Nghiên cứu nồng độ MCP-1 huyết thanh ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2

MCP-1 là chất được tế bào mỡ và tế bào mạch máu đệm tiết ra và ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy MCP-1 tham gia vào cơ chế bệnh sinh của đái tháo đường (ĐTĐ) týp 2. Bài viết khảo sát nồng độ MCP-1 huyết thanh ở bệnh nhân (BN) ĐTĐ týp 2 và mối liên quan với tình trạng thừa cân, béo phì.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu nồng độ MCP-1 huyết thanh ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2017NGHIÊN CỨU NỒNG ĐỘ MCP-1 HUYẾT THANHỞ BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TÝP 2Nguyễn Văn Hoàn*; Phan Thế Dũng*; Đoàn Văn Đệ**; Nguyễn Lĩnh Toàn***TÓM TẮTMục tiêu: MCP-1 là chất được tế bào mỡ và tế bào mạch máu đệm tiết ra và ngày càng có nhiềubằng chứng cho thấy MCP-1 tham gia vào cơ chế bệnh sinh của đái tháo đường (ĐTĐ) týp 2.Trong nghiên cứu này chúng tôi khảo sát nồng độ MCP-1 huyết thanh ở bệnh nhân (BN) ĐTĐtýp 2 và mối liên quan với tình trạng thừa cân, béo phì. Đối tượng và phương pháp: 248 trườnghợp gồm 128 BN ĐTĐ týp 2 và 120 người bình thường tham gia vào nghiên cứu. Định lượng nồngđộ MCP-1 huyết thanh bằng phương pháp miễn dịch gắn enzym (ELISA). Kết quả: nồng độMCP-1 huyết thanh giảm rõ rệt ở BN ĐTĐ týp 2 khi so với nhóm chứng không ĐTĐ (p < 0,0001).Nồng độ MCP-1 huyết thanh tăng cao ở phân nhóm người thừa cân, béo phì (TCBP) so với cácphân nhóm ĐTĐ týp 2 có TCBP và không TCBP (p < 0,001). Chưa thấy mối liên quan giữanồng độ MCP-1 với chỉ số khối cơ thể, tăng huyết áp, microalbumin niệu, các chỉ số lipid máuvà hội chứng chuyển hóa (HCCH) ở BN ĐTĐ týp 2 (p > 0,05). Kết luận: nồng độ MCP-1 giảm rõrệt ở BN ĐTĐ týp 2. Chưa thấy mối liên quan với một số biến chứng hay gặp ở BN ĐTĐ týp 2.* Từ khóa: Đái tháo đường týp 2; Béo phì; MCP-1; Biến chứng.Study on Serum MCP-1 Levels in Patients with Type 2 Diabetes MellitusSummaryObjectives: MCP-1 is a substance secreted by adipocytes and blood cells, which is growingevidence that is involved in the pathogenesis of type 2 diabetes (T2D). In this study, we investigatedserum MCP-1 levels in T2D patients in relation to overweight or obesity statuses. Subjects andmethods: 248 subjects were enrolled in this study, of these 128 patients with T2D and 120individuals without T2D. Serum MCP-1 levels were analyzed by enzyme-linked immunosorbentassay (ELISA). Results: There was a significant reduction in serum MCP-1 levels in T2D groupin comparison to the control group (p < 0.001). There was a significant increase in serum MCP1 levels in overweight/obesity subjects in comparison to T2D patients with or withoutoverweight/obesity (p < 0.001). There was no association between serum MCP-1 levels andbody mass index as well as some common complications in patients with T2D mellitus such ashypertension, microalbuminuria, blood lipids and metabolic syndrome (p > 0.05). Conclusions:Serum MCP-1 levels were significantly decreased in patients with T2D. There was no associationbetween serum MCP-1 levels and common complications in patients with T2D mellitus.* Keywords: Type 2 diabetes; Obesity; MCP-1; Complications.