Người đi tìm định nghĩa về lũa

Là một người chơi lũa có tiếng từ lâu ở Hà Nội, nay ông lập hẳn một bảo tàng để trưng bày, bảo tồn những tác phẩm lũa ngay trong khuôn viên nhà mình. Ở đó, những huyền thoại, nhân vật lịch sử của dân tộc và nhân loại… được ông triết lý vào lũa.Sự hóa thân trong lũa Không phải ngẫu nhiên mà khi chúng tôi gõ cửa tìm đến nhà, ông Chu Văn Hồng lại nhiệt tình nói: “Cứ đi dạo cái bảo tàng này đã, tôi sẽ nói chuyện về đời mình có duyên nghiệp với lũa...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Người đi tìm định nghĩa về lũaNgười đi tìm định nghĩa về lũaLà một người chơi lũa có tiếng từ lâu ở Hà Nội, nay ông lậphẳn một bảo tàng để trưng bày, bảo tồn những tác phẩm lũangay trong khuôn viên nhà mình. Ở đó, những huyền thoại,nhân vật lịch sử của dân tộc và nhân loại… được ông triết lývào lũa.Sự hóa thân trong lũaKhông phải ngẫu nhiên mà khi chúng tôi gõ cửa tìm đến nhà,ông Chu Văn Hồng lại nhiệt tình nói: “Cứ đi dạo cái bảo tàngnày đã, tôi sẽ nói chuyện về đời mình có duyên nghiệp vớilũa sau”.Một căn nhà hai tầng, được dựng bằng một tổ hợp cọc bêtông, che chắn xung quanh bởi mành tre, ánh sáng được thiếtkế vừa đủ để làm bật nổi được các tác phẩm lũa trưng bàytheo chủ ý của người chơi.Tầng một chủ yếu là chỗ “ngự trị” của các lũa có khối lượng,kích thước lớn và đồng thời cũng là nhà xưởng để ông thựchiện niềm say mê kiếm tìm hồn mộc. Tầng hai là “địa hạt”của những hóa thân tinh tế, sâu sắc qua cách chiêm nghiệmcuộc sống và sự hiểu biết của chủ nhân.Đã nhiều năm nay, một mình ông xoay vòng trong khônggian này đến nỗi mà: “Xe đạp còn chẳng mó đến nữa là nóichi đến việc… chịu áp lực từ giá xăng tăng”.Ông Chu Văn Hồng trong bảo tàng của mìnhNhư được “thoát thai” một cách thanh thản từ phần còn lạicủa cây sau khi đã trải qua một chu kì sống rồi chết trong sựchọn lọc tự nhiên, lũa được trưng bày trong bảo tàng đã manglinh hồn của cuộc sống.Ông chỉ tay về hình tượng chú mèo có đôi mắt sáng quắcđang trong tư thế buông tha một con cá béo núc, rồi giảithích: “Cá gặp mèo như gặp tên sát nhân. Nhưng trong hìnhlũa này, mèo lại tha mạng cho cá, dẫu cơn đói bụng đang cồncào. Con người sống trên đời cũng vậy, sự bao dung, ý thứctrân trọng sự sống phải chiến thắng bản năng - tội ác”.Ngẫu hứng dân gian đã trở thành một điểm tựa cho ông mặcsức sáng tạo trong giới hạn cho phép trên những mảnh lũathô kệch ban đầu.Ông tự nhận mình là người có cách sống hồn nhiên nên sẵnsàng “đặt một tấm vé tinh thần” đi về những miền có chuyệncổ tích, thần thoại, ngụ ngôn mà tuổi thơ ai trong chúng tacũng từng thích thú.Một cuộc thi chạy giữa Rùa và Thỏ, hình tượng Thạch Sanhchém rắn, nàng Âu Cơ và chàng Lạc Long Quân với “thuyếtđồng bào”, chàng Mai An Tiêm với hòn đảo dưa hấu, giếngngọc của mối tình Mỵ Châu - Trọng Thủy, Thánh Gióng cởiáo giáp bay về trời… đã được ông tái hiện bằng lũa.Lịch sử và những nhân vật dân tộc là một mảng đề tài khálớn trong cảm hứng tạo tác lũa của ông. Trước khi bắt tay“chỉnh hình” cho mỗi tác phẩm lũa, ông chỉ cho phép mìnhnâng cấp ý tưởng thêm khoảng 30%, còn 70% còn lại là phảigiữ nguyên hình hài, sắc vóc, kích thước ban đầu của mộtkhối gỗ đã được thời gian xem là lũa.“Nếu cải biến hoàn toàn theo ý mình thì không còn là lũa nữamà thành hàng… thủ công mỹ nghệ. Nghề chơi này, trướchết là phải biết trân trọng và tìm ra vẻ đẹp đã được tạo hóacất giữ, nhào nặn qua thời gian”, ông lý lẽ.Hình ảnh Bác Hồ dường như đã trở thành một ám ảnh thôithúc ông tìm về sự trường tồn trong lũa. Năm 1956, cậu béChu Văn Hồng được gặp Bác và đón lấy từ bàn tay Ngườinhững viên kẹo ngọt. Đến nay, đầu đã bạc trắng tóc, ông vẫnkhông thể quên kỉ niệm ấy, nên: “Cứ có cơ hội là tôi lại ngồichuyện trò với Bác trong bảo tàng này”.Một bức lũa lớn, ấn tượng bởi mang dáng dấp của tấm bản đồcủa đất nước Việt Nam được ông đúc vào đó hình ảnh một ẩnsĩ trên một chiếc thuyền câu. Có người vào ngắm, bảo: “CụNguyễn Khuyến đang vịnh mùa thu nơi chốn quê bình dị, thìphải?”.Ông cười, đưa tay khoát nhẹ lên: “Đây là hình chữ S, chỗcong cong này là dọc các tỉnh miền Trung. Ông già ngồi câucá cạnh đây là cụ Phan Bội Châu trong những ngày bị thựcdân Pháp quản thúc ở Huế”. Thế mới biết, chơi lũa cần phảicó trí tưởng tượng để liên tưởng và không thể sở hữu sựnghèo nàn về tâm hồn và kiến thức được!Cảm quan nghệ thuật trong thú chơi này của ông còn đượcbồi đắp bằng… những vấn đề mang tính thời sự của xã hội.Ông không ngần ngại thức khuya mấy đêm liền để làm cho kìđược một bức lũa có tên “Còn trông nhiều bề”, tặng tất thảynông dân với nỗi niềm đất đai, thời tiết liên quan đến sảnxuất mùa màng.Hoặc “bay bổng và vượt biên giới quốc gia” hơn là ông tỉmẩn ngồi “lũa” cho được một tấm bản đồ của Liên bang XôViết, lấy cảm hứng từ đường lối hoạt động chính trường củavị tổng thống tiền nhiệm Putin. Chu Văn Hồng cho biết:“Riêng tác phẫm lũa bản đồ này có một nữ nhà văn rất thích,đồng ý mua với bất cứ giá nào nhưng tôi không bán”.Hà Nội đang chuẩn bị kỉ niệm Đại lễ 1000 năm Thăng Long -Hà Nội, ông đang ấp ủ thực hiện cho bằng được ý tưởng lũacủa mình. Dự kiến, ông sẽ tham gia triển lãm với các tácphẩm: Thần Kim Quy ở hai thời khắc trao và nhận kiếm vàBác Hồ đang trong tư thế ngồi làm việc.Đi tìm “định nghĩa” cho một thú chơiGần 20 năm “bán mình” cho lũa, có những lúc gia đình gặpkhó khăn, ông tự thân làm đủ nghề để s ...