Ngôn ngữ trong truyện vừa 'Người thầy đầu tiên' của Tringhis Aimatốp

Bài báo này đi sâu phân tích đặc điểm ngôn ngữ trong truyện vừa “Người thầy đầu tiên”, qua đó chỉ ra những thủ pháp nghệ thuật thiên tài sử dụng ngôn từ như công cụ nghệ thuật ở nhà văn này. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ngôn ngữ trong truyện vừa “Người thầy đầu tiên” của Tringhis AimatốpTAPCHIKHOAHOC,ĐaihocHuê,Sô47,2008 ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ́ NGÔNNGỮTRONGTRUYỆNVỪA“NGƯỜITHẦYĐẦUTIÊN” CỦATRINGHISAIMATỐP NguyễnTưSơn TrườngĐạihọcNgoạingữ,ĐạihọcHuế TÓMTẮT Tr.Aimatốp–nhàvănLiênXônổitiếngthếgiới–làngườiKiếcghidiasángtácbằng tiếngNga.Cáctácphẩmcủaôngluônđềcậpđếnnhữngvấnđềthờiđại,gâychúýlớntrong xãhội.Mộttrongnhữngnộidunglàmnênsựnổitiếngcủanhàvănvàthiphápvănxuôitrong sángtáccủaôngchínhlàtàinăngsửdụngngônngữđộcđáo.Bàibáonàyđisâuphântíchđặc điểmngônngữtrongtruyệnvừa“Ngườithầyđầutiên”,quađóchỉ ranhữngthủphápnghệ thuậtthiêntàisửdụngngôntừnhưcôngcụnghệthuậtởnhàvănnày. 1.Tr.Aimatốpanhhùnglaođộngxãhộichủ nghĩaLiênXô,giảithưởng LêninvàgiảithưởngNhànướcvềvănhọclàmộttrongnhữngnhàvănXôViếtnổi tiếngvàothậpniên60,70,80khôngchỉởLiênXômàcòntrênthếgiới.Ônglàtácgiảcủanhữngtácphẩmnổitiếngnhư“Tậptruyệnnúiđồivàthảonguyên”(1963),“VĩnhbiệtGunxarư”(1968),“Contàutrắng”(1970),“Mộtngàydàihơnthế kỷ”(1980),“Đoạnđầuđài”(1986)…đãđượcdịchsangtiếngViệtngaykhirađời ở LiênXôvàđượcđôngđảođộcgiả,giớinghiêncứuViệtNamquantâmsâusắc. LàngườidântộcKiếcghidia(ngàynaylàCưrghistan),AimatốpnổibậttrongđộingũcácnhàvănXôViếtđươngthờibởimốiquantâmsâusắcđếncácsựkiệnlớncủađấtnướcvàthếgiới,củadântộcmìnhvàcủacảnhânloại,xâydựngnênnhữngtínhcáchlớnthôngquahệthốngnhânvậttrongcáctácphẩmcủamình. Lànhàvănngườidântộcthiểusố nhưngAimatốpsángtácbằngtiếngNgangônngữ quốcgiacủanhànướcLiênbangCộnghoàXãhộiChủ nghĩaXôViếtcó diệntích1/6quảđịacầu.Vìthếngônngữsángtáccủaôngcónhiềunétđặcbiệt,tạo nênphongcáchngônngữriêngnơiông. 2.Nộidungcủatácphẩmlàcâuchuyệnvề mộtngườilínhphụcviênmộtđoànviênCômxômônvàobuổiđầucủacáchmạngthángMườiđãtìnhnguyệnđến mộtvùngquêheohút,hẻolánhxứ núiđồiTrungÁđể gieolênnhữnghạtmầmánh sángđầutiêncholớptrẻnhữngđứatrẻthấthọctrongtămtốicủakiếpngườibándumụcquanhnămchỉbiếtquẩnquanhthônbảncủamình. Câuchuyệnthậtcảmđộngbởitrongđóchứađựngbaotìnhcảmyêuthương củachàngtraingườithầyđầutiênđốivớiđámhọctròlemluốc,lamlũnơivùngbiêncươngchỉ toànđávànúivớicáilạnhmùađôngbuốtthấuxương,mùahènhư rangtrongchảolửa.Câuchuyệnthậtchânthậtbởicốttruyệnthậtgiảndị nóivề những việclàmrấtđỗibìnhthườngcủamộtthầygiáotìnhnguyệnđãbấtchấpmọikhókhănvấtvả,thầmlặnghysinhhạnhphúcriêngtưvàdámđốimặtvớinhữngtàndưnặng nề củanhữnghủ tục,lạchậucủadânlàngtrongcuộcchiếnđấumới–vìánhsángcủatrithức. Thế nhưngchínhnhữngcáigiảndị ấy,chínhcáichânchấtnhưcuộcsống ấy lạilàmnêncáiđộcđáotrongngòibútcủaTr.Aimatốp,báohiệusựrađờicủamộttài năng,mộtbậcthầyvề vănxuôitrongvănhọcXôViếtthậpniên7080củathế kỷtrước. 3.Trongphạmvibàiviếtnàychúngtôi bước đầukhảosátngônngữ củatruyệnvừa“Ngườithầyđầutiên”nhữnggìgópphầntạonênphongcáchriêngcủaTr.Aimatốpvềsau. 3.1.Ngônngữtrongtruyệntrướchếtlàngônngữkểchuyện,ngônngữtrầnthuật.Câuchuyệnđượcmởđầubởichấtgiọngđiềmđạm,nhiềuẩnứccủamộthoạsĩxuấtthântừvùngnúihẻolánhxaxôi:anhđanghồitưởngvềmảnhđấtnơichônrau cắtrốncủamình. Câuchuyệncủangườihọasĩcứ đềuđều,đưangườiđọctừ từ về vớimột làngquêmiềnnúibảnKukurâynằmdướirặngnúiĐenvùngTrungÁxaxăm.Ngônngữ như thấmđẫmchấtquêmộcmạc,thânthương,vớinhữngtừ địaphươnghồn nhiênđếnchânchất.NgaycáilênbảnKykyrâyđãđầygợicảm.Nólàmliêntưởngđến thung lũng vùng núi đá, đồng cỏ xanh lì vùng thảo nguyên Côdắc… “LàngKukurâychúngtôinằmvenchânnúi,trênmộtcaonguyênrộngcónhữngkhenướcàoàotừ nhiềughềnhđáđổ xuống.PhíadướilàngtôilàthunglũngHoàngthổ,làcánhthảonguyênCôdắcmênhmôngnằmgiữacácnhánhcủarặngnúiĐenvàconđườngsắtlàmthànhmộtcáithảmmàubăngquađồngbằngchạytítđếnchântrờiphíaTây”. (“Ngườithầyđầutiên”,nhàxuấtbảnĐàNẵng1983,trang6.BảndịchcủaCao XuânHạo,NguyễnNgọcBằng,BồXuânTiến) Nhưngđâymớichỉ làphầnmở đầucâuchuyện.Nhânvậtkể chuyện ...