Nghiên cứu tách chiết nhóm cấu tử tạo hương và xác định hoạt tính sinh học của chúng trong tinh dầu vỏ quả quýt Lạng Sơn

Sử dụng phương pháp sắc kí cột, hệ dung môi rửa giải n-hexan/dietyl ete với tỉ lệ =1/1 từ 4 mL tinh dầu vỏ quýt Lạng Sơn đã tách chiết được 0,25 mL dịch sánh đặc màu vàng đậm, có mùi thơm đặc trưng (phân đoạn 2). Bằng phương pháp GC-MS đã xác định được 10 cấu tử chính từ phân đoạn này như: octanal, citronellal, decanal, neral, linalyl acetate, dodecanal, geranial, α-sinensal, β-sinensal và geranyl acetate.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu tách chiết nhóm cấu tử tạo hương và xác định hoạt tính sinh học của chúng trong tinh dầu vỏ quả quýt Lạng SơnJOURNAL OF SCIENCE OF HNUENatural Sci. 2017, Vol. 62, No. 3, pp. 42-50This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vnDOI: 10.18173/2354-1059.2017-0006NGHIÊN CỨU TÁCH CHIẾT NHÓM CẤU TỬ TẠO HƯƠNG VÀ XÁC ĐỊNHHOẠT TÍNH SINH HỌC CỦA CHÚNG TRONG TINH DẦU VỎ QUẢ QUÝT LẠNG SƠNNguyễn Văn LợiTrường Đại học Công nghiệp Hà Nội, Minh Khai, Hà NộiTóm tắt. Sử dụng phương pháp sắc kí cột, hệ dung môi rửa giải n-hexan/dietyl ete với tỉ lệ=1/1 từ 4 mL tinh dầu vỏ quýt Lạng Sơn đã tách chiết được 0,25 mL dịch sánh đặc màu vàngđậm, có mùi thơm đặc trưng (phân đoạn 2). Bằng phương pháp GC-MS đã xác định được10 cấu tử chính từ phân đoạn này như: octanal, citronellal, decanal, neral, linalyl acetate,dodecanal, geranial, α-sinensal, β-sinensal và geranyl acetate. Kết hợp với phương phápđánh giá cảm quan A không A đã khẳng định rằng đây chính là nhóm cấu tử tạo hươngtrong tinh dầu vỏ quả quýt Lạng Sơn. Bên cạnh đó cũng đã xác định được một số hoạt tínhsinh học của nhóm cấu tử tạo hương trong phân đoạn 2, khả năng quét gốc tự do DPPH(38,17 ± 0,22%) và khả năng kháng 4 chủng vi sinh vật kiểm định: Staphylococcus aureus,Bacillus cereus, Escherichia coli và Salmonella typhi.Từ khóa: Nhóm cấu tử tạo hương, hoạt tính sinh học, tách chiết, tinh dầu vỏ quả quýt Lạng Sơn.1. Mở đầuCây quýt có tên khoa học là Citrus reticulata Blanco var. tangerine. Ở Việt Nam quýt đượctrồng ở nhiều nơi, có nhiều giống tốt cho năng suất cao và chất lượng tốt. Cây quýt thích nghi vớiđiều kiện nhiệt đới, nó ít bị sâu bệnh hơn cam. Cây quýt trước đây chỉ được trồng ở huyện BắcSơn, tỉnh Lạng Sơn, hiện nay được trồng ở tất cả các huyện của tỉnh Lạng Sơn. Loại quýt nàythường cho năng suất cao, quả chín có màu vàng, múi chứa nhiều nước và có vị ngọt. Vỏ quýtthường mỏng, có chứa túi tinh dầu, mùi thơm dễ chịu. Trong tinh dầu vỏ quả quýt có chứa nhiềucấu tử thuộc nhóm tecpen và dẫn xuất chứa oxi của tecpen, có vai trò quan trọng trong côngnghiệp thực phẩm và mỹ phẩm [1]. Tuy nhiên chỉ có một vài cấu tử chính có giá trị và tạo mùithơm đặc trưng cho tinh dầu vỏ quả quýt. Ở Việt Nam hiện nay có rất ít công trình nghiên cứu vàxác định các cấu tử tạo mùi thơm đặc trưng trong tinh dầu vỏ quả quýt. Trong khi đó nhu cầu vềthông tin, dữ liệu các cấu tử tạo mùi đặc trưng trong tinh dầu vỏ quả quýt sử dụng cho mục đíchhương liệu thực phẩm và mỹ phẩm là rất cần thiết. Nghiên cứu này đã đưa ra quy trình tách chiếtvà xác định hoạt tính sinh học của nhóm các cấu tử tạo mùi thơm đặc trưng trong tinh dầu vỏ quảquýt Lạng Sơn, làm phong phú thêm nguồn tư liệu về quả quýt ở nước ta.Ngày nhận bài: 18/11/2016. Ngày nhận đăng: 8/3/2017.Tác giả liên hệ: Nguyễn Văn Lợi, địa chỉ e-mail: loichebien@yahoo.com42Nghiên cứu tách chiết nhóm cấu tử tạo hương và xác định hoạt tính sinh học của chúng trong tinh dầu…2. Nội dung nghiên cứu2.1. Thực nghiệm2.1.1. Đối tượng nghiên cứuTinh dầu vỏ quả quýt Lạng Sơn được khai thác bằng phương pháp trích lí bằng etanol 95%và được làm khan bằng Na2SO4 khan. Dung môi sử dụng để tách chiết cấu tử tạo hương là n-hexanvà dietyl ete. Mẫu tinh dầu chuẩn được ép cơ học trong môi trường lạnh, ly tâm 2500 vòng/phúttrong 5 phút, làm khan phần tinh dầu bằng Na2SO4 khan [4].2.1.2. Phương pháp nghiên cứu- Phương pháp tách chiết nhóm cấu tử tạo hươngTách chiết nhóm cấu tử tạo hương bằng phương pháp sắc ký cột được tiến hành với chất hấpphụ là silicagel Merck 60, cỡ hạt 100 - 160 mesh, được hoạt hóa ở nhiệt độ 105 oC, thời gian 24giờ, dung môi rửa giải là n-hexan và dietyl ete [2].- Phương pháp xác định nhóm cấu tử tạo hươngCác cấu tử tạo hương trong tinh dầu vỏ quả quýt Lạng Sơn được xác định theo phương phápGS-MS, bằng máy sắc ký khí GC6890-MS5898, cột mao quản HT-5MS, với chương trình thựchiện như sau: nhiệt độ cột 80 - 150 oC, tốc độ tăng nhiệt 3 oC/phút, giữ ở 5 phút và 150 - 220 oCtốc độ tăng nhiệt 8oC/phút, giữ ở 5 phút. Điều kiện MS: ion hóa mẫu ở thế ion hóa 70 eV, nhiệt độduy trì 250 oC, khí mang là heli, tốc độ dòng 0,5 mL/phút, tốc độ chia dòng 1:50 [2, 3].- Phương pháp đánh giá cảm quan nhóm cấu tử tạo hươngSử dụng phép thử A không A, hội đồng đánh giá cảm quan được lựa chọn là 12 người, mỗingười được làm quen với mẫu A là mẫu tinh dầu vỏ quả quýt Lạng Sơn được tách chiết bằngphương pháp ép lạnh gọi là mẫu chuẩn. Mẫu không A là mẫu phân đoạn 1, phân đoạn 2 và phânđoạn 3. Mỗi thành viên hội đồng nhận được các cặp mẫu đã được mã hóa, trong mỗi cặp đó có 1mẫu A và 1 mẫu không A [4].- Phương pháp xác định khả năng quét gốc tự do DPPHDựa trên nguyên tắc 1,1-diphenyl-2-picrylhydrazyl (DPPH) có khả năng tạo ra gốc tự do bềntrong dung dịch etanol bão hòa. Mẫu thí nghiệm gồm có 0,1 mL dịch chứa các cấu tử tạo hương, 2mL etyl axetat, 1,9 mL metanol và 1 mL DPPH. Hỗn hợp sau khi phối trộn lắc nhẹ và để yêntrong bóng tối ở nhiệt độ phò ...