừ nhiều loại sâu hại cây trồng. Vườn Quốc gia Pù Mát, Nghệ An được đánh giá có tính đa dạng sinh học cao, chứa đựng nguồn lợi lớn về nấm kí sinh côn trùng. Theo kết quả nghiên cứu của Trần Ngọc Lân và cs. (2008) đã thu thập và xác định được 71 loài nấm thuộc 17 chi kí sinh trên vật chủ thuộc 3 bộ côn trùng khác nhau, trong đó có chi Isaria có 4 loài là I. farinosa, I. javanica, I. tennuiqes, Isaria sp.,…[10]. Trần Ngọc Lân và cs. (2012) đã xác định được 101 loài nấm thuộc 21 chi kí sinh trên 11 bộ côn trùng, 1 bộ nhện. Nhìn chung các nghiên cứu về đa dạng sinh học hay các ứng dụng của chi nấm Isaria chưa phổ biến. Nghiên cứu này nhằm mục đích đánh giá một số điều kiện nuôi cấy và bước đầu khảo sát khả năng kiểm soát nhộng ruồi đục trái của loài nấm ký sinh côn trùng I. fumosorosea [11]. 2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠ ...