Nghiên cứu sự thay đổi một số thông số đánh giá chức năng thất phải ở bệnh nhân xơ gan

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm đánh giá thay đổi một số thông số chức năng thất phải ở bệnh nhân (BN) xơ gan. Đối tượng và phương pháp: tiến cứu, mô tả cắt ngang 117 BN xơ gan Child-Pugh B/C và 45 người nhóm chứng tại Khoa Nội Tiêu hóa, Bệnh viện Quân y 103.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu sự thay đổi một số thông số đánh giá chức năng thất phải ở bệnh nhân xơ gan TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2016 NGHIÊN CỨU SỰ TH Y ĐỔI MỘT SỐ THÔNG SỐ ĐÁNH GIÁ CHỨC NĂNG THẤT PHẢI Ở BỆNH NHÂN XƠ G N Dương Quang Huy* TÓM TẮT Mục tiêu: đánh giá thay đổi một số thông số chức năng thất phải ở bệnh nhân (BN) xơ gan. Đối tượng và phương pháp: tiến cứu, mô tả cắt ngang 117 BN xơ gan Child-Pugh B/C và 45 ngư i nhóm chứng tại Khoa Nội Tiêu hóa, Bệnh viện Quân y 103. Xác định chỉ số Tei và chức năng tâm trương (CNTTr) thất phải qua phổ Doppler dòng chảy qua van ba lá. Kết quả: xơ gan gây rối loạn CNTTr thất phải th hiện giảm tỷ lệ ER/AR so với nhóm ngư i bình thư ng (1,10 ± 0,30 so với 1,19 ± 0,20, p < 0,01), mức độ rối loạn tiến tri n nặng hơn theo mức độ xơ gan và khi xuất hiện cổ trướng. Chỉ số Tei thất phải ở BN xơ gan (0,23 0,05) thấp hơn so với chỉ số tương ứng ở nhóm chứng (0,27 ± 0,04), p < 0,05. Kết luận: xơ gan làm thay đổi chức năng thất phải theo hướng suy CNTTr trong khi giảm thấp chỉ số Tei thất phải. * Từ khoá: Xơ gan; Chức năng thất phải; Thông số. Changes of some Index Evaluating Right Ventricular Function in Patients with Cirrhosis Summary Objectives: To evaluate the changes of right ventricular function in patients with cirrhosis. Patients and methods: The prospective, cross-sectional descriptive study was carried out on 117 cirrhotic patients and 45 control subjects in Digestive Department of 103 Hospital. Right ventricular diastolic function was assessed by analyzing the tricuspid annulus inflow Doppler. Tei index for right ventricle was calculated. Results: Cirrhosis caused right ventricular diastolic dysfunction (RVDD) with a decreased ER/AR ratio as compared with controls (1.10 ± 0.30 versus 1.19 ± 0.20, p < 0.01). The degree of RVDD was associated with the severity of cirrhosis and ascites formation. Right ventricular Tei index in cirrhotic patients was 0.23 ± 0.05, significantly lower than the value in control group (0.27 ± 0.04), p < 0.05. Conclusion: Cirrhosis led to the change of right ventricular function, namely RVDD and low Tei index. * Key words: Cirrhosis; Right ventricular; Index. ĐẶT VẤN ĐỀ Xơ gan là hậu quả cuối cùng của các bệnh gan mạn tính, có đặc trưng hình thành các nốt tân tạo và phát tri n tổ chức xơ lan t a khắp các ti u thùy gan, làm đảo lộn không hồi phục cấu trúc ti u thùy gan. * Bệnh viện Quân y 103 Người phản hồi (Corresponding): Dương Quang Huy (huyduonghvqy@gmail.com) Ngày nhận bài: 10/03/2016; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 26/05/2016 Ngày bài báo được đăng: 27/05/2016 134 TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2016 Chính sự thay đổi cấu trúc mô học như vậy sẽ ảnh hưởng đến huyết động các mạch máu gan theo chi u hướng tăng áp lực tĩnh mạch cửa (TALTMC); tăng đư ng kính và vận tốc dòng chảy động mạch gan; giảm đư ng kính và vận tốc dòng chảy tĩnh mạch gan [7], từ đó biến đổi lượng máu v tim phải (ti n gánh) [2]. Thay đổi ti n gánh cùng với những thay đổi cấu tr c tim do gia tăng nồng độ aldosterone và tình trạng cơ tim bị nhi m độc là những yếu tố chính gây rối loạn chức năng thất phải, một yếu tố góp phần gây tử vong cho BN xơ gan, nhất là những đối tượng sau tạo shunt cửa chủ trong gan và ghép gan [3]. Hiện nay ở Việt Nam chưa có nghiên cứu nào đánh giá chức năng thất phải ở BN xơ gan, vì vậy chúng tôi tiến hành đ tài này nhằm mục tiêu: Tìm hiểu sự thay đổi một số thông số đánh giá chức năng thất phải bằng siêu âm tim ở N xơ gan. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tƣợng nghiên cứu. * Nhóm nghiên cứu: 117 BN xơ gan phân mức Child-Pugh B/C, đi u trị nội trú tại Khoa Nội Tiêu hóa, Bệnh viện Quân y 103 từ tháng 03 - 2012 đến 09 - 2014. Ch n đoán xơ gan khi lâm sàng và xét nghiệm có đủ 2 hội chứng suy chức năng gan và TALTMC cùng với thay đổi hình thái gan trên siêu âm gan. Loại kh i nhóm nghiên cứu các trư ng hợp xơ gan kèm theo ung thư bi u mô tế bào gan; đang có biến chứng nặng như xuất huyết tiêu hóa; có các bệnh lý tim mạch, phổi - phế quản kèm theo hoặc đang sử dụng một số thuốc ảnh hưởng đến chức năng tim như thuốc ch n β, thuốc giãn mạch… * Nhóm chứng: 45 ngư i kh e mạnh, không có bệnh lý gan mật, tim mạch, hô hấp, nội tiết, có phân bố tuổi, giới tương đương với nhóm bệnh. 2. Phƣơng pháp nghiên cứu. Nghiên cứu mô tả cắt ngang. Tất cả BN chọn vào nghiên cứu được khám lâm sàng và chỉ định xét nghiệm cần thiết đ xác định hội chức suy chức năng gan và TALTMC. Phân loại mức độ xơ gan theo thang đi m của Child-Pugh (1973). Siêu âm đánh giá chức năng thất phải: thực hiện trên máy siêu âm Doppler màu α10 Prosound (Hãng Aloka), đầu dò convex 3,5 MHz có đủ chế độ Doppler màu và Doppler xung. - Đánh giá CNTTr thất phải thông qua phổ Doppler dòng chảy qua van ba lá (đặt cửa sổ siêu âm tại đầu mút b tự do của van ba lá trên mặt cắt 4 buồng tim từ m m). Phổ Doppler này gồm một sóng ER tương ứng với d ng đổ đầy nhanh đầu tâm trương và sóng AR tương ứng với d ng đổ đầy cuối tâm trương. Các thông ...