Người cao tuổi nên dùng thuốc kháng sinh như thế nào?

Người cao tuổi nên dùng thuốc kháng sinh như thế nào?Hầu hết ở người cao tuổi (NCT) mọi chức năng của cơ thể đều bị suy giảm dần theo năm tháng, đặc biệt là hệ thống miễn dịch (hệ thống tạo kháng thể để chống lại các tác nhân lạ đối với cơ thể), não bộ. Trong suốt cuộc đời của một NCT có thể có ít hoặc nhiều đợt bị nhiễm khuẩn dù nặng hay nhẹ và mỗi một lần như vậy có thể đã được dùng một loại kháng sinh (KS) nào đó, nay phải dùng lại thì...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Người cao tuổi nên dùng thuốc kháng sinh như thế nào? Người cao tuổi nên dùng thuốc kháng sinh như thế nào?Hầu hết ở người cao tuổi (NCT) mọi chức năng của cơ thể đều bị suy giảm dần theonăm tháng, đặc biệt là hệ thống miễn dịch (hệ thống tạo kháng thể để chống lại cáctác nhân lạ đối với cơ thể), não bộ. Trong suốt cuộc đời của một NCT có thể có íthoặc nhiều đợt bị nhiễm khuẩn dù nặng hay nhẹ và mỗi một lần như vậy có thể đãđược dùng một loại kháng sinh (KS) nào đó, nay phải dùng lại thì có nhiều loại KSsẽ mất tác dụng hoặc giảm hẳn tác dụng (chưa kể có khi còn gây nguy hiểm). Vì vậy,NCT phải hết sức thận trọng khi dùng KS, vì thuốc đưa vào cơ thể NCT rất khácvới thuốc KS đưa vào cơ thể trẻ.Những trở ngại khi dùng KS cho NCTDo đặc điểm sinh lý của NCT, cho nên có nhiều điều bất lợi khi dùng thuốc KS. Khidùng thuốc KS bằng đường uống thì khả năng hấp thu thuốc KS ở đường tiêu hóa sẽgiảm, làm ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị (bệnh khỏi chậm hoặc không khỏi). Mức độhấp thu thuốc KS giảm nhiều hay ít còn tùy thuộc vào mức độ lão hóa của cơ thể từngngười. Nếu mức độ lão hóa ít thì sự hấp thu tốt hơn nhiều so với cơ thể có sự lão hóanhiều, và khi mức độ lão hóa tăng thì khả năng gắn protein vào huyết tương cũng giảm.Nếu KS gắn vào protein huyết tương giảm thì làm xuất hiện hiện tượng KS lưu hành dướidạng tự do và sẽ gây độc hại cho cơ thể.Sự phân phối thuốc KS trong cơ thể NCTcũng có nhiều thay đổi, hiện tượng nàytùy thuộc vào tính chất của từng loạithuốc KS và trạng thái bệnh lý của từngngười. Việc đào thải thuốc KS qua đườngthận cũng sẽ giảm, nhất là các loại thuốc Ảnh minh họa.thuộc nhóm beta-lactam, aminoglycoside,sulfamide, cotrimoxazol... do NCT có hiện tượng suy giảm nephron, kéo theo suy giảmchức năng của thận. Ngoài ra, ở NCT thường hay bị thiếu vitamin K, thường do một sốtạp khuẩn đường ruột tổng hợp nên, nhưng do dùng các thuốc KS đường uống sẽ tiêu diệtmột số vi khuẩn sinh vitamin K, làm cho NCT thiếu đi một lượng vitamin K có thể dẫnđến rối loạn đông máu. Một số KS dùng lâu ngày có thể gây tiêu chảy kéo dài dễ dẫn đếnhạ kali, đặc biệt đối với những người đang dùng digoxin thì có thể gây ngộ độc digoxin.Một số thuốc có ảnh hưởng đến chức năng của gan như: sulfamid, lincomycin,clindamycin, nhóm quinolon khi dùng cho NCT có chẩn đoán bị suy gan thì càng nênthận trọng.Những loại KS cần lưu ý khi dùng cho NCTMột số KS có chứa Na+, K+ tuy hàm lượng thấp nhưng do dùng liều cao và thời gian dàinhư carboxypenicillin, penicillin có thể gây độc cho người bệnh. Nhóm aminoglycosidegây độc cho thận, cơ quan thính giác nên khi dùng cho NCT phải được theo dõi cẩn thận.Một số thuốc KS như carbenicillin, colistin có khả năng làm giảm kali máu cho nên cầnthận trọng khi dùng kết hợp với các thuốc nhuận tràng, thuốc lợi tiểu, thuốc glyccosidetrợ tim...Nên hạn chế dùng (hoặc chỉ dùng khi thật cần thiết) đối với nhóm chloramphenicol,rifamycin, nitrofurantoin, gentamycin, lincomycin.Khi nào thì chỉ định dùng KS cho NCT?Trong mọi trường hợp, KS chỉ được dùng khi người thầy thuốc khám bệnh xác định là cóbệnh nhiễm trùng bởi vi khuẩn, vi nấm hoặc mắc bệnh nhiễm virus nhưng có bội nhiễmvi khuẩn. Cũng có những trường hợp người ta dùng KS trong việc phòng nhiễm khuẩntrong phẫu thuật. Tuy vậy, trong các bệnh nhiễm khuẩn thì việc dùng KS nào là hoàntoàn do bác sĩ khám bệnh cho người bệnh đó quyết định, trên cơ sở biết được chắc chắnvi khuẩn gì, kết quả của xét nghiệm KS đồ là điều lý tưởng nhất, nếu không sẽ dựa vàophác đồ điều trị của Bộ Y tế ban hành (bởi vì mỗi cơ thể và mỗi một bệnh nhiễm khuẩncó thể dùng một loại KS khác nhau).Để hạn chế vi khuẩn kháng thuốc KS, ngay từ đầu nên dùng KS phổ hẹp.Để tránh xảy ra hiện tượng dị ứng nên hỏi kỹ người bệnh về tiền sử sử dụng thuốc KS vàcho làm phản ứng trước lúc sử dụng thuốc KS.Nên dùng KS sớm khi đã có chẩn đoán lâm sàng là bệnh nhiễm khuẩn. Nên tránh cácthuốc KS có ảnh hưởng đến chức năng của thận, nếu bắt buộc phải dùng thì cần giảmliều. PGS.TS.BS. BÙI KHẮC HẬU ...