Nghiên cứu sự thay đổi chỉ số trở kháng động mạch gan ở bệnh nhân xơ gan

Bài viết nghiên cứu sự thay đổi chỉ số trở kháng động mạch gan (ĐMG) ở 60 bệnh nhân (BN) xơ gan. Bài viết cho thấy chỉ số trở kháng (cùng với đường kính và tốc độ dòng chảy) ĐMG tăng cao ở nhóm BN xơ gan hơn so với nhóm chứng, p < 0,001. Không có sự khác biệt về chỉ số trở kháng ĐMG theo các mức độ suy chức năng gan, p > 0,05.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu sự thay đổi chỉ số trở kháng động mạch gan ở bệnh nhân xơ ganTẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2013NGHIÊN CỨU SỰ THAY ĐỔI CHỈ SỐTRỞ KHÁNG ĐỘNG MẠCH GAN Ở BỆNH NHÂN XƠ GANDương Quang Huy*; Hoàng Đình Anh*; Trần Việt Tú*TÓM TẮTNghiên cứu sự thay đổi chỉ số trở kháng động mạch gan (ĐMG) ở 60 bệnh nhân (BN) xơ gan,chúng tôi nhận thấy:- Chỉ số trở kháng (cùng với đường kính và tốc độ dòng chảy) ĐMG tăng cao ở nhóm BN xơ ganhơn so với nhóm chứng, p < 0,001.- Không có sự khác biệt về chỉ số trở kháng ĐMG theo các mức độ suy chức năng gan, p > 0,05.- 53,4% BN xơ gan có tăng trở kháng, trong đó 2 BN xơ gan có chỉ số sức cản ĐMG giảm.* Từ khóa: Xơ gan; Động mạch gan; Chỉ số trở kháng.CHANGES OF HEPATIC ARTERY RESISTIVE INDEXIN CIRRHOTIC PATIENTSSUMMARYThe study of hepatic artery resistive index was carried out on 60 cirrhotic patients in DigestiveDepartment of 103 Hospital. The results showed that:- Hepatic artery resistive index, diameter and flow velocity revealed by Doppler sonography werehigher in patients with cirrhosis than that in control group, p < 0.001.- There was no significant correlation between the degree of cirrhosis and hepatic artery resistiveindex, p > 0.05.- 53.4% of cirrhotic patients had increased hepatic artery resistive index.* Key words: Cirrhosis; Hepatic artery; Resitive index.ĐẶT VẤN ĐỀXơ gan là bệnh lý khá phổ biến trên thếgiới, căn nguyên chủ yếu là do nhiễm virutviêm gan B, C và lạm dụng rượu quá mứcvới tỷ lệ tử vong tương đối cao ở hầu hếtcác nước trên thế giới.Ở BN gan xơ có sự biến đổi cấu trúcnhu mô gan cũng như thay đổi về hình tháivà huyết động các mạch máu gan [3]. Nhiềunghiên cứu trên thế giới đã chứng minh thayđổi huyết động ĐMG như giãn động mạch,tăng tốc độ dòng chảy, tăng chỉ số trởkháng là những thông số không chỉ có ýnghĩa góp phần chẩn đoán bệnh, mà còn cógiá trị trong lựa chọn BN xơ gan cho ghépgan và theo dõi sau ghép [4, 6].Hiện nay ở Việt Nam có rất ít nghiên cứuvề chỉ số trở kháng ĐMG ở BN xơ gan.Vì vậy, chúng tôi tiến hành đề tài nghiêncứu này nhằm mục tiêu: Đánh giá sự biếnđổi chỉ số trở kháng ĐMG ở BN xơ gan.* Bệnh viện 103Người phản hồi (Corresponding): Dương Quang Huyhuyduonghvqy@gmail.com75TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2013ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU1. Đối tượng nghiên cứu.* Nhóm nghiên cứu: 60 BN xơ gan, điềutrị nội trú tại Khoa Nội Tiêu hóa, Bệnh viện103 từ tháng 02 - 2012 đến 06 - 2012. Chẩnđoán xơ gan khi lâm sàng và xét nghiệm cóđÇy đủ 2 hội chứng kinh điển là suy chứcnăng gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửacùng với những thay đổi hình thái gan trênsiêu âm gan.Loại khỏi nhóm nghiên cứu những trườnghợp xơ gan kèm theo ung thư biểu mô tế bàogan, đang có biến chứng nặng như xuất huyếttiêu hóa hoặc có các bệnh lý tim mạch kèmtheo, đang sử dụng một số thuốc ảnh hưởngđến huyết động ĐMG như thuốc chẹn β,thuốc lợi tiểu…* Nhóm chứng: 30 người khỏe mạnh,không có bệnh lý gan mật, tim mạch, hô hấp,nội tiết, có phân bố tuổi, giới tương đươngvới nhóm bệnh.2. Phương pháp nghiên cứu.Nghiên cứu theo phương pháp mô tả cắtngang.Tất cả BN chọn vào nghiên cứu đượckhám lâm sàng và chỉ định làm các xétnghiệm cận lâm sàng cần thiết để xác địnhhội chứng suy chức năng gan và tăng áplực tĩnh mạch cửa. Phân loại chức năng gantheo tiêu chuẩn của Child - Pugh (1973).Siêu âm đánh giá huyết động ĐMG: thựchiện trên máy siêu âm Doppler màu Envisor(Hãng Phillips), đầu dò convex 3,5 MHz, cóđủ chế độ Doppler màu và Doppler xung.BN nhịn ăn ít nhất 6 giờ, nghỉ ngơi trongvòng 15 phút trước làm siêu âm, tư thế nằmngửa, 2 chân duỗi thẳng hoặc nằm nghiêngtrái, thở nhẹ bình thường. Đầu dò ở diệncắt chếch dưới sườn phải hoặc qua kẽ sườnđể nhìn rõ ĐMG. Khi đặt cửa sổ siêu âmDoppler để thu phổ Doppler ĐMG, phải điềuchỉnh góc tạo bởi chiều dòng chảy và trụccủa chùm siêu âm < 200, khi đó các thôngsố đo được sẽ có độ chính xác cao [3].Các thông số về ĐMG:- Đường kính ĐMG đo tại rốn gan.- Đo vận tốc đỉnh tâm thu (PSV), vận tốccuối tâm trương (EDV) từ phổ Doppler củaĐMG.- Tính chỉ số trở kháng (hay chỉ số sứccản) theo công thức:(PSV - EDV)RI =(V1 - V2)=(PSV)V1Trong đó: PSV: tốc độ đỉnh tâm thu (peaksystolic velocity).EDV: tốc độ cuối tâm trương (end diastolicvelocity).RI: chỉ số sức cản (resistive index).Gan luôn đòi hái máu liên tục, nên ĐMGcó trở kháng thấp với chỉ số trở kháng trongkhoảng 0,55 - 0,70 [3, 6].Xử lý số liệu theo phương pháp thống kêy sinh học.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀBÀN LUẬNBảng 1: Đặc điểm chung của nhóm nghiêncứu.GiớiNhóm tuổiTuổi trung bìnhSỐLƢỢNGTỶ LỆ %Nam5490Nữ610< 4046,740 - 593863,3> 601830,055,4 ± 13,677TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2013(1)(2)(3)(4)1525,0Yếu tố nguy cơNhiễm virut(B, C)Rượu4066,7Rượu vàvirut58,3Child A1321,7Child B2643,3Child C2135,0Chức năng ganBN xơ gan trong ...