Ngứa là triệu chứng chính của bệnh lý về da nhưngnó cũng là một biểu hiện quan trọng của một chứngbệnh nội tạng hay hệ thống mà từ lâu đã được biết làgây ra ngứa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ngứa có nguy hiểm và phiền phức không? Ngứa có nguy hiểm và phiền phứckhông?Ngứa là triệu chứng chính của bệnh lý về da nhưngnó cũng là một biểu hiện quan trọng của một chứngbệnh nội tạng hay hệ thống mà từ lâu đã được biết làgây ra ngứa. Với tiến bộ mới trong 10 năm qua đãcung cấp cái nhìn sâu vào bệnh học thần kinh củangứa và đã mở ra những khả năng thú vị để cải thiệnđiều trị. Đi tìm… đường dẫn của ngứa BS sẽ khám để biết ngứa là do bệnh lý nội tạng haydo nguyên nhân nào đó hay là do bệnh lý về da liễu.Khi các bệnh lý nội tạng là nguyên nhân gây ngứa, bệnhnhân (BN) có thể có làn da bình thường hoặc xuất hiệntổn thương phụ, chẳng hạn như: vết trầy xước da do gãi,các nốt sẩn ngứa, hoặc dấu hiệu của nhiễm khuẩn thứphát. BN có thể có các dấu hiệu ban cánh bướm ở mặt -dấu hiệu đặc trưng của lupus ban đỏ hệ thống (ban đỏ ở 2gò má bắc cầu qua sống mũi). Hay những dấu hiệu kháccủa bệnh nội tạng khác như sau:- Ngứa do bệnh suy thận: khô da lan tỏa, tổn thươngmóng tay. BN có thể có các dấu hiệu của đau thần kinhngoại biên, mệt mỏi, phù, cao huyết áp… và các dấu hiệucủa tăng urê máu khác…- Ngứa do ứ mật: dấu hiệu của bệnh gan bao gồm vàngda, xanh xao, nốt giãn mạch hình nhện, lách to và cổtrướng…- Ngứa do bệnh lý nội tiết: BN suy giáp có móng tay giònvà khô, da và tóc khô dễ gãy và rụng. BN tăng năng tuyếngiáp có dấu hiệu như: nhịp tim nhanh, run tay, lồi mắt,rung nhĩ…- Ngứa do bệnh lý huyết học: BN thiếu sắt có thể bị ngứavà thường biểu hiện: da xanh xao, niêm mạc mắt nhạtmàu…- Ngứa và các bệnh ác tính: BN có bệnh Hodgkin có thểphát hiện được do nổi một hay nhiều hạch. Hạch ở cổ,nách, hoặc bẹn, sốt kéo dài, đổ mồ hôi đêm, yếu mệt, sụtcân dù việc ăn uống vẫn bình thường, ho hoặc khó thở,ngứa ngoài da.Khi ngứa đi kèm với sang thương ngoài da gợi ý bệnh lýchuyên khoa da liễu nhiều hơn.Xét nghiệm cần làm khi bị ngứa dai dẳng và không cótổn thương trên daKiểm tra chức năng thận.Công thức máu.Xét nghiệm hormone tuyến giáp, tuyến cận giáp.Xét nghiệm chức năng gan, Xquang, CT Scan, MRI cũngcó thể hữu ích trong ngứa khu trú do bệnh lý thần kinh: vídụ do khối u tủy sống, do bệnh thoái hóa cột sống…Tầm soát ung thư được chỉ định khi nghi ngờ (giảm cân,thay đổi tính chất và thói quen đại tiện…). Xét nghiệm HIVđược chỉ định khi có vấn đề (sút giảm cân nặng, sử dụngcác chất gây nghiện không an toàn, tình dục không antoàn…).Xét nghiệm phân, máu tìm ký sinh trùng.Điều trị ngứa như thế nào?Việc điều trị chứng ngứa do bệnh lý nội tạng hay hệ thốngthay đổi tùy theo nguyên nhân gây bệnh. Liệu pháp mớidựa trên những tiến bộ trong sự hiểu biết về cơ chế gâyngứa. Tuy nhiên, không cần phải điều trị dứt điểm chứngbệnh mà chỉ điều trị triệu chứng nhằm xoa dịu dấu hiệungứa làm BN khó chịu mà thôi. Nếu bị chứng ngứa toànthân thì trước hết, nên giữ mát cơ thể vì cường độ củangứa thường bị tăng lên khi da bị nóng hoặc tăng tiết mồhôi. Bạn nên tránh các loại thực phẩm nhiều gia vị và đồuống có cồn.Menthol trong kem calamin dùng để bôi tại chỗ cũng đượcđánh giá cao ở nhiều BN, gây ra một cảm giác làm mát,dịu triệu chứng ngứa.Kem capsaicin 0,025%: có thể làm cho vùng da và khớp ítnhạy cảm với đau và ngứa do suy yếu chất P trong tế bàothần kinh cảm giác ngoại biên, giảm dẫn truyền cảm giác.Chỉ nên áp dụng với ngứa khu trú.Khô da là một nguyên nhân gây ngứa và luôn cần đượckhắc phục bằng duy trì độ ẩm cho da bằng các dung dịchhay kem làm ẩm da, cải thiện môi trường sống, uốngnước đủ và tránh xà phòng. Khô da là trình trạng hay gặpở người lớn tuổi và đặc biệt quan trọng trong chứng khôda do suy thận mãn tính.Thuốc kháng histamin thường hiệu quả không cao, trừ khicơ chế gây ngứa chủ yếu qua trung gian của histamine, vídụ như: mề đay, nhờ tác động an thần của thế hệ thuốckháng histamine H1 đầu tiên có thể hữu ích trong cáctrường hợp khác của ngứa kinh niên Thuốc này thuộcdạng mua không cần toa, BN có thể tự ý dùng đượcnhưng nhớ đọc kỹ hướng dẫn trước khi dùng.Những trường hợp ngứa khu trú, chỉ cần sử dụng thuốcbôi tại chỗ capsaicin. Trong trường hợp không đáp ứng thìsử dụng kỹ thuật kích thích thần kinh bằng điện qua da(thượng bì) thường rất hiệu quả.Ngoài ra, một số biện pháp khác thường được bác sĩ chỉđịnh như:Corticosteroid dùng theo đường toàn thân hay tại chỗkhông phải bản chất là thuốc chống ngứa và chỉ có hiệuquả làm giảm ngứa do kết quả của tình trạng viêm da.Liệu pháp dùng tia cực tím B (có bước sóng 311nm) là cólợi trong tình trạng ngứa toàn thân do hầu hết các nguyênnhân, và đặc biệt hữu ích trong ngứa do suy thận giaiđoạn cuối.Dùng doxepin theo đường uống, một thuốc chống trầmcảm ba vòng (tricyclic), là một chất ức chế không đặc hiệuhấp thu lại adrenaline và noradrenaline ở hậu synap và là ...