Nghiên cứu sự thay đổi nồng độ nitric oxide trong khí thở ra ở bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính trong đợt bùng phát

Bài viết này nghiên cứu trên 54 bệnh nhân (BN) bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (BPTNMT), 38 BN hen phế quản (HPQ) và 14 người bình thường. BN được khám lâm sàng, X quang phổi, đo thông khí phổi. Đo nồng độ FeNO ở tất cả đối tượng nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu sự thay đổi nồng độ nitric oxide trong khí thở ra ở bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính trong đợt bùng phátTẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2013NGHIÊN CỨU SỰ THAY ĐỔI NỒNG ĐỘNITRIC OXIDE TRONG KHÍ THỞ RA Ở BỆNH NHÂNBỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH TRONG ĐỢT BÙNG PHÁTVõ Phạm Minh Thư*; Tạ Bá Thắng**; Nguyễn Viết Nhung***TÓM TẮTNghiên cứu 54 bệnh nhân (BN) bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (BPTNMT), 38 BN henphế quản (HPQ) và 14 người bình thường. BN được khám lâm sàng, X quang phổi, đothông khí phổi. Đo nồng độ FeNO ở tất cả đối tượng nghiên cứu. Kết quả: giá trị trung bìnhFeNO ở nhóm BPTNMT là 19 ppb (14,7 – 25) cao hơn rõ rệt so với nhóm người bìnhthường, nhưng thấp hơn nhóm hen (19 so với 27,5 ppb) với p = 0,001. Giá trị trung bìnhFeNO ở nhóm BPTNMT có sử dụng ICS là 15,5 (12,12 - 18,75), thấp hơn rõ rệt so vớinhóm không sử dụng ICS (15,5 so với 20,5 ppb). Có mối tương quan nghịch giữa nồng độFeNO với FEV1 (r = -0,46, p = 0,001) và FEV1/FVC (r = -0,42, p = 0,002). Nồng độ FeNOcó giá trị đánh giá mức độ tắc nghẽn đường thở và quá trình viêm đường thở ở BPTNMT.* Từ khóa: Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính; Đợt bùng phát; Nồng độ nitric oxide trong khíthở ra.STUDY OF THE ROLE OF FRACTIONAL EXHALE NITRICOXIDE IN EXACERBATION OF CHRONIC OBSTRUCTIVEPULMONARY DISEASESUMMARYThis study was carried out in order to determine the level of FeNO in asthma and COPDpatients and the correlation of FeNO and lung function in exacerbation of COPD. The studywas conducted in 106 subjects (54 patients with COPD, 38 with asthma, 14 healthy control).They were evaluated FeNO and underwent spirometry, data on the patient’s characteristics,level of FeNO, FEV1, FEV1/FVC. Results: Subjects with COPD had significantly highervalues of FeNO (19 [14.7 - 25] ppb) compared to the normal group, but lower than theasthma group (19 vs 27.5 ppb, p = 0.001). The level of FeNO in COPD patients using ICSwas 15.5 (12.12 - 18.75) and this level was lower than those not using ICS (15.5 vs 20.5).Among the patients with COPD or asthma, FeNO was inversely correlated with FEV1,FEV1/FVC (r = -0.32, p = 0.049 in asthma group and r = -0.46, p = 0.001 in COPD group).The level of FeNO can reflect the severity of airway obstruction and inflammation in COPD.* Key words: COPD; Exacerbation; FeNO.* Đại học Y Dược Cần Thơ** Bệnh viện 103*** Bệnh viện Phổi Trung ươngNgười phản hồi (Corresponding): Võ Phạm Minh Thư (pminhthu76@yahoo.com)Ngày nhận bài: 1/10/2013; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 5/11/2013Ngày bài báo được đăng: 8/11/2013163TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2013ĐẶT VẤN ĐỀNitric oxide là một chất chỉ điểm tốtcho quá trình viêm ở đường hô hấp.Nồng độ nitric oxide trong khí thở ra(Fractional exhale nitric oxide-FeNO) đãđược sử dụng rộng rãi trong chẩn đoántình trạng viêm và kiểm soát điều trịHPQ. Tuy nhiên, việc đánh giá vai tròcủa FeNO ở BN BPTNMT còn ít đượcđề cập và kết quả nghiên cứu có khácnhau [1]. Một số nghiên cứu thấy FeNOtăng ở BN BPTNMT, kể cả giai đoạn ổnđịnh, một số nghiên cứu khác lại thấychỉ số này giảm hoặc bình thường [2, 3,4, 5, 6]. Các nghiên cứu cũng cho thấytình trạng đáp ứng với điều trị ở BNBPTNMT rất khác nhau và phụ thuộcvào giá trị FeNO [7]. Trong đợt bùngphát, FeNO tăng có ý nghĩa và tỷ lệthuận theo độ nặng của bệnh [5, 8].Vì thế, cần theo dõi nồng độ FeNO đểđánh giá, quản lý và tiên lượng cho bệnhnhân BPTNMT. Do vậy, chúng tôi tiếnhành đề tài này với mục tiêu: Đánh giásự thay đổi nồng độ FeNO và mối liênquan giữa FeNO với thông khí phổi ởBN BPTNMT trong đợt bùng phát.ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU1. Đối tượng nghiên cứu.- Nhóm nghiên cứu: 54 BN đượcchẩn đoán xác định BPTNMT trong đợtbùng phát.- Nhóm chứng: 38 BN được chẩn đoánxác định HPQ và 14 người bình thường.- BN đều được điều trị nội trú tạiBệnh viện Đa khoa TW Cần Thơ từ01 - 06 - 2012 đến 01 - 06 - 2013.* Tiêu chuẩn lựa chọn đối tượngnghiên cứu:- Chẩn đoán xác định BPTNMT, đợtbùng phát và phân giai đoạn theo tiêuchuẩn của Chiến lược Toàn cầu về chẩnđoán, điều trị và dự phòng BPTNMT(GOLD, 2010). BN đã ngưng hút thuốclá ít nhất 1 năm và không có đợt bùngphát trong vòng 2 tháng gần đây.- Chẩn đoán xác định HPQ dựa vàotiền sử dị ứng của bản thân và gia đình,triệu chứng lâm sàng gợi ý: thở khò khè,nặng ngực, khó thở diễn biến xấu vềđêm và sáng sớm hay khi tiếp xúc dịnguyên, khám phổi có ran rít, ran ngáy;đo thông khí phổi có rối loạn thông khítắc nghẽn hồi phục (FEV1 giảm, tỷ sốGansler < 0,7, test hồi phục phế quảndương tính).- Người khỏe mạnh là những ngườikhông có bệnh lý hô hấp và các bệnh lýkhác, được khám và kiểm tra sức khỏetại Bệnh viện Đa khoa TW Cần Thơ.Loại trừ các BN sau: BN dị dạng lồngngực, nhiễm trùng hô hấp cấp trongvòng 6 tuần, đã được chẩn đoán lao phổihoặc giãn phế quản; BN có bệnh lý timmạch, bệnh toàn thân chưa ổn định; BNcòn đang hút thuốc lá và không đồng ýtham gia.165TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN ...