Nguồn lực và thực trạng sinh kế của lao động nữ vùng ven biển tỉnh Nghệ An

Bài viết tập trung phân tích thực trạng sinh kế và thu nhập của lao động nữ ở vùng ven biển tỉnh Nghệ An, từ đó đề xuất các loại hình sinh kế phù hợp nhằm giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho họ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nguồn lực và thực trạng sinh kế của lao động nữ vùng ven biển tỉnh Nghệ AnTrường Đại học VinhTạp chí khoa học, Tập 47, Số 2B (2018), tr. 61-68NGUỒN LỰC VÀ THỰC TRẠNG SINH KẾ CỦA LAO ĐỘNG NỮVÙNG VEN BIỂN TỈNH NGHỆ ANHoàng Phan Hải Yến, Phan Thị Thái Hậu, Phạm Thị HoàiTrường Đại học VinhNgày nhận bài 28/12/2017, ngày nhận đăng 13/7/2018Tóm tắt: Lao động nữ vùng ven biển tỉnh Nghệ An có trình độ thấp và bị hạn chếtrong việc tiếp cận các nguồn lực sinh kế. Vì vậy, việc hỗ trợ xây dựng sinh kế cho laođộng nữ là vấn đề cần được quan tâm trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội củavùng ven biển. Bài viết tập trung phân tích thực trạng sinh kế và thu nhập của lao độngnữ ở vùng ven biển tỉnh Nghệ An, từ đó đề xuất các loại hình sinh kế phù hợp nhằmgiải quyết việc làm, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho họ.1. Mở đầuSinh kế (livelihood) là hoạt động kiếm sống của con người thông qua việc sửdụng các nguồn lực (con người, tự nhiên, vật chất, tài chính, xã hội…) có sự quản lý củacác tổ chức, định chế, chính sách. Khi hoạt động sinh kế thích ứng hoặc tránh được cáctác động tiêu cực từ môi trường dễ bị tổn thương, đồng thời bảo đảm duy trì, phát triểnđược các nguồn lực trong cả hiện tại và tương lai thì hoạt động sinh kế được coi là bềnvững [3].Như vậy, sinh kế được hiểu rộng hơn khái niệm về việc làm, nó bao gồm tất cảcác khả năng, tài sản của một con người trên con đường mưu sinh cuộc sống. Nghiên cứusinh kế là nghiên cứu về các bối cảnh dễ tổn thương, nguồn lực sinh kế (bao gồm nội tạivà bên ngoài), các hoạt động sinh kế, chính sách, tiến trình và cơ cấu cũng như chiếnlược sinh kế, kết quả sinh kế [3].Vùng ven biển tỉnh Nghệ An được xác định bao gồm ranh giới hành chính của 05huyện, thị xã giáp biển là thị xã Hoàng Mai, huyện Quỳnh Lưu, huyện Diễn Châu, huyệnNghi Lộc và thị xã Cửa Lò. Vùng này có diện tích trên đất liền 1.114,87 km2, trên biểncó chiều rộng 4.230 hải lý, chiều dài đường bờ biển 82 km. Đây là vùng có điều kiện tựnhiên, tài nguyên biển dồi dào, lực lượng lao động đông, trẻ, khỏe, nhiều kinh nghiệmnên có lợi thế to lớn trong phát triển các ngành kinh tế gắn với biển như cảng biển, giaothông vận tải biển, du lịch biển, đặc biệt là khai thác và nuôi trồng thủy sản.Tuy nhiên, cũng như nhiều địa phương khác, vùng ven biển ở Nghệ An đangtrong tình trạng bị khai thác tài nguyên quá mức dẫn đến khó khăn cho cộng đồng dân cưvề sinh kế và thu nhập. Cộng đồng dân cư ven biển lại là đối tượng phụ thuộc trực tiếp vàchủ yếu vào nguồn thu nhập từ thủy sản và nông nghiệp.Đáng lưu ý, lao động nữ ở vùng ven biển có trình độ thấp và bị hạn chế trong việctiếp cận các nguồn lực sinh kế. Số lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật và trung họcchuyên nghiệp chỉ chiếm từ 4,7% đến 6,2%. Vì vậy, việc hỗ trợ xây dựng sinh kế cho laođộng nữ ven biển là vấn đề cần được quan tâm trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hộicủa vùng ven biển [3].Email: hoangphanhaiyen@yahoo.com (H. P. H. Yến)61H. P. H. Yến, P. T. T. Hậu, P. T. Hoài / Nguồn lực và thực trạng sinh kế của lao động nữ vùng ven biển…2. Nội dung2.1. Dữ liệu và phương pháp nghiên cứu2.1.1. Dữ liệuDữ liệu của bài báo được nhóm nghiên cứu tính toán, phân tích từ các nguồn như:niên giám thống kê của Cục Thống kê Nghệ An, các báo cáo của Ủy ban nhân dân tỉnh;Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Sở Lao động, Thương binh và Xã hội. Nhữngsố liệu sơ cấp được thu thập, sau đó được xử lí, tính toán thành các bảng để so sánh, nhậnxét và phân tích. Tất cả các dữ liệu được thu thập trong giai đoạn 2010-2016, kết quảđiều tra được thực hiện năm 2017.2.1.2. Phương pháp nghiên cứuBài báo đã sử dụng kết hợp các phương pháp như: thu thập số liệu, tài liệu; phântích, tổng hợp, so sánh. Đặc biệt, trên cơ sở kế thừa bảng hỏi của Chương trình hỗ trợngành thủy sản thuộc Dự án FSPS của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnhNghệ An, nhóm nghiên cứu sử dụng hai phương pháp chính:- Phương pháp điều tra: Sử dụng bảng hỏi để điều tra trực tiếp 100 lao động nữtrên 04 xã, phường, bao gồm: xã Diễn Bích (huyện Diễn Châu), xã Nghi Thiết (huyệnNghi Lộc), xã Quỳnh Lập (huyện Quỳnh Lưu), Phường Nghi Tân (Thị xã Cửa Lò) vềthực trạng những loại hình sinh kế, tài sản, thu nhập của hộ, những thuận lợi và khó khăntrong sản xuất, mong muốn đề xuất về việc làm của lao động nữ...- Phương pháp tham khảo ý kiến chuyên gia: Đây là phương pháp được nhómnghiên cứu thực hiện bằng cách phỏng vấn các chuyên gia của Sở Nông nghiệp và Pháttriển nông thôn, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội, các trưởng phòng Nông nghiệp,trưởng phòng Lao động, Thương binh và Xã hội trên địa bàn các huyện, thị ven biển vềhoạt động sinh kế của lao động nữ ở 4 xã, phường vùng ven biển Nghệ An.2.2. Nguồn lực sinh kế2.2.1. Nguồn lực sinh kế lao động nữ ở vùng ven biển tỉnh Nghệ AnDân số vùng ven biển Nghệ An năm 2016 là 894.096 người, chiếm 29,18% dânsố tỉnh Nghệ An, với lực lượng lao động 671.600 người, chiếm 75,11% dâ ...