Nghiên cứu nông nghiệp của các thành phố trực thuộc Trung ương và những bài học rút ra để phát triển ngành này ở thành phố Hà Nội

Thông qua việc nghiên cứu tình hình phát triển nông nghiệp của TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng và Cần Thơ, bài báo rút ra được những bài học cụ thể về hướng phát triển, về lựa chọn các loại cây trồng, vật nuôi cũng như về tổ chức không gian nông nghiệp để vận dụng vào địa bàn TP Hà Nội.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu nông nghiệp của các thành phố trực thuộc Trung ương và những bài học rút ra để phát triển ngành này ở thành phố Hà NộiJOURNAL OF SCIENCE OF HNUESocial Sci., 2016, Vol. 61, No. 10, pp. 119-126This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vnDOI: 10.18173/2354-1067.2016-0093NGHIÊN CỨU NÔNG NGHIỆP CỦA CÁC THÀNH PHỐTRỰC THUỘC TRUNG ƯƠNG VÀ NHỮNG BÀI HỌC RÚT RAĐỂ PHÁT TRIỂN NGÀNH NÀY Ở THÀNH PHỐ HÀ NỘILê Mỹ DungKhoa Địa lí, Trường Đại học Sư phạm Hà NộiTóm tắt. Hà Nội là thủ đô, trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa hàng đầu của cả nước. Đểphát triển nông nghiệp ở Thủ đô, cần phải tham khảo tình hình sản xuất của ngành này tạicác thành phố trực thuộc Trung ương - đơn vị hành chính cấp tỉnh có nhiều nét tương đồngvới Hà Nội. Thông qua việc nghiên cứu tình hình phát triển nông nghiệp của TP Hồ ChíMinh, Hải Phòng, Đà Nẵng và Cần Thơ, bài báo rút ra được những bài học cụ thể về hướngphát triển; về lựa chọn các loại cây trồng, vật nuôi cũng như về tổ chức không gian nôngnghiệp để vận dụng vào địa bàn TP Hà Nội.Từ khóa: Nông nghiệp, thành phố trực thuộc trung ương, Hà Nội.1.Mở đầuTừ sau ngày 01 tháng 08 năm 2008, nước ta có 63 đơn vị hành chính cấp tỉnh, trong đó có58 tỉnh và 5 thành phố (TP) trực thuộc Trung ương. Nông nghiệp được hiểu theo nghĩa rộng, baogồm các ngành nông - lâm - thủy sản (N - L - TS) là một bộ phận hữu cơ trong nền kinh tế củaThủ đô. Mặc dù chỉ chiếm tỉ trọng nhỏ trong cơ cấu GDP của Hà Nội (4,7% năm 2014) [4], nhưngngành này lại có vai trò đặc biệt quan trọng đối với TP - Thủ đô, trung tâm kinh tế hàng đầu củanước ta với hơn 7 triệu dân. Sự phát triển nông nghiệp của Hà Nội chắc chắn không thể giống nhưở các tỉnh trên phạm vi cả nước. Có chăng so với các TP trực thuộc Trung ương, Hà Nội có nhiềunét tương đồng mặc dù sự khác biệt cũng không phải là nhỏ. Vì thế thông qua việc nghiên cứu tìnhhình phát triển nông nghiệp theo nghĩa rộng của các TP trực thuộc Trung ương, có thể rút ra đượcnhững bài học hữu ích cho TP Hà Nội.2.2.1.Nội dung nghiên cứuHiện trạng phát triển nông nghiệp theo nghĩa rộng của các thành phố trựcthuộc Trung ương2.1.1. Thành phố Hồ Chí MinhTP Hồ Chí Minh có diện tích 2.095,5 km2 với số dân 7.981,9 nghìn người (2014), chiếm0,63% diện tích và 8,8% dân số của cả nước. Đây là thành phố có nền kinh tế phát triển nhất nướcNgày nhận bài: 15/5/2016. Ngày nhận đăng: 20/7/2016Liên hệ: Lê Mỹ Dung, e-mail: dungle128@yahoo.com.vn119Lê Mỹ Dungta với GDP đạt 852.524 tỉ đồng (năm 2014), chiếm 21,0% GDP của Việt Nam [8]. Cơ cấu kinh tếnăm 2014 thiên về dịch vụ (58,5%), rồi đến công nghiệp - xây dựng (40,5%) và N - L - TS (1,0%).So với cả nước và 4 TP trực thuộc Trung ương còn lại, giá trị sản xuất (GTSX) N - L - TS của TPHồ Chí Minh đứng thứ 2 (21.077 tỉ đồng, sau TP Hà Nội) và ưu thế thuộc về nông nghiệp (73,4%GTSX N - L - TS năm 2014), tiếp theo là thủy sản (25,7%) và lâm nghiệp (0,9%) [6].Một trong những điểm đặc biệt của TP là trong cơ cấu GTSX nông nghiệp, tỉ trọng ngànhchăn nuôi tăng nhanh (đạt 53,3%), trong khi đó tỉ trọng của ngành trồng trọt giảm xuống (chỉ có38,0%), còn tỉ trọng của dịch vụ nông nghiệp tương đối cao so với các tỉnh, TP khác (8,7%) [6].Trước hết là nghiên cứu về ngành chăn nuôi. Ngành này có tốc độ tăng trưởng cao và ngàycàng khẳng định vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp của TP. Trong số 5 TP trực thuộcTrung ương thì TP Hồ Chí Minh có tỉ trọng ngành chăn nuôi cao nhất, gấp 4,7 lần tỉ trọng ngànhchăn nuôi của TP Cần Thơ.Chăn nuôi bò được ưu tiên phát triển, đặc biệt là bò sữa nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càngtăng của nhân dân. Năm 2014 tổng đàn bò của TP đạt 121,6 nghìn con, chỉ xếp sau Hà Nội. Riêngđàn bò sữa có 92,4 nghìn con, chiếm 76,0% tổng đàn bò của TP và 38,6% đàn bò sữa của cả nước,đứng đầu 63 tỉnh, TP. Sản lượng sữa năm 2014 đạt 201,6 nghìn lít, chiếm 36,7% sản lượng sữatoàn quốc với bình quân theo đầu người ở mức 25,2 lít, gấp 4,1 lần mức trung bình cả nước và 5,7lần TP Hà Nội [1]. Đàn bò sữa phân bố chủ yếu ở các huyện ngoại thành như Củ Chi, Hóc Môn,Bình Chánh...Ngược lại với chăn nuôi bò sữa, chăn nuôi lợn nhìn chung chậm phát triển hơn nhiều. Tổngđàn lợn không thật sự ổn định (291,1 nghìn con năm 2014) với sản lượng thịt lợn hơi xuất chuồngbình quân đầu người chỉ đạt 5,4 kg, thua xa mức trung bình của cả nước (36,9 kg) và của Hà Nội(41,9 kg) [6]. Đàn lợn tập trung ở các huyện ngoại thành phía Tây Bắc TP, nơi có nguồn thức ăn từngành trồng trọt với phương thức chăn nuôi trong các hộ gia đình hoặc trang trại.Ngành trồng trọt của TP có xu hướng giảm mạnh về tỉ trọng. Diện tích cây hàng năm giảmliên tục do chuyển đổi mục đích sử dụng đất trong quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa. So vớinăm 2005, diện tích cây hàng năm năm 2014 giảm gần 1/4 (từ 57,3 nghìn ha xuống 43,8 nghìnha), chủ yếu là lúa và cây công nghiệp hàng năm; trong khi đó diện tích trồng cây thức ăn cho giasúc tăng lên; còn diện tích cây thực phẩm (ra ...