Nghiên cứu quy trình chiết xuất Hypoxanthin từ bài thuốc trúng phong

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm khảo sát lựa chọn các điều kiện chiết xuất hypoxanthin từ bài thuốc Trúng phong. Bài viết khảo sát các yếu tố ảnh hưởng tới hiệu suất chiết hypoxanthin, gồm: phương pháp chiết, dung môi, tỷ lệ dung môi, nhiệt độ, thời gian và số lần chiết; định lượng hypoxanthin bằng sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu quy trình chiết xuất Hypoxanthin từ bài thuốc trúng phong T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 4-2017 NGHIÊN CỨU QUY TRÌNH CHIẾT XUẤT HYPOXANTHIN TỪ BÀI THUỐC TRÚNG PHONG Phạm Văn Hiển*, Trịnh Thanh Hùng**, Lê Đức Hùng*** TÓM TẮT Mục tiêu: khảo sát lựa chọn các điều kiện chiết xuất hypoxanthin từ bài thuốc Trúng phong. Đối tượng: bài thuốc Trúng phong. Phương pháp: khảo sát các yếu tố ảnh hưởng tới hiệu suất chiết hypoxanthin, gồm: phương pháp chiết, dung môi, tỷ lệ dung môi, nhiệt độ, thời gian và số lần chiết; định lượng hypoxanthin bằng sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC). Kết quả và kết luận: đã khảo sát và tìm được các điều kiện cho chiết xuất hypoxanthin từ bài thuốc Trúng phong gồm: sử dụng phương pháp chiết siêu âm gia nhiệt với dung môi là nước, tỷ lệ dược liệu/dung 0 môi 1/12, nhiệt độ 60 C, thời gian 60 phút/lần, số lần chiết: 02 lần. Từ các thông số khảo sát được, đã xây dựng được quy trình chiết xuất hypoxanthin từ bài thuốc Trúng phong quy mô phòng thí nghiệm. Kết quả đánh giá cho thấy quy trình lặp lại với hiệu suất chiết xuất đạt 97 - 98%. * Từ khoá: Bài thuốc Trúng phong; Chiết xuất hypoxanthin; Quy trình. Process of Extracting Hypoxanthine from Trung phong Remedy Summary Objectives: To investigate the conformity condition for extracting hypoxanthine from Trung phong remedy. Objects: Trung phong remedy. Methods: To evaluate factors of extracting hypoxanthine from Trung phong remedy including extraction method, solvent of extraction, ratio of feed per solvent (F/S), temperature, time and frequency of extraction; To determinate hypoxanthine content by HPLC. Results and conclusions: The optimal condition to extract hypoxanthine from Trung phong remedy was established including: extraction under ultrasonic 0 in water at 60 C for 60 minutes/times x 2 times with F/S of 1/12. Under this condition, hypoxanthine-extraction from Trung phong remedy was 97 - 98%. * Key words: Trung phong remedy; Hypoxanthine extraction; Process. ĐẶT VẤN ĐỀ Hiện nay, thuốc y học cổ truyền (YHCT) đang ngày càng được quan tâm và là hướng phát triển tiềm năng trong nghiên cứu dược phẩm, mỹ phẩm và thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, với phương pháp bào chế truyền thống, thuốc YHCT, đặc biệt dạng thuốc sắc có nhiều nhược điểm như: cồng kềnh, khó bảo quản và không tiện sử dụng [3, 6]. Trong nghiên cứu hiện đại hóa YHCT, vấn đề được đặt lên hàng đầu là chứng minh tác dụng của hoạt chất, chiết xuất từ hoạt chất đó bằng phương pháp hiện đại, đánh giá hiệu quả của các hoạt chất đó (bằng các mô hình dược lý thực nghiệm) trước khi chuyển sang dạng bào chế mới (viên nén, viên nang, thuốc cốm…) [6, 7]. * Học viện Quân y ** Bộ Khoa học Công nghệ *** Viện Y học Cổ truyền Quân đội Người phản hồi (Corresponding): Phạm Văn Hiển (phamvanhien181288@gmail.com) Ngày nhận bài: 20/01/2017; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 16/03/2017 Ngày bài báo được đăng: 22/03/2017 14 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 4-2017 Bài thuốc Trúng phong gồm các vị thuốc Địa long (Pheretima), Đậu đen (Semen Vignae cylindricae), rau Ngót (Herba Sauropi androgyni), Trần bì (Pericarpium Citri reticulatae) được sử dụng trên lâm sàng cho thấy có tác dụng tốt trong điều trị đột quỵ, nhồi máu não. Tuy nhiên, bài thuốc quý này vẫn đang sử dụng chủ yếu dưới dạng viên hoàn hoặc thuốc sắc, do đó gặp phải những hạn chế chung của thuốc YHCT. Vì vậy, để góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng bài thuốc này, cần có nghiên cứu hiện đại hóa bào chế thành các chế phẩm tiện sử dụng như viên nén, viên nang, thuốc cốm... Bước đầu tiên của quá trình này là chiết xuất hoạt chất từ bài thuốc. Trong bài báo này, chúng tôi thông báo kết quả nghiên cứu chiết xuất hypoxanthin (hoạt chất có trong Địa long và rau Ngót) từ bài thuốc Trúng phong. 2. Phương pháp nghiên cứu. - Phương pháp chiết xuất: cân chính xác 5,0 g bột bài thuốc Trúng phong đã nghiền mịn vào bình nón chiết xuất với dung môi nhất định trong khoảng thời gian, nhiệt độ khảo sát với số lần chiết phù hợp. Gộp các dịch chiết, ly tâm ở 3.500 vòng/phút x 5 phút. Lọc qua màng lọc 0,22 µm được dung dịch tiêm sắc ký. Định lượng hàm lượng hypoxanthin trong dịch chiết bằng sắc HPLC theo tài liệu tham khảo [2] có thẩm định lại. NGUYÊN VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Trong đó: mhypoxanthin: khối lượng hypoxanthin chiết được; mBT: khối lượng hypoxanthin có trong bài thuốc (2 dược liệu). 1. Nguyên liệu hóa chất, thiết bị. Các vị dược liệu trong bài thuốc Trúng phong gồm Địa long (Pheretima), Đậu đen (Semen Vignae cylindricae), rau Ngót (Herba Sauropi androgyni), Trần bì (Pericarpium Citri reticulatae) đạt tiêu chuẩn cơ sở (rau Ngót) và tiêu chuẩn DĐVN IV [1]. Trong đó, Địa long và rau Ngót chiếm lần lượt 13,2% và 52,6% tổng khối lượng bài thuốc. Hóa chất: hypoxanthin chuẩn (≥ 99,0%) (Hãng Sigma); các hóa chất, dung môi đạt tiêu chuẩn tinh khiết phân tích. Thiết bị: máy chiết siêu âm gia nhiệt Sineo Ultrawave 1.000; hệ thống phân tích HPLC gồm bơm cao áp Waters 1.525, detector UV Water 2.874 và các t ...