* Bệnh viện Nội tiết Nghệ An** Bệnh viện Quân y 103*** Học viện Quân yNgười phản hồi (Corresponding): Nguyễn Lĩnh Toàn (toannl@vmmu.edu.vn)Ngày nhận bài: 19/05/2017; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 20/07/2017Ngày bài báo được đăng: 26/07/201748T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2017ĐẶT VẤN ĐỀMCP-1 là một protein hóa hướng độngtế bào đơn nhân, có tác động thu hút tếbào đơn nhân tới vị trí viêm. BN TCBP cótăng thâm nhiễm đại thực bào tại mô mỡvà tăng sản xuất các cytokine tiền viêmnhư IL-6 và TNF alpha [4]. Nghiên cứucho thấy MCP-1 do chính các tế bào mỡ,nội mô, nguyên bào sợi, cơ trơn, đơnnhân… tiết ra. MCP-1 góp phần trực tiếpvào đề kháng insulin do rối loạnphosphoryl hóa tyrosine của thụ thểinsulin kích thích bởi insulin và thu nhậnglucose kích thích bởi insulin tại tế bàomỡ và rối loạn tân sinh tế bào mỡ, hậuquả gây ĐTĐ týp 2 và béo phì [5]. Cácnghiên cứu về MCP-1 gần đây cho thấytăng đáng kể ở BN ĐTĐ týp 2.Gần đây có một số tác giả cho rằngMCP-1 không chỉ tham gia vào cơ chếbệnh sinh của ĐTĐ týp 2 mà còn có thểđóng vai trò trong một số biến chứng củabệnh này. Một số nghiên cứu cho thấy cómối tương quan đáng kể giữa nồng độMCP-1 trong tuần hoàn và các yếu tốnguy cơ truyền thống khác cho vữa xơđộng mạch [6, 7, 8]. Biểu hiện mức độcao của mARN MCP-1 quan sát thấytrong các mô mỡ thượng vị ở những BNcó hội chứng mạch vành [4]. Đây lànguyên nhân dẫn đến biến chứng nặng ởBN ĐTĐ lâu năm. Moon và CS thấy tăngnồng độ MCP-1 có liên quan đáng kể vớităng suy thận ĐTĐ [9]. Một nghiên cứukhác lại thấy không có liên quan củaMCP-1 promoter SNP với bệnh thận ĐTĐgiai đoạn cuối. Tuy nhiên, mối liên quangiữa nồng độ MCP-1 với một số biếnchứng phổ biến trong ĐTĐ như tănghuyết áp, tổn thương chức năng thận, rốiloạn chuyển hóa lipid, HCCH... vẫn chưarõ ràng.Chúng tôi thực hiện nghiên cứu nàynhằm: Đánh giá nồng độ MCP-1 huyếtthanh và mối liên quan với một số đặcđiểm lâm sàng, tình trạng TCBP ở BNĐTĐ týp 2.Nghiên cứu này được tài trợ bởi QuỹPhát triển Khoa học và Công nghệ Quốcgia (NAFOSTED) với đề tài mã số 106YS.02-2014.36.ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU1. Đối tượng nghiên cứu.248 trường hợp chia 2 nhóm:- Nhóm bệnh: 128 BN ĐTĐ týp 2,không phân biệt giới tính, được chiathành 2 phân nhóm gồm 57 BN ĐTĐ týp 2không TCBP có chỉ số khối cơ thể (BMI)< 23 và 71 BN ĐTĐ týp 2 TCBP có BMI ≥ 23.- Nhóm chứng: 120 người bình thườngkhông phân biệt giới tính, được chia làm2 phân nhóm gồm 55 người có BMI < 23và 65 người có BMI ≥ 23.BN được điều trị ngoại trú tại Bệnhviện Nội tiết Nghệ An từ tháng 12 - 2013đến 6 - 2016.2. Phương pháp nghiên cứu.* Tính BMI và tiêu chuẩn xác định TCBP:Tất cả các thủ tục cân, đo được tiếnhành vào buổi sáng, BN nhịn ăn sáng,mặc quần áo mỏng, cởi bỏ giầy, dép, mũ.Thủ tục cân đo được thực hiện trên bàncân SMIC (Trung Quốc), có độ chính xácđến 0,1 kg. Đo chiều cao (m), cân nặng(kg) theo thường quy.49T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2017Tính BMI:BMI =Định lượng microalbumin (MAU) niệutheo phương pháp đo độ đục miễn dịch trênmáy Advia 1800 (Hãng Siemens, Hoa Kỳ).Nồng độ MAU tính theo đơn vị mg/24 giờ.cân nặng (kg)[chiều cao (m)]2Phân độ béo phì dựa theo tiêu chuẩncủa Hi ...