Nguy cơ ảnh hưởng và giải pháp đảm bảo an ninh nguồn nước trên dòng chính sông Đà

An ninh nguồn nước (ANNN) hiện nay đã và đang là thách thức lớn đối với các nước thế giới và ở Việt Nam. Việc triển khai thiếu đồng bộ, thiếu cơ chế điều phối, giám sát các hoạt động của các nước, các bộ, ngành ở trung ương và địa phương đã và đang làm cho nguồn nước bị suy thoái cả về số lượng và chất lượng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nguy cơ ảnh hưởng và giải pháp đảm bảo an ninh nguồn nước trên dòng chính sông ĐàNghiên cứuNGUY CƠ ẢNH HƯỞNG VÀ GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO AN NINH NGUỒN NƯỚC TRÊN DÒNG CHÍNH SÔNG ĐÀ Lê Việt Hùng; Trần Thùy Chi Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội Tóm tắt An ninh nguồn nước (ANNN) hiện nay đã và đang là thách thức lớn đối với cácnước thế giới và ở Việt Nam. Việc triển khai thiếu đồng bộ, thiếu cơ chế điều phối,giám sát các hoạt động của các nước, các bộ, ngành ở trung ương và địa phươngđã và đang làm cho nguồn nước bị suy thoái cả về số lượng và chất lượng. Thôngqua tài liệu thu thập, quan trắc trên lưu vực sông Đà, nghiên cứu sử dụng phươngpháp mô hình Cronbach’s alpha, mô hình EFA, mô hình hồi quy và mô hình phântích thứ bậc xác định được các nguy cơ gây mất ANNN gồm nhóm nhân tố tự nhiên(lưu lượng nước và biến đổi khí hậu), cơ chế chính sách (liên quốc gia, liên tỉnh)và nhu cầu sử dụng (xây dựng thủy điện, phục vụ công nông nghiệp). Trên cơ sở đóđánh giá và đề xuất giải pháp nhằm khai thác sử dụng bền vững nguồn tài nguyênnước trên dòng chính sông Đà. Từ khóa: Nguồn nước, An ninh nguồn nước, Sông Đà Abstract Water security on Da river’s mainstream: Threats and solutions Nowaday, water security is one of major global challenges of the world. Waterresources monitoring and management is still lack of in effective implementationand co-operation among countries, ministries, central and lovel authorities. Thisleads to degradation in quality and quantity of the water resource. Based onthe collected data on Da river basin, Cronbach‘s alpha methods , EFA models,regression models and the Analytic Hierarchy Process are used to identify thethreats to water security including natural factors (water flow and climate change),the policy mechanisms (inter-countries, inter-provincial) and water demand (buildhydropower, agriculture demand). The study then evaluate and propose solutionsfor sustainable utilisation of water resources on Da River’s mainstream. Key word: Water resources, Water security, Da River’s mainstream 1. Đặt vấn đề điều hòa khí hậu,… Tài nguyên nước Nước có vai trò và vị trí quan trọng trên Thế giới cũng như ở Việt Nam phân bố không đều theo không gian vàtrong việc hình thành và phát triển các thời gian cũng như bị thất thoát nghiêmnền văn hóa, văn minh của nhân loại, là trọng trong quá trình khai thác sử dụng.biểu tượng linh thiêng, là lễ hội truyền Nhận thức rõ các nguy cơ về tài nguyênthống của nhiều tôn giáo, dân tộc, quốc nước, Việt Nam đã ban hành Luật Tàigia trên thế giới. Nước, ngoài phục vụ nguyên nước năm 1998 và sửa đổi nămcho đời sống, đảm bảo chất lượng cuộc năm 2012, thành lập Bộ Tài nguyên vàsống của con người còn phục vụ cho Môi trường năm 2002, ban hành một sốcác hoạt động sản xuất, kinh tế, góp luật và nghị định nhằm tăng cường quảnphần vào chu trình tuần hoàn nước, lý nhà nước với việc khai thác sử dụng34 Tạp chí Khoa học Tài nguyên và Môi trường - Số 15 - năm 2017 Nghiên cứubền vững tài nguyên nước. Thế nhưng cách đầy đủ về số lượng và chất lượngviệc triển khai thiếu đồng bộ, thiếu cơ chấp nhận được, (ii) bảo vệ môi trường,chế điều phối, giám sát các hoạt động hệ sinh thái, phòng chống hiểm họa vềcủa các bộ, ngành, địa phương đã và thiên tai liên quan đến nước, (iii) phụcđang đang làm cho nguồn nước bị suy vụ phát triển bền vững [2].thoái, cạn kiệt và ô nhiễm. Đảm bảo 2. Phương pháp nghiên cứukhai thác, sử dụng bền vững tài nguyênnước hay nói cách khác là đảm bảo an 2.1. Khu vực nghiên cứuninh nguồn nước (ANNN) có vai trò Sông Đà là phụ lưu lớn nhất củarất quan trọng, là điều kiện tiên quyết sông Hồng, bắt nguồn từ tỉnh Vân Namtrong phát triển kinh tế xã hội đối với - Trung Quốc, chảy vào Việt Nam tạibất cứ quốc gia nào. Mường Tè (Lai Châu) theo hướng Tây ANNN được định nghĩa là “khả Bắc - Đông Nam, hợp lưu với sôngnăng của người dân được tiếp cận với Hồng tại Phú Thọ, cùng với sông Lô,nguồn nước đảm bảo đủ về số lượng, sông Thao tạo nên hệ thống sông lớnphù hợp về chất lượng để duy trì sinh nhất ở miền Bắc Việt Nam. Lưu vựckế, sự thịnh vượng và phát triển kinh sông Đà có diện tích là 52.500 km2 chảytế - xã hội, bảo vệ chống lại các nguy qua các tỉnh Tây Bắc Việt Nam là Laicơ ô nhiễm nguồn nước, các thảm họa Châu, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình vàliên quan đến nguồ ...