Nghiên cứu nhân giống cây giáng hương pterocarpus macrocarpus kurz tại Khu bảo tồn thiên nhiên Hòn Bà

Trong phạm vi của đề tài này, tiến hành nghiên cứu thực nghiệm nhân giống cây Giáng hương (Pterocarpus macrocarpus Kurz) nhằm góp phần bảo tồn và phát triển nguồn gen bản địa quý hiếm tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Hòn Bà.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu nhân giống cây giáng hương pterocarpus macrocarpus kurz tại Khu bảo tồn thiên nhiên Hòn BàHỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC VỀ SINH THÁI VÀ TÀI NGUYÊN SINH VẬT LẦN THỨ 4NGHIÊN CỨU NHÂN GIỐNG CÂY GIÁNG HƯƠNG PTEROCARPUSMACROCARPUS Kurz TẠI KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN HÒN BÀNGUYỄN XUÂN LỢI, LƯU VĂN NÔNGKhu Bảo tồn Thiên nhiên Hòn BàTRẦN THẾ BÁCHViện Sinh thái và Tài nguyên sinh vậtGiáng hương là loài cây gỗ quý thuộc nhóm I, được liệt vào danh mục loài cây cấm khaithác, tuy nhiên thường là đối tượng bị săn lùng, chặt hạ dẫn đến nguy cơ bị tiêu diệt trong rừngtự nhiên và cũng là loài nằm trong Sách Đỏ Việt Nam (2007) với phân hạng EN A1a,c,d. Mặcdù khu phân bố tương đối rộng nhưng lại bị chia cắt, đồng thời nạn chặt phá rừng làm cho nơicư trú bị xâm hại mạnh. Đối tượng này hiện trở thành rất khan hiếm, khó tìm được những cá thểtrưởng thành có kích thước lớn như trước đây. Giáng hương hiện đã được bảo vệ trong các khubảo tồn. Song vì giá trị của gỗ, Giáng hương vẫn bị săn lùng chặt trộm do vậy cần được bảo vệnghiêm ngặt. Đồng thời thu thập giống đưa vào trồng.Vì vậy, trong phạm vi của đề tài này, chúng tôi tiến hành nghiên cứu thực nghiệm nhângiống cây Giáng hương (Pterocarpus macrocarpus Kurz) nhằm góp phần bảo tồn và phát triểnnguồn gen bản địa quý hiếm tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Hòn Bà.I. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU1. Tổng quan đối tượng nghiên cứuGiáng hương - Pterocarpus macrocarpus Kurz, 1874.Tên khác: Giáng hương trái to, Giáng hương chân, Song lá, Sen.Họ Đậu - FabaceaeĐặc điểm nhận biết quan trọng: Cây gỗ to, cao 15-25 m. Gốc có bạnh, thân thẳng, vỏ màunâu xám, bong thành mảng hay nứt dọc, có nhựa màu đỏ tươi. Lá kép lông chim một lần, lẻ,mang 7-13 lá chét. Cụm hoa hình chùy ở nách lá phía đỉnh cành, dài 10-15 cm. Hoa màu vàng nghệ,thơm. Nhị 10 hàn liền thành ống hay thành hai bó. Quả đậu, gần như tròn, đường kính 5-8 cm, dẹt,có mũi cong về phía cuống, màu vàng nâu, giữa có 1 hạt, xung quanh là cánh rộng, có lông mịn.Hạt dài 9 mm có màu nâu sáng.Sinh học và sinh thái: Cây tái sinh bằng hạt và bằng chồi. Thường gặp ở kiểu rừng rậmnhiệt đới nửa rụng lá, thích hợp với đất có thành phần cơ giới nhẹ đến trung bình,đ ất thoátnước, cả đất đỏ bazan, ở độ cao tới 700-800 m.Phân bố: Kon Tum (Sa Thầy), Gia Lai (Chư Prông, Mang Yang, An Khê), Đắk Lắk (ĐắkMil), Khánh Hòa (Khánh Sơn, Khánh Vĩnh, Cam Lâm, Diên Khánh, Ninh Hòa) , Phú Yên (SơnHoà), Tây Ninh, Bình Phước, Bình Dương, Đồng Nai. Còn có ở Lào, Campuchia.Tại Khánh Hòa, cây phân bố rộng những nơi có độ cao dưới 500 m, gặp ở hầu hết các địaphương trong tỉnh (Khánh Sơn, Khánh Vĩnh, Cam Lâm, Diên Khánh, Ninh Hòa).2. Phương pháp thực nghiệm2.1. Phương pháp nhân giốngThực nghiệm nhân giống theo 2 cách thức: nhân giống sinh dưỡng và hữu tính.704HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC VỀ SINH THÁI VÀ TÀI NGUYÊN SINH VẬT LẦN THỨ 4Nhân giống sinh dưỡng: tiến hành theo 2 phương thức:* Giâm hom: Chọn cây mẹ đủ tiêu chuẩn để lấy hom. Hom được chọn có chiều dài khoảng18-20cm, đường kính 4 - 6mm, có 2-3 mắt mầm, gồm 2 loại hom non và hom hơi già (hom vừa)để so sánh tỷ lệ ra rễ.Giá thể để giâm hom: đợt đầu tiên lấy đất thịt nhẹ từ vườn ươm, đóng vào bầu PE có kíchthước 14 x 20cm. Đợt sau chọn đất cát mịn được xử lý bằng cách bỏ cát vào nồi và nấu cho thậtsôi. Sử dụng thuốc kích thích ra rễ (IBA) trong khi tiến hành giâm hom. Làm dàn che bằng lướinilon đen có độ che phủ 0,9 - 0,95 để duy trì độ ẩm thích hợp cho hom.* Chiết cành: Chọn một số cành phát triển tốt, không bị sâu bệnh, đường kính cành 0,91,2cm, dùng dao bén cạo bóc sạch phần tượng tầng. Sau đó, dùng rễ bèo tây đắp quanh đoạncành chiết (đã bóc lớp vỏ ngoài) và lấy bao nhựa để quấn lại. 2-3 ngày thăm các bầu chiết nếuthấy bầu không đủ ẩm thì tiến hành tưới nước.- Nhân giống hữu tính:Thu hái quả chín, phơi khô loại bỏ tạp vật và đưa vào xử lý gieo ươm. Cắt hết cánh xungquanh và vạt một phần vỏ quả để lộ hạt. Xử lý trước khi gieo ươm bằng 2 cách:+ Ngâm quả trong nước nóng 600-700C (3 phần sôi (3S)+ 2 phần lạnh (2L)).+ Ngâm quả trong nước sôi 1000C.2.2. Theo dõi và đo đếm- Đối với giâm hom: theo dõi số hom sống và ra rễ (thời gian và tỷ lệ ra rễ), tình hình sinh tr ởưng.- Đối với gieo quả: theo dõi thời gian hạt nẩy mầm và sự phát triển cành lá.2.3. Cách bố tríBảng 1Cách bố trí giâm homĐợtThời điểm1207/01/201115/03/2011Số lượng homHom nonHom vừa101055Thời gian theo dõi07/01-08/04/201115/03-06/06/2011Bảng 2Cách bố trí gieo quảĐợt1Thời điểm18/01/2011219/04/2011Số lượng quả10101010Xử lý quả3S + 2LS3S + 2LSThời gian theo dõi07/01/2011-08/04/201115/03/2011-06/06/2011Ghi chú3 sôi + 2 lạnhNước sôiĐang theo dõiĐang theo dõiBảng 3Cách bố trí chiết cànhĐợtThời điểmSố lượng cành chiếtThời gian theo dõi115/10/20101015/10/10-14/03/11231/05/201110Từ 31/05/2011Ghi chúĐang theo dõi705HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC VỀ SINH THÁI VÀ TÀI NGUYÊN SINH VẬT LẦN THỨ 4 ...