Nghiên cứu sự biến đổi bờ biển hai tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên Huế dưới góc độ địa lý tự nhiên

Hiện nay sự biến đổi bờ biển hai tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên Huế đang diễn ra rất nhanh chóng và phức tạp do sự tác động biến chứng, biến thiên không ngừng của nhiều nguyên nhân khác nhau. Mời các bạn cùng tìm hiểu vấn đề này qua nội dung bài báo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu sự biến đổi bờ biển hai tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên Huế dưới góc độ địa lý tự nhiênTẠPCHÍKHOAHỌC,ĐạihọcHuế,Số27,2005 NGHIÊNCỨUSỰBIẾNĐỔIBỜBIỂNHAITỈNHQUẢNGTRỊ VÀTHỪATHIÊNHUẾDƯỚIGÓCĐỘĐỊALÝTỰNHIÊN LêVănÂn TrườngĐạihọcSưphạm,ĐạihọcHuế ĐẶTVẤNĐỀ:HiệnnaysựbiếnđổibờbiểnhaitỉnhQuảngTrịvàThừaThiênHuếđangdiễn rarấtnhanhchóngvàphứctạpdosựtácđộngbiếnchứng,biếnthiênkhôngngừngcủanhiềunguyênnhânkhácnhau.Trênsuốtchiềudàibờ biểnvàthậmchí ở mỗi đoạnkhôngdài,sựbiếnđổibờbiểndocácnguyênnhân,quátrìnhđanxenlẫnnhau rấtkhóphânđịnh.TuynhiênnếuxétmộtcáchtổngquátcáctácnhânvàquátrìnhgâybiếnđổibờbiểnchủyếuthìsựbiếnđổibờbiểnởQuảngTrị,ThừaThiênHuếtheochúngtôicócácloạicơbảnsau: I.Biếnđổibờbiểndoquátrìnhmàimòn,xóilở: Màimòn(Abration),xóilở (Erosion)đềulàquátrìnhxâmthựcpháhủybờbiểncủayếutố chủđạosóngbiển ở cácbờ biểncấuthànhbởicácloạiđácótính chấtđịachấtcôngtrìnhkhácnhau(màimònxảyraởbờcấuthànhbởiđácứng,còn xóilởởbờcấuthànhbởivậtchấtbởrời).ỞhaitỉnhQuảngTrị,ThừaThiênHuếbờbiểncấuthànhbởiđácứngcótỷ lệ chiềudàinhỏ (đoạnbờ biểnbanzanphíabắccửaTùngvà đoạnbờ biểngranitphíaNamThừaThiênHuế).Mặcdầucácđiềukiệntựnhiên ởkhuvựcrấttối ưuchoquátrìnhxâmthựcpháhủycủasóng,nhưngdođặctínhcủađánênnhìnchungtốcđộ màimònpháhủycủasóngđốivớibờkhôngđángkể,bờbiểnbiếnđổichậm.Tráingượcvớidiệnphânbốhẹpcủabờđá cứngthìbờcấuthànhbởivậtliệucátbởrời(thànhtạovậtchấtdễbịxâmthựcphá hủy,vậnchuyểnvàbồilắng)chiếmhầuhếtchiềudàiđườngbờvàcũnglàkhuvựcbờdễbịbiếnđổinhất.Điểmkhácbiệtsovớicácbờbiểncủacácđịaphươngkhác, quátrìnhbiếnđổibờbiển ưuthế ởđâythuộcvềquátrìnhxâmthựcxóilở vớitốc độ nhanhvàngàycàngtăngcường.Tốcđộ xóilở trungbìnhnămgiaođộngtừ 10 15m/năm,cựcđạitốcđộ cóthể đạtđến150200m/năm(khuvựcHảiDươngThừaThiênHuế).Số lượngđoạnsạtlở rấtnhiều,theosố liệu[4]tạiThừaThiênHuế có33đoạnsạtlởvàQuảngTrị có29đoạn.Xéttươngquan,trongtỉnhduyênhảimiềnTrung,ThừaThiênHuế đứngthứ haivàQuảngTrị đứngthứ tư về sốlượngđoạnbờ bị sạtlở (trongđócácđoạnsạtlở cóchiềudàitừ 1000m5000m 1chiếmtỷ lệ lớn).Tỷlệgiữachiềudàibờ biểnsạtlở sovớichiềudàibờ biểnmỗi tỉnhrấtcao: ỞThừaThiênHuếlà32km/120kmchiếm28%,QuảngTrịlà29,5km/80kmchiếm37%.Mứcđộlấnsâuvàođấtliền(bờbịsạtlởtínhtừkhibắtđầucho tớinay)rấtlớn,nơiítnhấtvàokhoảng50mvànơinhiềunhấtcóthể đạttới200 250m.Sựbiếnđổixảyraphổbiếnvàrấtnhanhdoquátrìnhxóilở tạibờbiểnTrịThiêntheochúngtôiđượcquyếtđịnhbởihàngloạtcácnguyênnhân:nănglượng củasóngrấtlớn(độ caosónglớn,hướngsóngưuthếvuônggócvớibờ,cóđộ dốc tươngđốilớnvàđáybiểnvenbờsâu)lênbờcócấutạovậtchấtdễpháhủyvàvậnchuyển;sự thiếuhụtvậtchấtcủađớivenbờ làmtăngcườngxâmthựccủasóng (mấtmátvậtchấtdodòngdichuyểnngangcủasóngđưarasườnbờngầmvàobão lũ,cáchoạtđộngcủaconngườivenbờ vàtrênsôngngòi,đầmphá:thủylợi,khaitháccát,khoángsản,ngănnuôithủysản001)vàcáchoạtđộngkinhtế venbờbiển làmtăngtínhrờirạccủavậtchấttạobờ.Điểmđánglưutâmđốivớisựbiếnđổibờbiểndoxóilở làsự biếnđổibờ biểndoxóilở cósự phânhóagiữacáckhuvựcvà cácthờikỳ trongnăm.Nhữngkhuvựcxâmthực,xóilở nhanhvàmạnhbaogồm:đoạnbờ phíabắcmũiLay(QuảngTrị)vàcácđoạnbờ như:PhúThuận,PhúDiên,HảiDương,ĐiềnHòa,VinhHải(ThừaThiênHuế).Tạicácđoạnbờ biểnnàytốcđộxóilởtrungbìnhtừ1520m/năm,cónhiềunơiđạttrên100m/năm.Sựvượttrội về tốcđộ xóilở ở cáckhuvựcnàyđượcquyếtđịnhbởisự hộitụ nhiềuđiềukiện làmtăngcườngxâmthực,pháhủycủatácnhânsóng. Sựxâmthựcxóilởbờbiểnởđâyquanghiêncứuchothấychỉxảyrachủyếu vàmạnhnhấtvàomùathuđông,cựcđạilàvàotừ thángXđếnthángXI.Sự vượttrộivềcườngđộ vàtốcđộ xóilở bờ biểnvàothờikỳ nàyđượcquyếtđịnhbởiđộlớncủasóng(trungbìnhđộ caosóngvàomùanàylà0,81,3mcònmùahè,độ cao trungbìnhsóngchỉ0,30,6m),hướngsóngĐôngBắcchiếmtầnsuấtrấtlớn. Ngoàira,còncósựtácđộngtăngcườngcủanướcdângdobãolũ. II.Biếnđổibờbiểndoquátrìnhbồitụ: Sự biếnđổibờ biểndobồ ...